5de eeu v.C.

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die 5de eeu v.C. het geduur van 500 tot 401 v.C.

Dekades en jare[wysig | wysig bron]

Hierdie eeu het die vestiging van Pataliputra as hoofstad van die Magadharyk gesien. Hierdie stad sou later vir ongeveer duisend jaar die regerende hoofstad van verskillende Indiese koninkryke word. Hierdie tydperk het die opkoms van twee groot filosofiese skole van die ooste, Jainisme en Boeddhisme gesien. Mahavira en Boeddha het hul onderskeie leringe in die noordelike vlaktes van Indië versprei. Dit het in wese die sosio-kulturele en politieke dinamika van hierdie streek van Suid-Asië verander. Boeddhisme sou later een van die belangrikste wêreldgodsdienste word.

Hierdie tydperk het ook die werk gesien van Yaska, wat die Nirukta geskep het, wat die grondslag sou lê vir Sanskrit grammatika en is een van die oudste werke in grammatika wat aan die mensdom bekend is.

Hierdie eeu word ook tradisioneel erken as die klassieke tydperk van die Grieke , wat deur die 4de eeu v.C. tot die tyd van Alexander die Grote sou voortduur. Die lewe van Sokrates het 'n groot mylpaal in die Griekse filosofie verteenwoordig, hoewel sy leringe slegs oorleef deur die werk van sy studente, veral Plato en Xenophanes. Die treurspeldigters Aischulos, Sophokles en Euripides, sowel as die komediant Aristofanes dateer almal uit hierdie era en baie van hul werke word steeds as klassieke van die westerse teaterkanon beskou.

Die Persiese Oorloë, geveg tussen 'n koalisie van Griekse stede en die uitgestrekte Persiese Ryk was 'n deurslaggewende oomblik in die Griekse politiek. Nadat hulle die anneksasie van Griekeland deur die Perse suksesvol verhinder het, het Sparta, die oorheersende mag in die koalisie, geen voorneme gehad om verdere offensiewe optrede te neem nie en het die oorlog as verby beskou. Intussen het Athene 'n teenaanval gedoen en Griekse onderdane bevry van die Persiese Ryk. Spanning tussen Athene, en sy groeiende imperialistiese ambisies, en die tradisioneel dominante Sparta het gelei tot 'n uitgerekte dooiepunt in die Peloponnesiese Oorlog.