Appelblaar

Appelblaar
'n Appelblaar in Suid-Loeangwa- Nasionale Park, Zambië
Bewaringstatus
Veilig (IUCN 3.1)
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Plantae
(geen rang):	Angiosperms
(geen rang):	Eudicots
(geen rang):	Rosids
Orde:	Fabales
Familie:	Fabaceae
Subfamilie:	Faboideae
Tribus:	Millettieae
Genus:	Philenoptera
Spesie:	P. violacea
Binomiale naam
Philenoptera violacea (Klotzsch) Schrire, (2000)
Sinonieme
Derris violacea (Klotzsch) Harms Capassa violacea Klotzsch Lonchocarpus capassa Rolfe Lonchocarpus violaceus (Klotzsch) Oliv.

Die appelblaar (Philenoptera violacea) is 'n middelgroot tot groot boom wat onder die familie Fabaceae resorteer. Dit is een van 11 Philenoptera-spesies wat almal endemies aan Afrika is. Die appelblaar is inheems aan Afrika suidwaarts van die ewenaar, en is in Suid-Afrika 'n beskermde spesie. Die FSA-nommer is 238.

Taksonomie

Materiaal van die appelblaar is in 1861 tydens 'n veldekskursie in Mosambiek deur Johann Klotzsch versamel en afgebeeld as Capassa violacea. In 2000 is dit egter as Philenoptera violacea herbenaam. Homotipiese sinonieme sluit Lonchocarpus violaceus deur Daniel Olivier en Derris violacea deur Hermann Harms in, wat onderskeidelik in 1872 en 1902 beskryf is.

Beskrywing

Bloeiwyse in November

Die boom groei tot 20 meter hoog en is bladwisselend. Dit het krom of gedraaide stamme, en die blarekroon is gewoonlik redelik oop. Die blare is veervormig saamgesteld, met die blaartjies in pare, benewens een eindstandige blaartjie. Die blomme wat in lentetyd verskyn is ligpers van kleur. Die plat, hangende peul bevat 2 tot 4 niervormige sade.

Habitat

Die appelblaar is inheems aan die suidelike trope en subtrope van Afrika, waar dit voorkom in areas met voldoende grondwater. Dit is algemeen aan rivieroewers en in grasveld van vloedvlaktes, benewens in miombo-boomveld van plato's. Die substraat is dikwels alluvium, Kalaharisand of termiethope. Dit groei algemeen in laagliggende gebiede maar word tot op hoogtes van 1 400 m aangetref.

Verspreiding

Dit is inheems aan Limpopo, Mpumalanga en KwaZulu-Natal in Suid-Afrika, Eswatini, noordoostelike Namibië insluitend die Caprivistrook, Botswana insluitend die Okavangodelta, Zimbabwe, Mosambiek, suidoostelike Angola, Zambië, die Katangastreek van die DRK en Tanzanië.

Gebruike

Die termietwerende hout word in die bou van tradisionele behuising soos rondawels gebruik, en benewens vir handvatsels van implemente ensomeer. Die blare en peule word deur wild en mak diere gevreet. Die wortels en bas is egter toksies, en laasgenoemde word soms as visgif benut. Ten spyte van die toksisiteit van die bas word dit wel as tradisionele medisyne gebruik.

Ander name

In Afrikaans staan dit ook as olifantsoor, raasboom of stamperhout bekend. In Engels staan dit benewens apple leaf as die rain tree bekend. Laasgenoemde naam is afgelei van die waterdruppels wat selfs tydens droë weer uit die boom val om poeletjies op die grond te vorm. Die verskynsel word veroorsaak deur skuimnesbesies (Ptyelus grossus) wat die boom infekteer en die sap uitsuig. Nadat hulle suiker en soute uit die sap onttrek het, word byna suiwer water afgeskei om die sogenaamde reën te vorm. Ander name sluit in Mphata in Noord-Sotho, Mopororo in Tswana, Mbhandzu, Mbhandu of Mohata in Tsonga, isiHomohomo, Umbhandu of Umphanda in Zoeloe, Mufhanda in Venda en iChithamuzi, iDungamuzi of iPhanda in Noord-Ndebele.

Fotogalery

• 
  Stam en bas
• 
  Tak met blare
• 
  Ondersy-detail van saamgestelde blaar
• 
  In blomtyd (Oktober)
• 
  Blomme (Oktober)
• 
  Peule (Desember)

Sien ook

• Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome

Bronne

• Watter Boom is dit? Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1
• REDLIST Sanbi
• Plants of the World Online

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Appelblaar.
• Wikispecies het meer inligting verwant aan Appelblaar