Balalaika

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
’n Tipiese balalaika.
’n Kontrabasinstrument.

Die balalaika (Russies: балалайка, uitgespreek [bəlɐlajkə]) is ’n Russiese musiekinstrument met ’n kenmerkende driehoekige klankkas en drie snare. Twee snare is gewoonlik dieselfde gestem en die derde een ’n kwart hoër. Laasgenoemde word gebruik om melodieë en akkoorde te speel. Die instrument word dikwels vir Russiese volksmusiek en -danse gebruik.

Die balalaikafamilie sluit instrumente van verskillende groottes in. Van die hoogste tot die laagste toonhoogte is hulle die piccolo, prima, secunda, alt, bas en kontrabas.

Sommige orkeste bestaan slegs uit verskillende balalaikas; hulle speel gewoonlik klassieke musiek wat spesiaal vir die balalaika geskryf is. Die primabalalaika is die algemeenste en die piccolo is skaars. Almal is driehoekig en van hout, gewoonlik esdoring, gemaak.

Die prima-, secunda- en altbalalaika word óf met die vingers óf met ’n plektrum gespeel, na gelang van die musiek. Die bas en kontrabas, wat op pote op die grond staan, word met leerplektrums gespeel. Die skaars piccolo word gewoonlik met ’n plektrum gespeel.[1]

Naam[wysig | wysig bron]

Die eerste keer dat die term "balalaika" gebruik is, was in 1688 in ’n Russiese dokument.[2] Die woord word van die 18de eeu af in Oekraïens gebruik.[3] Die balalaika word onder meer genoem in Nikolai Gogol se Dooie Siele, wat tussen 1837 en 1842 geskryf is.

Soorte[wysig | wysig bron]

Die algemeenste solo-instrument is die prima, wat tot E4–E4–A4 gestem word (die twee laagste snare word dieselfde gestem). Soms word die balalaika deur folk-musikante in ’n "kitaarstyl" tot G3–B3–D4 gestem (’n na-aping van die drie hoogste snare van die Russiese kitaar). Dit is dan makliker vir kitaarspelers om die instrument te bespeel, maar klassieke balalaikaspelers vermy dié stemming. Dit kan ook tot E4–A4–D5 gestem word, soos sy neef die domra.[4] Die folk-stemming "voor Andrejef" D4–F♯4–A4 was baie gewild, want dit het dit makliker gemaak om sekere riffs te speel.[5]

’n Tenoorbalalaika. Hulle het in onbruik verval.
’n Balalaika in ’n soewenierstyl.

Balalaikas is al in die volgende groottes gemaak:[6]

Naam Lengte Algemene stemming
1. Diskant sowat 46 cm E5 E5 A5
2. Piccolo sowat 61 cm B4 E5 A5
3. Prima 66-69 cm E4 E4 A4
4. Secunda 68-74 cm A3 A3 D4
5. Alt 81 cm E3 E3 A3
6. Tenoor 91-97 cm E3 A3 E4
7. Bas 104 cm E2 A2 D3
8. Kontrabas 130-165 cm E1 A1 D2

Notas:
  • 1 en 6 word nie meer gebruik nie
  • 2 en 8 is skaars
  • 3, 4, 5, 7, en 8 word in moderne balalaika-orkeste gebruik
  • 4 is dikwels dieselfde instrument as 3, net laer gestem

Primabalalaikas met ses snare (drie stelle dubbele snare) is ook algemeen. Hulle het diwels ’n "kitaarstemming".[7] Altbalalaikas met vier stringe is ook beskikbaar en word in die orkes van die Pjatnitski-folkkoor gebruik.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Die presiese oorsprong van die balalaika is onseker. Daar word egter ooreengestem dat dit ontstaan het uit die domra, ’n instrument uit die Kaukasus-streek van Rusland. Daar is ook ooreenkomste met die Kazachse dombra, wat twee snare het, en die Mongoolse topshur.[8]

Vroeë afbeeldings van die balalaika wys dit het tussen twee en ses snare gehad. Die eerste keer dat die instrument genoem is, is in ’n dokument uit 1688. Volgens ’n Krelin-wag se logboek is twee mense gekeer om die balalaika te speel terwyl hulle dronk was.[9] Ook in dokumente uit 1700 en 1714 word die instrument genoem. In die vroeë 18de eeu het die term in Oekraïense dokumente begin verskyn.

Die Andrejef-tydperk[wysig | wysig bron]

In die 1880's het die professionele vioolspeler Wasili Wasilijewitsj Andrejef, met die hulp van die vioolmaker W. Iwanof, dit ontwikkel wat die gestandaardiseerde balalaika sou word. Orkeste het dié instrument begin gebruik. ’n Paar jaar later is die balalaika verder verfyn.

Andrejef het die ontwerp gepatenteer en talle tradisionele Russiese folkwerke vir die orkes geskryf. Hy het ook ’n aantal konsertstukke vir die instrument gekomponeer.[10]

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "The Washington Balalaika Society" (in Engels). www.balalaika.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Maart 2009.
  2. ↑ Belinskiy, Dmitry. "Balalaika". Krimskaja Prawda. Balalaika music, video.
  3. ↑ (ru) Історичний словник українського язика Під ред. Є. Тимченка; укл.: Є. Тимченко, Є. Волошин, К. Лазаревська, Г. Петренко. — К.-Х., 1930–32. — Т. 1. — XXIV + 948 с. Зошит 1: А — Глу. — С. 52.
  4. ↑ How to tune a Balalaika
  5. ↑ Micha Tcherkassky. "Balalaika.fr – Origins of balalaika".
  6. ↑ Ekkel, Bibs; The Complete Balalaika Book; Mel Bay Publications; Pacific, Missouri: 1997. pg. 90–92. ISBN 0-7866-2475-2
  7. ↑ What is a balalaika?
  8. ↑ Findeizen, Nikolai. History of Music in Russia from Antiquity to 1800. Ed. Miloš Velimirović en Claudia Jensen. Vol. 1. Bloomington, IN: Indiana UP, 2008. P. 172.
  9. ↑ "Balalaika orchestra offers glimpse of instruments, music". The Daily Progress (in Engels). 28 September 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 18 Desember 2012.
  10. ↑ (ru) Прохоров, А. М., ed. Большая Советская Энциклопедия. 3de uitg. Vol. 2. Москва: Советская Энциклопедия, 1970. pp. 16-17.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Balalaika&oldid=2220244"