Brandmondsindroom

Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word.

Brandmondsindroom
Klassifikasie en eksterne bronne
ICD-10	K14.6
ICD-9	529.6
MeSH	D005926
Mediese waarskuwing

Brandmondsindroom (BMS) is a pynvolle, frustreerende toestand, wat as 'n skerp brandende sensasie van die tong, lippe, verhemelte en sommer dwarsdeur die hele mond, beskryf kan word, maar waar geen mediese tekens van die toestand in die mond gesien kan word nie. BMS kan ook die subjektiewe sensasie van ‘n droë mond (xerostomia) insluit. Xerostomia is ook 'n toestand waar geen oorsaak gevind kan word nie, soos byvoorbeeld dat daar nie minder speekselafskeiding waargeneem kan word nie.

'n Brand-gevoel in die mond kan ook 'n simptoom van 'n ander siektetoestand wees, waar ander sistemiese of plaaslike faktore 'n invloed het, maar dan word dit nie as 'n BMS gereken nie. Dit kan dan selfs ‘n sindroom van medies onverklaarbare simptome wees. Die Internasionale Vereniging vir die Studie van Pyn in Washington, D.C., definieer BMS as 'n pyn entiteit van aanhoudende brand pyn in die afwesigheid van mondslymvliesverandering.

Klassifikasie

'n Brand gevoel in die mond kan primêr (d.w.s. Brandmondsindroom) of sekondêr wees waar ander faktore – sistemies of plaaslik – 'n invloed het. BMS is 'n voorbeeld van disestesie of 'n verdraaiing (distorsie) van sensasie. Party bronne sien BMS as 'n variant of wisselvorm van atipiese gesigspyn – amper soos neuralgie.

BMS is onderverdeel in drie tipes:

• Tipe 1 – Simptome nie teenwoordig as die pasiënt wakker word nie en dan word die simptome erger deur die dag: aanhoudende simptome
• Tipe 2 – Simptome teenwoordig wanneer wakker word en deur die dag: aanhoudende simptome en die mees algemene tipe
• Tipe 3 – Geen vaste patroon van simptome nie: mins algemene tipe.

Mediese Tekens en Simptome

Per definisie kan geen tekens van BMS in die mond gesien word nie. Party geaffekteerde pasiënte sal die simptome toeskryf aan seertjies in die mond, maar gewoonlik is dit normale anatomiese strukture, soos die knoppies op die tong of spataartjies onder die tong in ouer mense. Simptome van BMS varieer baie en die tipiese kliniese prentjie kan in die tabel onder gesien word.

As daar kliniese tekens in die mond gesien kan word, dan is daar sekerlik 'n ander verklaring vir die brand gevoel: rooi of geswelde knoppies op die tippie van die tong kan wees as gevolg van irritasie van die tong as dit bv. teen die tande of veral grofheid aan die tande, geskuur word. As daar minder of geen knoppies op die tong is en die tong is rooi, kan dit a.g.v. Candida (swam) infeksie wees of bloedarmoede.

Parameter	Gewone bevindings in Brandmondsindroom
Ligging	Gewoonlik albei kante van die tong of minder algemeen op die verhemelte, lippe of op die onderste tandvleise.
Aanvang	Pyn is kronies en kom en gaan selde.
Aard	Brand, skroei of prikkelend. Party mense beskryf dit as ‘ongemak’, ‘teer’, ‘rou’ of ‘lastig’ in stede van pyn of brandend.
Assosiasies	Miskien subjektiewe xerostomie (droë mond), disgeusie (veranderde smaak), | dors, hoofpyn, kroniese rygpyn, prikkelbare ingewandsindroom, menstruasiepyn, angstigheid, verminderde eetlus, depressie, persoonlikheid steurnisse.
Tydsduur	Tipe 2 (mees algemene): pyn as wakker word en deur die dag.
Verslegtende faktore	Pyn kan verlig word met alkohol of om te eet of te drink (dit is nie soos pyn wat veroorsaak of verminder word deur neuralgie of gewasse nie), of wanneer die persoon se gedagtes andersins besig is. Pyn word nie gewoonlik deur pynstillers stilgemaak nie. Warm, suur en gekruide kos of drank kan die pyn vererger.
Ergheidsgraad	Matig tot erg, 5 – 8 uit 10, dieselfde as tandpyn.
Effek op slaap	Verander soms slaappatrone, bv slaaploosheid.
Behandeling	Meestal was daar meer as een konsultasies en onsuksesvolle tandheelkundige of mediese behandeling.

Oorsake

In omtrent 50% van gevalle is daar geen identifiseerbare oorsaak nie. Die oorsaak van BMS is onbekend. Verskeie teorieë is al voorgestel en word ondersteun deur wisselende grade van bewyse, maar geeneen is al ten volle bewys nie.

Omdat meeste mense met BMS post-menopouse vroue is, is een teorie dat daar 'n estrogeen of progesteroon tekort is, maar 'n sterk genoeg statistiese verwantskap is nog nie verkry nie. Nog 'n teorie is een van outo-immuniteit, soos dat abnormale anti-liggaampies en reumatoïde faktore in 50% van mense met BMS se bloedstroom gekry word, maar hierdie vlakke kan in ouer mense sonder BMS-simptome ook gesien word.

Alhoewel speekselvloei normaal kan wees en daar nie enige tekens van droë mond is nie, kan die speeksel se suurgraad hoër wees. Depressie en angstigheid is algemeen in hierdie groep. Dit is nie bekend of depressie 'n oorsaak of 'n gevolg van BMS is nie, want Bms mag ontwikkel in die konstante siklus van onverligte pyn en slaap steurnisse. BMS kan 'n psigosomatiese ongesteldheid wees, wat veroorsaak word deur kankerfobia of 'n ander vorm van hipokondriase.

Kroniese lae-graadse trauma a.g.v. 'n gewoonte soos om die tong teen die tande te vryf of om die tong teen die verhemelte te druk, kan 'n invloed hê.

BMS is meer algemeen in Parkinsonismelyers en daarom mag dit miskien verband hou met 'n lae pyndrempel of 'n hoër sensitiwiteit. Baie mense met BMS het 'n hoë smaaksensitiwiteit en 'n bitter- of metaalsmaak is teenwoordig in omtrent 60% van mense met BMS. Dit kan dus aandui dat daar 'n defek in die senuweestelsel kan wees. As daar 'n verandering in die speeksel se samestelling kom, kan dit die senuweestelsel affekteer.

Die aanvang van BMS is baie keer spontaan, maar kan ook geleidelik wees. Daar is tog partymaal 'n korrelasie met 'n groot lewensgebeurtenis of 'n stresvolle periode in die persoon se lewe. In vroue is die aanvang van BMS gewoonlik 3 tot 12 jaar na menopouse.

Ander oorsake van brandmond sensasie

• Preserveermiddels, soos bensoïensuur en sorbiensuur;
• Kaneel, kitskoffie, grondboontjies;
• Metale, soos kwik en nikkel;
• Plastieke, soos Bisphenol A (BPA), epoksie harse, metielmetakrilaat (wit stopsel);
• Ystertekort, foliensuur- of Vitamien B-tekort;
• Onderaktiewe tiroïedklier;
• Tipe 2 Diabetes (suikersiekte);
• Sjögren se sindroom;
• Sekere medikasies, soos captopril
• Geografiese tong, Candida infeksie, erge sooibrand, M.I.V.

Diagnose

BMS kan net gediagnoseer word as alle ander oorsake en verduidelikings van die brandsensasie in die mond geëlimineer is. Daar is geen kliniese toetse wat kan help om BMS te diagnoseer nie. Bloedtoetse en urine toetse sal toestande soos bloedarmoede, tekorte, onderaktiewe tiroïedklier en suikersiekte elimineer. Candida-infeksie kan met 'n depper of smeer getoets word, speekselvloei kan gemeet word en depressie vraelyste kan ook gebruik word.

Behandeling

BMS word tradisioneel behandel met gerusstelling en ook met onder meer anti-depressante. 'n Ondersoek na behandeling van Bms in gepubliseerde navorsing, het gewys dat daar geen effektiewe behandeling beskikbaar is nie.

Prognose

BMS is nie kwaadaardig nie. Dit is belangrik om te onthou dat dit nie 'n simptoom van mondkanker is nie. Dit kan die kwaliteit van die persoon se lewe beïnvloed, omdat die kroniese pyn nie behandel kan word nie. Dit kan lei tot 'n fiksasie wat nie geïgnoreer kan word nie en dus die persoon se daaglikse lewe en werk benadeel.

Tweederde van mense met BMS het 'n spontane gedeeltelike herstelling 6 tot 7 jaar na die aanvang van die sindroom, maar in sommige gevalle is dit permanent. Herstel kan voorafgegaan word deurdat die karakter van die simptoom van konstant na afwisselend verander.

Epidemiologie

BMS is wêreldwyd algemeen en affekteer 5 mense per 100 000 in die algemene bevolking. Mense met BMS is gewoonlik middeljarig of ouer en vroue is 3 keer meer vatbaar as mans. BMS word in 10 – 40% van vroue gesien wat vir menopouse simptome 'n dokter besoek. BMS kom in 14% post-menopouse vroue voor. Mans en jonger mense van beide geslagte kan partymaal geaffekteer word. Asiese en Amerikaanse Indiese mense het 'n baie groter risiko.