Frans Claerhout

Frans Claerhout
Geboortenaam	Frans Martin Claerhout
Gebore	(1919-02-15)15 Februarie 1919 Pittem, België
Sterf	4 Julie 2006 (op 87) Bloemfontein, Suid-Afrika
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Veld	Skilder
Opleiding	Selfgeskoold
Beweging	Ekspressionisme

Frans Claerhout (*15 Februarie 1919 – †4 Julie 2006) was ’n Rooms-Katolieke priester en skilder, gebore te Pittem, België, wat van 1946 in Suid-Afrika woonagtig was. Hy was die hoof van die Sint Francis Missie te Thaba Nchu. Sy skilderye is gewild in Duitsland, België, Kanada, Verenigde State en die Verenigde Koninkryk.

As skilder en grafiese kunstenaar was hy outididak (selfgeskoold). Sy werk steun in baie opsigte op die Vlaamse ekspressionisme, hoewel sy kleure deurgaans dowwer is en die intens tragiese element van die Europese ekspressionisme ontbreek.

Sy tonele beeld die daaglikse lewe van plattelandse swart mense en religieuse temas uit. Met die hulp van verskeie kunstenaars op Thaba Nchu het hy die kerk Thabo Ya Kreste gebou, waar hy ook ’n kunssentrum gevestig het.

Biografie

Claerhout het as sendeling vir die Katolieke Kerk na Suid-Afrika verhuis, op die ouderdom van 27. Hy het verhuis nadat hy sy opleiding vir die priesterskap voltooi het. Sy eerste pos was in Transvaal maar in 1948 is hy na die Oranje-Vrystaat verplaas. Hy het op 'n plaas naby Bloemfontein in die Vrystaat gebly en as priester gewerk. In sy vrye tyd het hy op sy kuns gekonsentreer.

Claerhout was 'n selfopgeleide skilder wat landskappe en figure in olieverf geskep het. Hy het meer begin skilder nadat hy in 1960 na Thaba Nchu verhuis het, en het bekend geword vir sy unieke styl, wat lewendige kleure gebruik het en items soos donkies, sonneblomme en figure van mense wat hy deur sy alledaagse lewe ontmoet het, ingesluit het. Sy werk is deur Christelike spiritualiteit geïnspireer. Hy het ook in pastel, ink, potlood en houtskool gewerk.

In Mei 2000 het Claerhout 'n goue voël op die binneblad van 'n boek geskilder wat hy aan die romanskrywer Zakes Mda geskenk het. Mda het daarna sy vyfde roman, Die Madonna van Excelsior, opgedra aan die goue voël wat vader Claerhout geskilder het.

Claerhout is in 2006 op 87-jarige ouderdom aan longontsteking dood. Hy het 'n eensame lewe gelei en voor sy dood het hy by die St. Francis Katolieke Sending in Tweespruit, Vrystaat, 'n tehuis vir gepensioneerde Katolieke priesters gewoon.

Artistieke styl

Claerhout het geen formele kunsopleiding gehad nie, maar kom uit 'n artistieke familie, en het gedurende sy studentejare aan 'n plaaslike kunsvereniging behoort. Hy is gedefinieer as 'n ekspressionistiese skilder en sy werk verwys na Vlaamse Ekspressionisme, veral die werke van Constant Permeke, wie se skilderye, soos Claerhout s'n, gemoeid was met landbouarbeiders en die grond wat hulle versorg. Voorbeelde van sy werk, gekenmerk deur hul warm kleure, dik impasto-verf, oordrewe vorms, humor en deernis is wyd uitgestal.

In 1958 sluit hy aan by 'n groep skilders, skrywers en kunsbeskermhere wat 'n kunsbeweging in die Vrystaat gevorm het, wat as die Bloemfontein-groep bekend geword het.

Hy het in 1979 'n hartaanval gekry terwyl hy België besoek het en later daardie jaar het hy 'n hartomlynings operasie in Suid-Afrika ondergaan. Na die operasie het Claerhout se kuns 'n verandering ondergaan van die aanvanklike Vlaams-geïnspireerde aardse palet na een van meer helder kleure. Sy artistieke nalatenskap sluit ander media in soos beeldhouwerk, muurskilderye, gebrandskilderde glastekeninge en kryt.

Claerhout het baie van die verdienste van sy veelsydige kunswerke geskenk om die bou van behuising en skole te finansier en die mense van sy sending in en om Bloemfontein en Thaba Nchu te ondersteun. In 2002 het ’n herrie ontstaan toe daar onthul is dat verskeie van sy kunswerke vervals is. Die vervalsings is gedruk en deur 'n Bloemfonteinse kunshandelaar oor verskeie aanlyn veilingswebwerwe verkoop.

Vader Claerhout was ook 'n skrywer wat verskeie boeke geskryf het, waaronder vier digbundels.

Bronne

• Scott, F.P.: Die Kuns van Frans Claerhout - Vlaamse siening op Suid-Afrikaanse bodem. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 13, nr. 3, Maart 1964
• http://www.dbnl.org/tekst/_ons003197201_01/_ons003197201_01_0013.php
• http://www.sahistory.org.za/dated-event/sa-artist-father-frans-claerhout-born