Om gay te wees: straf of seën?

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Gebruiker:Wordscape/temp3)
Omslag

SkrywerHendrik Pretorius
LandSuid-Afrika
TaalAfrikaans
OnderwerpGay Bevrydingsteologie, gay, homoseksualiteit, teologie
GenreNiefiksie
UitgewerHomofilos S.A. Uitgewers
UitgegeeJulie 1990
MediumDruk (sagteband)
Bladsye228 pp. (eerste uitgawe)
Oplage50,000
ISBN978-0-620-16340-8
Voorloper Homoseksualiteit in Konteks
VervolgSeksuele Diskriminasie

Om gay te wees: straf of seën: antwoorde op die alledaagse lewensvrae van gays in Suid-Afrika is 'n boek deur die Suid-Afrikaanse skrywer Hendrik Pretorius. Na sy legitimasie as proponent tot die bediening binne die NGK op 18 November 1988, het Pretorius sy eerste en omstrede werk Om gay te wees: straf of seën?[1] gepubliseer wat gebaseer was op sy tesis getiteld Homoseksualiteit in Konteks.[2] Hierdie publikasie was die eerste Gay Bevrydingsteologie wat in Afrika gepubliseer is en het die grondslag gevorm van die Teologie van die Hofnar.

Kontroversie[wysig | wysig bron]

Hoofartikel: Johan Heyns

Hierdie publikasie het tot openbare omstredenheid gelei wat gedryf was deur mediadekking vir jare tussen prof. Johan Heyns, die NGK en Hendrik Pretorius gedurende die tydperk 1990 tot 1994, 'n konflik wat direk daartoe gelei het dat Pretorius die kerk se anti-gay dogma as sonde verklaar het. Midde die omstredenheid is Heyns in 'n onopgelosde sluipmoordaanval vermoor by sy huis in Waterkloofrif, Pretoria.

In apartheid Suid-Afrika, waarin die protesstem hoofsaaklik opgegaan het rondom rasse politiek, het hierdie boek ʼn seksuele kleur aan protesoptrede gegee in Suid-Afrika wat 'n media-warrelwind opgejaag het op 12 Augustus 1990: "Hendrik Pretorius has truly set the cat among some very disapproving pigeons in the Ned Geref Church, with the publication of a book, ‘Om gay te wees: straf of seën?’ (Being Gay: Punishment or Blessing?). And by coming out of the closet this week, he has filled NGK traditionalists with fear and alarm".[3][4]

Belangrikheid[wysig | wysig bron]

Gay Bevrydingsteologie[wysig | wysig bron]

  • Dit het gedien as die basis van Gay Bevrydingsteologie. “Sy boek is nie net ʼn openlike en reguit aanklag teen die NG Kerk se hantering van homoseksuele gelowiges nie, dit kan ook beskou word as ʼn teologiese pleidooi om gay-bevryding.[5] “This is gay liberation theology – maybe one day it will have its own kairos Document”.[6]

Gay Bewussynsbeweging[wysig | wysig bron]

  • Met hierdie publikasie het Pretorius openlik sy gay identiteit erken en daarmee die eerste geestelike en teoloog geword in Suid-Afrika wat sy gay seksuele oriëntasie in die openbaar bekendgemaak het.[7] “Two issues ago we cried for visibility and now we are so visible it’s frightening. NGK dominee Hendrik Pretorius’ coming out of the closet and publishing a book that challenges the very foundations of the church has led to a stream of gay and lesbian related media events and perhaps, this is just the beginning”.[8]
  • Die boek het ʼn beroering veroorsaak in die Suid-Afrikaanse godsdienstige –en politieke gemeenskap en die openbare debat rondom gay regte in die spervuur geplaas: “The fact, that he has made his sexual orientation public and became a media figure has strengthened his arguments: the debate between him, the church and Christianity is now being conducted in the open. The book is only the beginning”.[9]

Gay Bevrydingspolitiek[wysig | wysig bron]

Hoofartikel: Gay protes
  • Dit het aan gay mense ʼn soliede sielkundige basis gebied waarop hulle hul identiteite as normale mense kon herbou soos wat gereflekteer is in duisende briewe wat gevolg het op die publikasie gedurende daardie tyd.[10][11] Met die nodige teologiese onderbou was Pretorius toegerus nie net om sy eie gay identiteit te verantwoord nie, maar ook om die intense kortsigtigheid van die patriargale konserwatiewe wit heerser in die kerk en regering direk te konfronteer ten opsigte van gay kwessies. As gay rolmodel het hy aan gay mense hernude hoop gebied vir ʼn nuwe en beter toekoms. Die eerste gay protesoptog in Afrika het dan ook kort daarna plaasgevind op 13 Oktober 1990 waarin Pretorius ʼn belangrike rol gespeel het.

Hoof inhou[wysig | wysig bron]

Die boek spreek die volgende temas aan:

Bronne[wysig | wysig bron]

Joernaliste[wysig | wysig bron]

Mariechen Waldner (Rapport)
Neels Jackson (Beeld)
Marion Duncan (Sunday Times)
Carolyn McGibbon (The Weekend Argus – Cape Argus)
Marieta Roos (Huisgenoot)
Dessa Salter(You)
Michael Shafto (Sunday Star)
Nomavenda Mathiane (Sunday Star)
Mary Rose (You)
Charlotte Bauer (The Weekly Mail)
Liesl Louw (Beeld)
Lizél Louw (Transvaler)
Theunis Engelbrecht (Beeld)
Sandra Coetzee (Transvaler)

Shaun de Waal (The Weekly Mail)
Johan Bruwer (De Kat)
Christelle de Jager (Vrye Weekblad)
William Pretorius (Exit)
Adam Streicher (Die Perdeby)
Wiida Basson (Beeld)
Ian Stiff (The Pretoria News)
Hester van der Merwe (Transvaler)
Alet van der Westhuizen (Beeld)
Magda Theron (Beeld)
Alida Britz (Transvaler)
Prof PJ de Bruyn (Die Kerkblad)
Prof Ernst Marais (Die Voorligter)

TV Aanbieders[wysig | wysig bron]

Ruda Landman (Carte Blanché)
Riaan Cruywagen (SABC News)
Antoinette van Niekerk (SABC)

Fotograwe[wysig | wysig bron]

Lisa Hnatowicz
Adéle Hamblin
Nicolene Olckers
Justin Sholk
Phyllis Green
Robyn Ryan
Willem de Lange

TV en Radio[wysig | wysig bron]

SABC Radio - Monitor[12]
SABC TV[13]
MNET – Carte Blanche[14]

Tydskrifte[wysig | wysig bron]

De Kat
You[15]
Huisgenoot[16]
Highveld Style: Standard bank National Arts Festival
Die Voorligter
Die Kerkblad

Nuusblaaie[wysig | wysig bron]

Rapport[17]
Sunday Times[18]
Sowetan[19]
Sunday Star[20]
The Weekly Mail[21]
The Weekend Argus / Cape Argus[22]
Beeld[23]
Transvaler
Vrye Weekblad
Exit[24]
Die Perdeby
The Citizen[25]
The Pretoria News[26]
Die Kerkblad
Die Kerkbode

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Pretorius, Hendrik (1990). Om gay te wees: straf of seën?. Homofilos S.A. Uitgewers. ISBN 0620150912.
  2. Biblioteek van die Universiteit van Pretoria
  3. Michael Shafto, The Sunday Star, 19 Augustus 1990 [1]
  4. Mariechen Waldner, hoofartikel, Rapport, 12 Augustus 1990 ’n Proponent van die NG Kerk het dié week 'n beroering veroorsaak deur die kerk se hantering van homoseksuele in 'n opsienbarende nuwe boek skerp te veroordeel. Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  5. Mariechen Waldner, Rapport, 12 Augustus 1990[2] Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  6. Shaun de Waal, The Weekly Mail, 1 November 1990[3]
  7. Mariechen Waldner, Rapport, 12 Augustus 1990[4] Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  8. Redaksioneel, Exit, Oktober 1990[5]
  9. William Pretorius, The Sunday Times, Oktober 1990[6]
  10. Marieta Roos, Huisgenoot, 3 Januarie 1991[7]
  11. Mariechen Waldner, Rapport (Tydskrif), Oktober 1990[8] Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  12. SABC TV[9]
  13. SABC TV[10]
  14. MNET – Carte Blanche[11] Geargiveer 21 Julie 2009 op Wayback Machine
  15. [You[12]
  16. [Huisgenoot[13]
  17. Rapport[14] Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  18. Sunday Times[15]
  19. Sowetan[16]
  20. The Sunday Star[17]
  21. The Weekly Mail[18]
  22. Cape Argus[19]
  23. Beeld[20] Geargiveer 14 Mei 2009 op Wayback Machine
  24. Exit[21]
  25. The Citizen[22]
  26. The Pretoria News[23]