Germania Superior

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Germania Superior

Germania Superior ("Bo-Germanië") was 'n Romeinse provinsie, wat dele van die huidige Switserland, Frankryk en Suidwes-Duitsland beslaan het. Die provinsie is in die noorde begrens deur Germania Inferior, in die weste deur Gallia Belgica en Gallia Lugdunensis, in die suidweste deur Gallia Narbonensis en in die suidooste deur Raetia. Oos van die provinsie was die vrye Germanië geleë.

Die Romeinse stadhouer se setel was Mogontiacum, die huidige Mainz.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Met die veldtogte onder die heerskappy van Augustus het die Germaanse gebiede wes van die Ryn onder 'n Romeinse militêre bewind gekom. Saam met Germania Inferior het die provinsie onder keiser Domitianus omtrent 85 n.C. 'n burgerlike administrasie gekry.

Die provinsie is veral met die oog op die militêre beskerming van Gallië gestig, en vanweë sy ligging by die grens van die Romeinse Ryk is hier 'n groot aantal legioene gestasioneer, met hoofkwartiere in Mogontiacum, Argentorate (die huidige Straatsburg) en tydelik ook Vindonissa (Windisch, Aargau), wat almal deur hulptroepe langs die Bo-Germaans-Raetiese Limes aangevul is.

Kolonisasie[wysig | wysig bron]

'n Rekonstruksie van die Romeinse vesting Saalburg naby Bad Homburg in die Duitse delstaat Hesse
Die fondament van 'n villa rustica naby Löffelbach (Provincia Noricum, tans Oostenryk)

Aanvanklik het Romeinse soldate met hulle beduidende koopkrag in die gebied oorheers, maar met die begin van die vreedsame periode vanaf die laat 1ste tot by die 3de eeu is die provinsie in civitates verdeel - groter nedersettings wat as hoofsentra van die verskillende omliggende stamgebiede gedien het.

Aan die linkeroewer van die Ryn behoort hierdie civitates soos Noviomagus (Speyer) en Borbetomagus (Worms) tot die oudste stede in Duitsland. In die gebiede, wat regs van die Ryn geleë is, het die Romeinse heerskappy slegs tot by die 3de eeu voortgeduur, en die kontinuïteit van nedersettings soos Nida (Frankfurt-Heddernheim) is al voor die Middeleeue beëindig. Daar is egter 'n aantal belangrike Romeinse nedersettings soos byvoorbeeld Dieburg, Wiesbaden of Ladenburg wat waarskynlik as onbeduidende dorpe steeds in die Middeleeue voortbestaan het.

Naas die groter nedersettings, militêre kampe en landelike dorpe (Latyns: vici) soos Altiaia (Alzey) en Eisenberg het ook in Germania Superior landgoede (villae rusticae) ontstaan wat soms deur opvallende luukse gekenmerk was. Die Romeinse opelugmuseum in Hechingen-Stein lewer byvoorbeeld 'n goeie indruk van die landelike lewe van welvarende Romeine.

Die landelike gebiede buite die groot Romeinse nedersettings het hulle oorspronklike Germaanse bevolking bewaar (in die Dekumate-lande was daar 'n gemengde Kelties-Germaanse bevolking).

Die belangrikste civitates van Germania Superior was:

  • Lopodunum (Ladenburg) = Civitas Ulpia Sueborum Nicretum (vernoem na die Neckar-Suebe);
  • Bad Wimpfen = Civitas Alisinensium;
  • Stuttgart-Bad Cannstatt (?) = Civitas Aurelia G... (volgens 'n teorie van C. S. Sommer);
  • Sumelocenna (Rottenburg am Neckar) = Civitas Sumelocennensis;
  • Arae Flaviae (Rottweil);
  • Aquae (Baden-Baden) = Civitas Aquensis;
  • Borbetomagus (Worms) = Civitas Vangionum (vernoem na die Vangiones);
  • Noviomagus (Speyer) = Civitas Nemetum (vernoem na die Nemeters);
  • Aquae Mattiacorum (Wiesbaden) = Civitas Mattiacorum (vernoem na die Mattiakers);
  • Nida (Frankfurt-Heddernheim) = Civitas Taunensium;
  • Med... 〈die res van die Latynse naam is onbekend〉) = Civitas Auderiensium

Dit is tans ook nie bekend tot watter civitas die hoofstad Mogontiacum (Mainz) behoort het. Daar is spekulasies of die Aresacers in die omgewing ('n deelstam van die Treverers) 'n selfstandige civitas gevorm het. Die gebied in die omgewing van Mogontiacum het moontlik ook 'n militêre administrasie gehad en was dus regstreeks ondergeskik aan die stadhouer van Germania Superior. Ons het ook geen kennis oor die administratiewe besonderhede van die mees noordelike gebiede van die provinsie (die streek rondom Confluentes, die huidige Koblenz) nie.

Laat-antieke tydperk[wysig | wysig bron]

In die laat-antieke tydperk is die provinsie onder die heerskappy van keiser Diocletianus in Germania Prima in die noorde en Maxima Sequanorum in die suide verdeel. Die twee gebiede was aan die diosees Gallië met die keiserlike hoofstad Augusta Treverorum (die huidige Trier) ondergeskik.

In die 5de eeu het as gevolg van die Volksverhuising vir 'n kort periode (407-443) die Germaanse Boergondiërs en Alemanne die gebied oorheers; later - ná die Slag van Tolbiacum (Zülpich) in 496 het die Franke die gebied verower.

Verdere leesstof[wysig | wysig bron]

  • Baatz, Dietwulf (uitg.): Die Römer in Hessen. 2de oplaag. Stuttgart: Theiss 1989. ISBN 3-8062-0599-X
  • Carroll, Maureen: Römer, Kelten und Germanen. Leben in den germanischen Provinzen Roms. Stuttgart: Theiss 2003. ISBN 3-8062-1762-9
  • Cüppers, Heinz (uitg.): Die Römer in Rheinland-Pfalz. Stuttgart: Theiss 1990. ISBN 3-8062-0308-3
  • Filtzinger, Philipp (uitg.): Die Römer in Baden-Württemberg. 3de oplaag. Stuttgart: Theiss 1986. ISBN 3-8062-0287-7
  • Filtzinger, Philipp (uitg.): Die Römer in Baden-Württemberg, in: Handbuch der Baden-Württembergischen Geschichte 1: Allgemeine Geschichte Teil 1: Von der Urzeit bis zum Ende der Staufer. Stuttgart: Klett–Cotta 2001. ISBN 3-608-91465-X (Aanlyn beskikbaar: pdf-lêer Geargiveer 18 Oktober 2002 op Wayback Machine
  • Fischer, Thomas: Die Römer in Deutschland. Stuttgart: Theiss 1999. ISBN 3-8062-1325-9
  • Furger, Andres: Die Schweiz zur Zeit der Römer. Zürich: Neue Zürcher Zeitung 2001. ISBN 3-85823-809-0
  • Kakoschke, Andreas: Ortsfremde in den römischen Provinzen Germania inferior und Germania superior. Eine Untersuchung zur Mobilität anhand der Inschriften des 1. bis 3. Jahrhunderts n. Chr. Möhnesee 2002.
  • Kakoschke, Andreas: Die Personennamen in den zwei germanischen Provinzen. Ein Katalog. Bd.1. Die Gentilnomina. Rahden/Westf. 2006.
  • Spickermann, Wolfgang: Germania Superior. Religionsgeschichte des römischen Germanien Band I ( Religion der römischen Provinzen Band 2), 2003, ISBN 978-3-16-146686-1