Gratisekonomie

Die term gratisekonomie of geskenkekonomie verwys na 'n sakemodel wat lank reeds bestaan, maar eers saam met die internet merkbaar verbreed en verfyn is: aangesien verspreidingskoste in die digitale wêreld besig is om vinnig te daal, en die digitale wêreld deur Moore se wet oorheers word waarvolgens die bandwydte, die stoorkapasiteit en die snelheid van verwerkers elke agtien maande verdubbel, word die stoor en verveelvuldiging van digitale goedere steeds goedkoper - die grenskoste van digitale goedere het gevolglik 'n neiging om oneindig laag te word. Aanbieders kan sodoende teoreties oorweeg om hul dienste gratis beskikbaar te stel.

Die sakemodel van 'n moderne gratisekonomie berus egter nie daarop om alle goedere en dienste as geskenke aan te bied nie. Dit is eerder daarop gemik om die kernproduk gratis beskikbaar te stel, maar nogtans geld met komplementêre dienste en goedere te verdien. So verdien 'n internetmaatskappy soos Google genoeg geld met advertensies om sy soekenjins en ander dienste gratis aan te bied, kan telefoonmaatskappye hul selfone vir verbruikers gratis beskikbaar stel om later met telefoontariewe geld te verdien en vervaardigers van skeermesse hul produkte gratis versprei om later geld met hul lemmetjies te verdien.

Die sakemodel wat met 'n gratisekonomie verbind word, kan egter ook valse verwagtings koester - soos dié dat digitale goedere (musiek, videos, sagteware en ander) algemeen gratis beskikbaar sou wees. Talle kommersiële goedere word sodoende as roofkopieë vir ander gebruikers beskikbaar gestel.

Gratisekonomie en alternatiewe strukture[wysig | wysig bron]

In Europa en Noord-Amerika het alternatiewe bewegings hul eie modelle van 'n gratisekonomie ontwikkel waar enige vorm van winsbejag of ruilhandel uitgeskakel word. Die idee is om goedere en dienste vir almal toeganklik te maak. So het in verskillende lande sogenaamde weggeewinkels ontstaan waar besoekers 'n bepaalde aantal artikels - donasies van ander besoekers - gratis kan kry.^[1]