Hedera
| Hedera | |
|---|---|
| |
| Hedera helix. | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Klas: | |
| Subklas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Subfamilie: | |
| Tribus: | |
| Genus: | Hedera L.
|
Hedera, beter bekend as klimop (Engels: ivy), is ’n genus van 12 tot 15 spesies immergroen rankplante in die familie Araliaceae, wat inheems is aan Wes-, Sentraal- en Suid-Europa, Makaronesië, Noordwes-Afrika en oor Sentraalsuid-Asië oos tot Japan en Taiwan.
Eienskappe[wysig | wysig bron]
Op die grond is die klimop ’n dekplant wat nie hoër as 5 tot 20 cm hoog word nie. Teen oppervlakke soos mure, bome, en rotse kan hulle rank tot minstens 30 meter bo die grond. Klimoppe kan twee vorms blare hê: gelobde jong blare aan kruipende of klimmende plante en ongelobde, ouer blare aan plante wat in volle sonlig staan en hoog bo die grond uitgroei.
Die blomme is groenerig-geel en het vyf kroonblare. Hulle is ryk aan nektar. Die vrugte is groenerig-swart, donkerpers of soms geel bessies van 5 tot 10 mm breed met een tot vyf sade wat in die laat winter tot middel lente ryp word. Die sade word deur voëls versprei.
Spesies[wysig | wysig bron]
Die verskillende spesies se blare verskil van vorm en grootte, en sommige se vrugte lyk ook anders. Die volgende spesies word algemeen aanvaar; hulle word in twee groepe verdeel, na gelang van of die trigome aan die onderkant van die blare skub- of stervormig is:[1][2][3]
- Skubvormige trigome
- Hedera algeriensis
- Hedera canariensis
- Hedera colchica
- Hedera cypria
- Hedera iberica
- Hedera maderensis
- Hedera maroccana
- Hedera nepalensis
- Hedera pastuchowii
- Hedera rhombea
- Stervormige trigome
- Hedera azorica
- Hedera helix
- Hedera hibernica
Die enigste hibried waarby klimoppe betrokke is, is die intergenetiese hibried × Fatshedera lizei, ’n kruising tussen Fatsia japonica en Hedera hibernica. Dit is in 1910 in Frankryk bekend gestel, en is nog nie weer suksesvol herhaal nie; dit word in omloop gehou deur vegetatiewe (aseksueel) voortplanting.[4][5]
Probleme[wysig | wysig bron]
Sommige klimopspesies het indringerplante geword in sekere gebiede soos dele van Noord-Amerika[6] en Australië.[7]
Die bessies is effens giftig vir die mens, maar hulle is baie bitter en vergiftiging kom dus selde voor. Die blare kan ’n allergiese reaksie veroorsaak by sommige mense wat ook vir onder meer wortels allergies is.
Die blare kan dof word as dit te veel sonlig kry en swart van te veel water. Rooimyte, blaaspootjies, plantluise, dopluise en roetskimmel kan voorkom.[8]
Galery[wysig | wysig bron]
-
Die klimop se bessies. -
Hedera canariensis. -
Hedera algeriensis. -
Hedera helix aan bome in Tsjeggië. -
Hedera colchica se blare en blomme. -
Hedera hibernica met bessies. -
Hedera helix-blare, Bremerhaven. -
Hedera helix se blomme.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Ackerfield, J, & Wen, J. (2002). A morphometric analysis of Hedera L. (the ivy genus, Araliaceae) and its taxonomic implications. Adansonia sér. 3, 24: 197-212. Full text. Geargiveer 8 Augustus 2011 op Wayback Machine
- ↑ McAllister, H. (1982). New work on ivies Int. Dendrol. Soc. Yearbook 1981: 106–109.
- ↑ Germplasm Resources Information Network Species Records of Hedera Geargiveer 24 September 2015 op Wayback Machine
- ↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening 2: 60. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
- ↑ Metcalfe, D. J. (2005). Biological Flora of the British Isles no. 268 Hedera helix L. Journal of Ecology 93: 632–648.
- ↑ "Criteria for Categorizing Invasive Non-native Plants that Threaten Wildlands" (PDF). Cal-IPC. 28 Februarie 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 12 Junie 2010. Besoek op 1 April 2010.
- ↑ "California Invasive Plant Council Interactive Database". Cal-IPC. Besoek op 27 Mei 2014.
- ↑ Longman, David. Gesonde Huisplante, Stap vir Stap Geïllustreer, J.L. van Schaik, Pretoria. 1992. ISBN 0 627 01827 0
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Kew plant profiles: Hedera helix Geargiveer 8 Mei 2016 op Wayback Machine
- Hutchison, Peter (14 Mei 2010). "Ivy is good for walls, finds Oxford University study". The Telegraph. Telegraph. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 November 2014. Besoek op 13 Maart 2014.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hedera.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Hedera
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
