Hemelpool

Baan van die noordelike hemelpool tussen die sterre.

Baan van die suidelike hemelpool tussen die sterre.

Die hemelpole is in sterrekunde denkbeeldige punte in die lug wanneer die aarde se pole verleng word. Daar is ’n noordelike en ’n suidelike hemelpool.

As iemand dus op die Aarde se noord- of suidpool staan, sal onderskeidelik die noordelike en die suidelike hemelpool reg bo hom wees. In die noorde word dié punt min of meer gemerk deur die noordelike poolster, Polaris. In die suide is geen ster wat helder en na genoeg aan die pool is om die suidelike poolster te wees nie. Die Suiderkruis word gebruik om die suidelike hemelpool te bepaal, omdat dié sterrepatroon se vertikale as daarheen wys.

Presessie

Vanweë sy beweging (presessie) beskryf die aarde se as in 25 770 jaar ’n groot draaiende keël aan die hemel, sodat die twee hemelpole in ’n sirkel beweeg. Daarom vervul verskillende sterre op verskillende tye die rol van poolsterre. Polaris is tans minder as 1 graad van die pool af en beweeg steeds nader. Omstreeks 2800 v.C. was die noordelike poolster die ster Thuban (alpha Draconis), en die volgende een sal gamma Cephei wees in die jaar 4145. Oor 25 770 jaar sal Polaris weer die noordelike poolster wees.

Toekomstige suidelike poolsterre is omega Carinae (in 5770), upsilon Carinae (6850), Turais (iota Carinae, 8075) en delta Velorum (9240).

• Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia