Henning Mankell

Henning Mankell
Henning Mankell in 2011 in die New Yorkse boekwinkel Barnes & Noble Union Square
Gebore	3 Februarie 1948 Stockholm, Swede
Sterf	5 Oktober 2015 Gotenburg
Nasionaliteit	Swede
Beroep	Romanskrywer, dramaturg en uitgewer
Bekend vir	Kurt Wallander
Webwerf	www.henningmankell.com

Henning Mankell (* 3 Februarie 1948 in Stockholm, grootgemaak in Sveg; † 5 Oktober 2015 in Gotenburg) was 'n Sweedse toneelregisseur en skrywer wat veral met sy reeks speurromans oor die polisie-inspekteur "Kurt Wallander" internasionale bekendheid verwerf het.

Biografie

Mankell se familie was van Duitse afkoms. Hy was 'n kleinseun van Johann Hermann Mankell wat in Hesse gebore is en later na Swede geëmigreer het. Sy grootvader was die gelyknamige Sweedse komponis Henning Mankell. Hy het sy derde huwelik met die teaterregisseur Eva Bergman, die tweede dogter van Ingmar Bergman, aangegaan.

Henning Mankell het sy toneelloopbaan as regie-assistent by die Riks-teater in Stockholm begin. Hy het reeds op 20-jarige ouderdom begin om selfstandig toneelstukke in kollagevorm te skryf en te ensceneer met die doelwit om die "maatskappy te ontmasker". Ook die prosa, wat hy in die vroeë 1970's begin skryf het, het hierdie bedoeling gehad. In 1973 het Mankell sy eerste roman, Bergsprängaren, vrygestel. Politieke en maatskaplike kwessies neem nog steeds 'n belangrike plek in sy werke in. Sedert die 1980's is Mankell onder meer in Mosambiek werksaam waar hy by die opbou van 'n teater betrokke was.

In sy roman Mördare utan ansikte ("Moordenaar sonder gesig") het hy die literêre figuur van polisie-inspekteur Kurt Wallander geskep wat die hoofkarakter in 'n hele reeks van internasionaal gewilde speurverhale geword het. Mankell se speurromans staan in die tradisie van die Sweedse skrywers Maj Sjöwall en Per Wahlöö en hulle polisie-inspekteur Martin Beck.

Mankell woon afwisselend in Swede en die Mosambiekse hoofstad, Maputo, waar hy as toneelregisseur 'n belangrike bydrae tot die kulturele opbou van die land gelewer het. Hy het 'n aantal werke uitgereik gegrond op y ervarings in Afrika.

In Januarie 2014 het hy bekendgemaak dat kanker by hom gediagnoseer is. In Mei daardie jaar het hy gesê dat die behandeling werk en dat hy beter word. Hy is egter op 5 Oktober 2015 (in die ouderdom van 67) hieraan oorlede.

Toekennings

• 1991 Sweedse Speurromanprys (Nasionaal) vir: Mördare utan ansikte. Ordfront, Stockholm 1991
• 1992 Glasnyckel (Skandinawië) vir: Mördare utan ansikte. Ordfront, Stockholm 1991
• 1993 Duitse Jeugliteratuurprys vir die kinderboek: Hunden som sprang mot en stjärna (Duitse titel: Der Hund, der zu einem Stern unterwegs war)
• 1995 Sweedse Speurromanprys (Nasionaal) vir: Villospår. Ordfront, Stockholm 1995
• 1996 Astrid-Lindgren-prys (Literatuurprys van die Sweedse uitgewers Rabén & Sjögren)
• 1998 Finse Speurromanprys (Internasionaal) vir die "Polisie-inspekteur Wallander-reeks"
• 2000 Prix Mystère de la critique vir: Villospår. Ordfront, Stockholm 1995
• 2001 Gold Dagger vir: Sidetracked. Harvill, London 2000 (oorspronklike Sweedse titel: Villospår. Ordfront, Stockholm 1995)
• 2005 Gumshoe Awards (Best European Crime Novel) vir: The Return of the Dancing Master. The New Press, New York 2003 (oorspronklike Sweedse titel: Danslärarens återkomst. Ordfront, Stockholm 2000)
• 2008 Goldene Feder vir sy literêre werk
• 2008 Corine vir: Der Chinese (Duitse oudioboek)
• 2008 Ripper Award – Europese prys vir speurliteratuur
• 2009 Erich-Maria-Remarque-Vredesprys (hoofprys) vir sy werk in Afrika

Werke

Die romanfiguur Kurt Wallander

Mariagatan in Ystad

Kurt Wallander is die fiktiewe hoofkarakter in Henning Mankell se speurromans. Die peinsende, geïnrtoverteerde polisie-inspekteur uit Ystad, 'n klein stad in die Suid-Sweedse landskap Skåne, woon in die Mariagatan en deurloop in alle romans vanaf Mördaren utan ansikte 'n voortgesette proses van verandering. Op hierdie manier verweef Mankell die oplossing van misdaad ten nouste met die biografie van sy protagonis en beskryf 'n man wat ná sy egskeiding deur 'n lewenskrisis gaan: Eensaamheid, die volwassewording van sy dogter "Linda Wallander", tydelike alkoholverslawing, die diagnose van diabetes mellitus, ernstige gewigsprobleme en die permanente stryd teen sy geslagsdrang wat ondanks sy afnemende gewildheid onder die skone geslag nog steeds baie sterk is.

Wallander ly dikwels onder die wêreld se slegtheid en beskou grumisdade as 'n neweverskynsel van die Westerse samelewing se negatiewe ontwikkeling. Die hoofkarakter fungeer sodoende as die skrywer se spreekbuis en formuleer sy kritiek op die maatskappy. Danksy Wallander se morele aanspraak, sy selfdissipline (wat dikwels aan opoffering grens) en die alomteenwoordige idee van mislukking, ongeag Wallander se sukses by die oplossing van misdade, skep Mankell vir die leser 'n hoë potensiaal van identifikasie met sy hoofkarakter. Die polisie-inspekteur word in die romans ondanks sy vasberade, onbevreesde en moedige optrede nie as 'n tipiese held uitgebeeld nie, maar eerder as 'n gewone mens wat met talle probleme te kampe het.

Die noukeurige beskrywing van Wallander se tuisstad (Mankell gebruik in sy romans outentieke name van strate en kroeë) het van Ystad en die skiereiland Skåne 'n gewilde toeristebestemming gemaak, en die plaaslike toerismeliggame het lankal begin om voordeel te trek uit 'n spesifieke bemarking van plekke wat in die werke van Mankell voorkom.

Verdere leesstof

• Heske, Henning: Die Globalisierung des Verbrechens. Über die Kriminalromane von Henning Mankell. In: Henning Heske (red.): Fausts Phiole. Über Poesie und Wissenschaft. Bonn: Bernstein-Verlag 2006
• Sens, Rainer: Dem Kommissar auf der Spur (sagteband). Welver: Stein (Conrad) 2003

Verwysings

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Henning Mankell

Eksterne skakels

• Die amptelike webwerf van Henning Mankell Geargiveer 8 Oktober 2015 op Wayback Machine (Engels/Sweeds)
• Biografie
• Die Sweedse plekke waar die Wallander-romans afspeel Geargiveer 15 April 2008 op Wayback Machine
• 'n Portret van Henning Mankell ter geleentheid van sy 60ste verjaardag in DIE ZEIT / Tobias Gohlis