Jacobus Nicolaas Boshoff
Hierdie artikel behoort versmelt te word met Jacobus Nicolaas Boshoff/Historia Junior.
Maak seker om die inhoud te skuif na die bladsy wat reeds aan Wikidata gekoppel is!
Indien altwee gekoppel is, sien hier.
| Jacobus Nicolaas Boshoff | |
 | |
| Ampstermyn 15 Mei 1855[1] – Mei 1859 | |
| Voorafgegaan deur | J.P. Hoffman |
|---|---|
| Opgevolg deur | E.R. Snijman |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 31 Januarie 1808 Kogmanskloof, Montagu, Kaapkolonie |
| Sterf | 24 April 1881 (op 73) Weston, Pietermaritzburg, Natal |
| Eggenoot/-note | Adriana Petronella Gertruida van Aswegen (1827–1878) Louisa Perry van der Berg (1880) |
| Religie | Nederduits Gereformeerd |
Jacobus Nicolaas Boshoff, ook wel J.N. Boshoff, (Kogmanskloof, Montagu, Kaapkolonie, 31 Januarie 1808 – Weston, Pietermaritzburg, 21 April 1881), was 'n Suid-Afrikaanse politikus en staatsman, 'n Voortrekker en die tweede Staatspresident van die Oranje-Vrystaat van 1855 tot 1859.[2]
Tydens sy termyn moes hy verskeie probleme die hoof bied, onder andere 'n dreigende oorlog met die Basotho en die Zuid-Afrikaansche Republiek (onder leiding van president Marthinus Wessel Pretorius) se poging om die Vrystaat te annekseer. Weens sy steun vir 'n plan van goewerneur sir George Grey om 'n Suid-Afrikaanse federasie tot stand te bring, neem sy gewildheid by talle burgers af. Hy bedank in 1858, keer na KwaZulu-Natal terug en dien etlike jare as parlementslid vir Kliprivier in die kolonie se Wetgewende Raad.
Biografie[wysig | wysig bron]
Familie[wysig | wysig bron]
Boshoff was 'n lid van derde geslag van die Kaaplandse familie van die stamvader Willem Hendrik Boshoff, wat op 18 Maart 1742 op die Hollandse skip Ruijven in die Kaap die Goeie Hoop aangekom het. Hy het sy opleiding in Swellendam en Graaff-Reinet voltooi.[1] Boshoff is twee keer getroud. Die eerste keer was met Adriana Petronella Gertruida van Aswegen (van Graaff-Reinet), op 3 November 1827, en ná haar dood in 1878 met Louisa Perry van der Berg, op 26 Mei 1880.
Dit is opvallend dat hy sy van met een “f” spel. Hierdie verandering in spelling het hy self aangebring terwyl hy president was. Wanneer hy staatsdokumente moes teken, het die ink geklad waar die “ff” se strepies so na aan mekaar was. Daarom het hy een “f” weggelaat en vir die res van sy lewe sy van so gespel. Almal wat dié spelling gebruik, is sy nageslag.
Vroeë loopbaan[wysig | wysig bron]
Hy begin sy loopbaan in die Kaapse Koloniale Staatsdiens waar hy in Graaff-Reinet as landdrosklerk aangestel is. In 1838 besoek hy die Voortrekkers, waarna hy 'n verslag daaroor skryf wat in die Grahamstown Journal verskyn.
Die volgende jaar vestig hy hom in Natal, waar hy voorsitter word van die volksraad van die Republiek van Natalia en, ná Brittanje die republiek annekseer, registrateur en meester van die Hooggeregshof.
Boshoff was een van die oorspronklike Voortrekkers in Natal wat die Natalia Republiek gestig het. Hy het homself as 'n bekwame politikus bewys in die lig van Britse planne om Natal te annekseer. Hy het die protesmanifes wat die Boere op 21 Februarie 1842 by Pietermaritzburg geteken het, opgestel en hy was ook self 'n ondertekenaar. Dit het sy reputasie onder die Britte gevestig.[3]
Staatspresident[wysig | wysig bron]
Boshoff was nog in die Natalse regeringsdiens toe hy as president van die Oranje-Vrystaat gekies is. Hy het met 'n groot meerderheid bo drie ander kandidate, waaronder J.J. Venter en A. du Toit, gewen.
Gedurende sy termyn het Boshoff die hoeksteen van Grey-kollege in Bloemfontein op 13 Oktober 1856 gelê.
Politiek in die Oranje-Vrystaat was op daardie stadium nog baie lewendig en persoonlik in die 1850's en daar was gereeld konflik tussen die Volksraad en die Staatspresident. Op 25 Februarie 1858 het Boshoff sy bedanking ingedien wat op 15 Maart 1858 in effek sou tree. Dit was as gevolg van 'n dispuut oor die volgorde van die vergaderings van die Volksraad. Die Volksraad het die bedanking aanvaar, maar was nie gelukkig daaroor nie. Boshoff het sy bedanking teruggetrek na samesprekings maar dit het die bedanking van sommige lede van die Volksraad tot gevolg gehad, waarvan die voorsitter een was.[4]
Vroeg in 1858 het die spanning op die grens met die Basotho-gebied hoog geloop en oorlog en onafwendbaar gelyk. Die staatsfinansies was op daardie tydstip baie sleg en Boshoff het baie moeite ervaar om die verdediging te organiseer en wapens te koop. Met die aankoop van vyftig gewere teen £6 stuk het hy 'n vertraging in betaling vir ses maande aangevra. Bystand van die Transvaal en die Kaapkolonie het nie belowend gelyk nie en die regering van die Oranje-Vrystaat het vir Goewerneur Grey gevra om as bemiddelaar tussen die Basotho en die Oranje-Vrystaat op te tree. Dit het in Augustus en September 1858 verval en het uitgeloop op die Verdrag van Aliwal-Noord op 29 September 1858. Daarin is die jurisdiksie van die Oranje-Vrystaat en die Basotholand vir die eerste keer vasgelê saam met sekere wetlike voorskrifte.[5] Intussen was daar oproepe dat die Oranje-Vrystaat met die Zuid-Afrikaansche Republiek moes saamsmelt. Hierdie oproepe het in Mei 1857 byna op 'n burgeroorlog tussen die twee buurstate uitgeloop.
In die oorlog teen die Basotho's, wat in 1858 verklaar is, het die Vrystaatse kommando's aanvanklik groot suksesse behaal, maar hulle kom dit op die lange duur nie volhou nie. Die Vrystaters het uiteindelik groot veeverliese gely en die Vrystaat is militêr so deur die oorlog uitgeput dat hy nie in staat was om verder met die Basotho's af te reken nie. Daar moes dus dringend ander planne beraam word.
Een uitweg was om die ondersteuning van Transvaal te soek. Pretorius was daartoe bereid maar alleen op die voorwaarde dat die twee republieke dan met mekaar moes verenig. Goewerneur Grey van die Kaapkolonie het egter 'n stokkie daarvoor gesteek en het self probeer om vereniging van die Oranje-Vrystaat met die Kaapkolonie te bewerkstellig. Die Vrystaatse Volksraad was ten gunste daarvan, maar die Britse regering wou dit nie toelaat nie.[1]
In 1860 is M.W. Pretorius as nuwe president gekies en die twee republieke was vir 'n kort rukkie verenig onder een staatshoof. Die eksperiment het misluk met Pretorius wat eers as president van Transvaal bedank het en nie sy termyn as president van die Oranje-Vrystaat voltooi het nie. Vir die nuwe verkiesing in 1963 is Boshoff as een van die kandidate benoem maar uiteindelik is J.H. Brand deur die Volksraad aangewys as die enigste kandidaat.[6]
Latere lewe en dood[wysig | wysig bron]
Boshoff het sy politieke loopbaan in Natal voortgesit as lid van die Wetgewende Vergadering van die Kliprivier-distrik (1866).[7] Hy is op 24 April 1881 in Weston, Pietermaritzburg, oorlede en is begrawe in die Voortrekkerbegraafplaas in Pietermaritzburg. Toe die nuus van Boshoff se sterfte Bloemfontein bereik het, het die Volksraad 'n voorstel deurgevoer wat Boshoff vir sy dienste tot die Oranje-Vrystaat bedank het.[8]
Trivia[wysig | wysig bron]
Die dorp Boshof in die Vrystaat is na hom vernoem.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Venter, E.A. (1980). 400 Leiers in Suid-Afrika oor vier eeue. Potchefstroom: Privaat. p. 505p. ISBN 0-620-03622-2.
- ↑ Rosenthal, Eric, "Encyclopaedia of Southern Africa", Juta and Company Limited, Kaapstad, 1978.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. p. 54.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. pp. 109–110.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. pp. 111–112, 121–124, 318–321.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. pp. 147–148.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. pp. 131–132.
- ↑ Muller. Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. pp. 132–133.
Bronne[wysig | wysig bron]
- Lamb, Doreen: The Republican Presidents 2 - President J.N. Boshof. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 20, nr. 4, Junie 1971
- Muller, H.P.N. (1907). Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. Naar Mr. H.A.L. Hamelberg's nagelaten papieren beschreven. Leiden: E.J. Brill. p. 383p.