Laer (toestel)

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Voorbeeld van 'n vierpunt kontak koeëllaer
Vir ander gebruike van die woord, sien laer.

'n Laer is 'n toestel wat beperkte beweging tussen twee dele moontlik maak, tipies draai- en lineêre beweging. Laers kan breedweg geklassifiseer word volgens die bewegings wat hulle toelaat, volgens hul beginsel van werking asook volgens die rigting waarop die las op die laers uitgeoefen word.

Wrywing[wysig | wysig bron]

Laers met 'n lae wrywing is dikwels baie belangrik vir doeltreffendheid, om verwering te verminder en om hoë snelhede moontlik te maak. In wese kan 'n laer wrywing verminder deur sy vorm, die materiaal waaruit dit vervaardig is of deur 'n vloeier tussen twee oppervlaktes in te voer en daar te hou.

  • Deur vorm, voordeel word verkry deur gebruik te maak van sfere of rollers.
  • Deur materiaal, buit die spesifieke eienskappe van 'n materiaal uit ('n voorbeeld hiervan sal die gebruik van teflon in laers wees).
  • Deur vloeier, benut die lae viskositeit van 'n vloeierlaag soos 'n smeerolie of saamgeperste gas om die bewegende dele uitmekaar te hou.
  • Deur velde, maak gebruik van elektromagnetiese velde, soos magnetiese velde om die onderdele uitmekaar te hou.

Kombinasies hiervan kan selfs ingespan word in 'n enkele laer. 'n Voorbeeld hiervan is waar 'n koeëllaar vervaardig word uit 'n spesiale polimeer soos teflon wat dan die materiaal en vorm gelyktydig benut.

Beginsel van werking[wysig | wysig bron]

Animasie van 'n koeëllaer

'n Paar algemene beginsel van werking is:

  • Glylaers
  • Rol-elementlaers soos koeëllaers
  • Vloeierlaers waar die lading deur 'n gas of vloeistof gedra word
  • Magnetiese laers waar die lading deur 'n magnetiese veld gedra word

Ladings[wysig | wysig bron]

Laers wissel baie ten opsigte van die kragte en snelhede wat hulle kan verduur.

Die kragte kan aksiaal of loodreg op die as voorkom.

Snelhede[wysig | wysig bron]

Laers wat die relatiewe beweging van twee oppervlakke behels het gewoonlik 'n beperking op hoe vinnig hulle kan beweeg.

Vir rollaers word die vermoë gewoonlik uitgedruk in terme van die produk se 'DN' waar D die deursnee is (dikwels in mm) en N die draaisnelheid is in omwentelinge per minuut.

Daar bestaan gewoonlik 'n oorvleueling ten opsigte van laers se vermoëns waar gewone glylaers die laagste snelhede kan hanteer, rollaers kan vinniger bewegings hanteer, gevolg deur vloeierlaers met magnetiese laer wat uiters hoë snelhede kan hanteer.

Lewensduur[wysig | wysig bron]

Vloeier- en magnetiese laers kan potensieel 'n onbeperkte lewensduur hê. Rollaers se lewensduurte word bepaal deur die lading, temperatuur, onderhoud, vibrasie, smering en ander faktore. Gewone laers se lewensduurte hang dikwels af van die materiaal waarvan hulle vervaardig is.

Onderhoud[wysig | wysig bron]

Baie laers vereis periodieke onderhoud om voortydige faling te verhoed. Sommige vloeier- en magnetiese laers vereis egter baie min onderhoud. Baie laers wat voortdurend in gebruik is vereis gereelde smering en skoonmaak en mag ook verstellings vereis om die verwering te verminder.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]