Lugmag

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Vier vegters en 'n tenker-vliegtuig wat brandstof vervoer.
'n Northrop Grumman B-2 Spirit-bomwerper.

'n Lugmag is die deel van 'n land se militêre krygsmag wat in die lugruim opereer. Lugmagte is tipies verantwoordelik vir die verkryging van beheer oor die lugruim, die uitvoering van strategiese en taktiese bombadering, en ondersteuning aan land- en vlootmagte, dikwels in die vorm van lugverkenning en noue lugondersteuning. 'n Lugmag gebruik vliegtuie soos vegters, bomwerpers, helikopters en vragvliegtuie. 'n Lugmag kan ook militêre personeel, toerusting en voorraad vervoer.

Vir die meeste (maar nie alle) wermagte word 'n organisatoriese onderskeid getref tussen die leër, die vloot en die lugmag, en dit is grootliks onafhanklike komponente. Baie lugmagte is ook verantwoordelik vir operasies in die militêre ruimte, interkontinentale ballistiese missiele (IKBM) en kommunikasietoerusting. Sommige lugmagte kan ander lugverdedigingsbates soos lugafweerartillerie, oppervlak-tot-lug-missiele of anti-ballistiese missielwaarskuwingsnetwerke en verdedigingstelsels beheer. Sommige lande, hoofsaaklik Rusland, die voormalige Sowjetunie en lande wat hul militêre magte volgens Sowjet-lyn gemodelleer het, het of het 'n lugverdedigingsmag wat organisatories geskei is van hul lugmag.

Die grootste lugmag ter wêreld is die lugmag van die Verenigde State van Amerika.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Swaarder-as-lug militêre vliegtuie[wysig | wysig bron]

Die eerste lugvaartmag ter wêreld was die Aviation Militaire van die Franse Leër wat in 1910 gestig is, wat uiteindelik l'Armée de l'Air geword het. In 1911, tydens die Italië-Turkse Oorlog, het Italië vir die eerste keer ooit in die wêreld vliegtuie gebruik vir verkennings- en bombarderingmissies teen Turkse posisies in Libië.[1] Gedurende die Eerste Wêreldoorlog het Frankryk, Duitsland, Italië, die Britse Ryk en die Ottomaanse Ryk almal belangrike magte van bomwerpers en vegters besit. Gedurende die Eerste Wêreldoorlog het meer senior bevelvoerders verantwoordelikheid ontvang om die lugoorlogvoering te bestuur, sowel as om die vlieëniers te lei.

Onafhanklike lugmagte[wysig | wysig bron]

'n Onafhanklike lugmag is een wat 'n aparte tak van die weermag van 'n land is en, ten minste nominaal, as 'n militêre diens behandel word op gelyke voet mrt dié ouer takke soos die Vloot of die Leër.

Die Britse Koninklike Lugmag (RAF) was die eerste onafhanklike lugmag ter wêreld.[2] Die RAF is op 1 April 1918 gestig deur samesmelting van die Britse Leër se Royal Flying Corps en die Royal Naval Air Service. Met die stigting van die RAF het dit uit meer as 20 000 vliegtuie bestaan, en was onder bevel van 'n hoof van die lugpersoneel wat die rang van generaal-majoor beklee het en deur sy eie regeringsministerie (die lugministerie) bestuur word.

Die Finse Lugmag word ook beskou as die eerste onafhanklike lugmag ter wêreld, wat op 6 Maart 1918 gevorm is, toe die Sweedse graaf, Eric von Rosen, die tweede vliegtuig, Thulin Typ D[3], aan Finland gegee het. Sommige meen egter dat die Finse lugmag nie amptelik gedurende die Finse burgeroorlog bestaan het nie, en dat die Rooi Wagte (Finse rebelle) hul eie lugmag gehad het. [4]

In die daaropvolgende dekades het die meeste lande met 'n wesenlike militêre vermoë hul eie onafhanklike lugmagte gevestig. Die Suid-Afrikaanse Lugmag is op 1 Februarie 1920 gestig en die Koninklike Australiese Lugmag is kort daarna op 31 Maart 1921 gestig, hoewel daar eers in 1922 'n hoof van die lugmag aangewys was wat op 'n gelyke voet met sy eweknieë van die Australiese Leër en die Vloot was. Die Kanadese Lugmag is gestig aan die einde van die Eerste Wêreldoorlog en is tussen 1918 en 1924 is dit verskeie kere afgeskaf en geherorganiseer. Dit het die permanente Koninklik Kanadese Lugmag geword toe dit op 1 April 1924 die koninklike titel deur koninklike proklamasie ontvang het. Dit het egter eers in 1938 onafhanklik van die Kanadese Leër geword toe 'n Hoof van die Lugmag aangewys is. Net so is die Koninklike Nieu-Seeland Lugmag in 1923 gestig as die Nieu-Seeland Permanente Lugmag, maar het eers in 1937 onafhanklik van die Nieu-Seeland Leër geword. Ander Britse beïnvloed lande het ook hul eie onafhanklike lugmagte gevestig. Die Koninklike Egiptiese lugmag is byvoorbeeld in 1937 geskep toe die Egiptiese militêre lugvaart van die leër se beheer geskei is. Die Afghaanse Lugmag is op 22 Augustus 1924 gestig met die steun van die Sowjetunie en Groot-Brittanje, maar 'n burgeroorlog het die meeste vliegtuie vernietig en dit is eers weer tot stand gebring in 1937, toe koning Mohammed Nadir Shah die mag oorgeneem het.

Buite die Britse Ryk, is die Italiaanse Koninklike Lugmag in 1923 gestig[5], die Finse Lugmag is op 4 Mei 1928 as 'n aparte diens gestig, en die Brasiliaanse Lugmag is in 1941 tot stand gebring. Beide die Verenigde State Lugmag en die Fillipynse Lugmag is in 1947 as 'n aparte takke van hul onderskeie gewapende magte gevestig. Die Israeliese Lugmag het op 18 Mei 1948 met die staat Israel ontstaan, maar is geskep uit die bestaande Sherut Avir (lugdiens) van die Haganah-paramilitêre groep. Die Japanse Lugverdedigingsmag is eers in 1954 tot stand gebring; tydens die Tweede Wêreldoorlog is Japanese militêre lugvaart deur die leër en die vloot beheer. Anders as al hierdie lande, bly die Mexikaanse Lugmag 'n integrale deel van die Mexikaanse Leër.

Die wêreldoorloë[wysig | wysig bron]

Eerste Wêreldoorlog[wysig | wysig bron]

Duitsland was die eerste land wat met sy Luftstreitkräfte gereelde lugaanvalle op vyandelike infrastruktuur georganiseer het. In die Eerste Wêreldoorlog het dit sy zeppelins (lugskepe) vir die bombadering van Britse stede gebruik. In daardie tyd het Brittanje wel vliegtuie gehad en hoewel Britse lugskepe minder gevorderd was as die zeppelins is hulle baie selde offensief gebruik. In plaas daarvan is hulle gewoonlik gebruik om op Duitse U-bote (duikbote) te spioeneer.

Vastevlerkvliegtuie was destyds redelik primitief en kon snelhede bereik wat vergelykbaar was met dié van die destydse motors en die montering van minimale wapens en toerusting. 'n Lugmag was nog steeds grootliks 'n nuwe onderneming, en relatief onbetroubare vliegtuie en beperkte opleiding het tot 'n ongelooflike lae lewensverwagting vir vroeë militêre vliegtuie gelei.

Tweede Wêreldoorlog[wysig | wysig bron]

Toe die Tweede Wêreldoorlog begin het, het vliegtuie baie veiliger, vinniger en betroubaarder geword. Hulle is as standaard aanvaar vir bombardering en om ander vliegtuie af te skiet. Die Sowjet Lugmag was teen die begin van die Tweede Wêreldoorlog in 1939 die grootste militêre lugmag ter wêreld, en hoewel dit baie deur die oorlog uitgeput was, sou dit die grootste lugoperasies van die Tweede Wêreldoorlog tydens die vier jaar van gevegte met die Duitse Luftwaffe geloods het.

Waarskynlik was die oorlog se belangrikste lugoperasie, die Slag om Brittanje. Dit het gedurende 1940 oor Brittanje en die Engelse kanaal tussen die Britse Koninklike Lugmag en die Duitse Luftwaffe afgespeel. Uiteindelik het Brittanje seëvierend uitgekom, en dit het daartoe gelei dat Adolf Hitler sy plan om Brittanje binne teval, prysgegee het. Ander prominente lugmagbedrywighede gedurende die Tweede Wêreldoorlog sluit in die geallieerde bomaanvalle op Duitsland gedurende 1942–1944, en die Rooi Lugmagoperasies ter ondersteuning van strategiese grondoffensiewe aan die Oostelike Front. Die lugoorlog in die teater van die Stille Oseaan was van 'n soortgelyke strategiese belang as die Slag om Brittanje, maar is grootliks deur die Amerikaanse en Japanse vlootlugvaart vermoeëns gevoer en nie deur lugmagte nie.

Strategiese bombardering[wysig | wysig bron]

Die rol van die lugmag vir strategiese bombardering teen vyandelike infrastruktuur is gedurende die dertigerjare ontwikkel deur die Japannese in China en deur die Duitsers tydens die Spaanse Burgeroorlog. Hierdie rol vir die bomwerper is tydens die Tweede Wêreldoorlog vervolmaak tydens die geallieerde "Duisend Bomwerperaanval"-operasies. Die noodsaaklikheid om hierdie bomwerpers gedurende die dag en snags te onderskep, het die ontwikkeling van vegvliegtuie aangespoor. Die oorlog het geëindig toe die Amerikaanse weermag Boeing B-29 Superfortress-bomwerpers in Augustus 1945 atoombomme op Hiroshima en Nagasaki in Japan laat val het.

Na die Tweede Wêreldoorlog[wysig | wysig bron]

Die Amerikaanse Lugmag het in 1947 'n onafhanklike diens geword. Met die begin van die Koue Oorlog het die USF sowel as die Sowjet Lugmag hul kernwapen strategiese bomwerper vermoeëns opgebou. Verskeie tegnologiese vooruitgang is gedurende hierdie tyd gebruik: die straalmotor; die missiel; die helikopter; en brandstof invlug-aanvulling.

In 1954 is die Japan Selfverdediging Lugmag gestig as 'n aparte diens. Japan het vroeër sy militere lugdiens binne sy leër en vloot gelewer.

Gedurende die 1960's het die Koninklike Kanadese Lugmag met die leër en die vloot saamgesmelt om die verenigde Kanadese magte te vorm, met lugbates verdeel tussen verskillende bevelstrukture en 'n groen uniform vir almal. Dit was baie ongewild en in 1975 is Kanadese lugvaart-eenhede onder 'n enkele organisasie (Lugbevel - Air Command) met 'n enkele bevelvoerder geherorganiseer. In 2011 het die Kanadese magte se Lugbevel teruggekeer na die naam voor die 1960's, die Koninklike Kanadese Lugmag.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Biddle, Rhetoric and Reality in Air Warfare, bl.19
  2. Royal Air Force 90th Anniversary Geargiveer 16 Januarie 2010 op Wayback Machine History of the RAF
  3. 'n foto van hierdie vliegtuig kan gevind word in die boek deur Shores 1969, bl. 4.
  4. Keskinen, Partonen, Stenman 2005.
  5. UNA NUOVA FORZA ARMATA AUTONOMA

Sien ook[wysig | wysig bron]