Lys van wolfbevolkings per land

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Hoewel die wolf vroeër talryk in Noord-Amerika en Eurasië voorgekom het, kom hy nou in ’n kleiner gedeelte van sy voormalige grondgebied voor weens die wydverspreide habitatvernietiging, die mens se indringing van sy habitat, asook die gevolglike wolf tot mens skermutselings, wat op verdelging uitloop. Tog word die wolf, alles in ag genome, volgens die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur as ’n diersoort beskou oor wie se uitsterwing die minste oor bekommerd hoef te wees. Wolwe word vandag in party gebiede beskerm, vir ontspanning gejag of staar uitwissing as ’n bedreiging vir die mens, vee en troeteldiere in die gesig.

Die wolf pas baie moeilik by verandering aan en word daarom dikwels as ’n “aanduiderdier” beskou; dit is ’n spesie wie se bevolkingsafname in ’n ekostelsel mag dui op ’n sekere omgewingstoestand, soos ’n uitbreek van siekte, besoedeling, mededinging met ander diersoorte, of klimaatsverandering. Dit blyk dat wolwe nie so maklik by die stedelike uitbreiding aanpas soos prêriewolwe (coyotes) nie. Terwyl die verstedeliking daartoe lei dat laasgenoemde se bevolkingsgetalle styg, gebeur net mooi die teenoorgestelde met die eersgenoemde s’n.[1]

Europa en Rusland[wysig | wysig bron]

Wolwe in die Iberiese skiereiland
’n Wolf in Italië
’n Wolf in Duitsland
’n Wolf in Denemarke
’n Wolf in Wit-Rusland

Groenland het altesaam tussen 50 en 100 wolwe, wat in sowat 90% van hul tuisgebied beskerming geniet, hoewel geen vergoeding uitbetaal word vir veeverlies of skade nie.[2]

Portugal het ’n bestendige wolfbevolking van 200 – 300 wat ten volle beskerming geniet. Skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal.[2]

Spanje se wolfbevolking word na raming op 2 000 geskat en is aan die toeneem. Wolwe word as ’n wildspesie gereken, hoewel hulle aan die suidelike gedeeltes van die land beskerm word. Skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal, hoewel dit van streekswet tot streekswet verskil.[2]

In Italië is wolwe ’n beskermde spesie, waar die getal wolwe in die natuur tussen 500 – 700 te staan kom.[3] Die grootste sametrekking kom in die Alpe en die Italiaanse Pollino, Abruzze, Lazio e Molise en Toskaanse-Emilianiese Apennynse Nasionale Parke voor. Afsonderlike indiwidue is al naby mensbevolkte gebiede soos Toskane, Bologna, Parma en Tarquinia opgemerk.[4] Wolwe is ook al 25 myl van Rome gesien, met ’n klein bevolking wat in die streekspark van Castelli Romani bly.[5][6] Tans word daar aangevoer dat die Italiaanse wolfbevolking sedert 1970 jaarliks met 6% toeneem, ofskoon 15 % van die gesamentlike wolfbevolking per jaar sterf weens strooptogte en ongelukke met voertuie.[4] Skadevergoeding word deur die plaaslike regerings vir veeverliese uitbetaal.[2] Professor Luigi Boitani, Italië se toonaangewende wolfbioloog van die Sapienza Universiteit van Rome, het sy bekommernis uitgespreek dat die herstel van die Italiaanse wolfbevolking té suksesvol kon gewees het, omrede ’n groot deel van die openbaar nie ten gunste daarvan was dat die toenemende wolfbevolkings enige beheer oor in die toekoms moes hê nie.[6]

Wolwe het so vroeg soos 1992 vanuit Italië na Frankryk getrek en die huidige Franse wolfbevolking bestaan na bewering uit 40 –50 indiwidue en is aan die toeneem.[2] Skattings wat in 2005 gemaak is, bring die syfers tussen 80 en 100 indiwidue te staan.[7] Die Berne Konvensie is hier van krag, wat beteken dat die wolwe as ’n bedreigde spesie gelys is en dat dit onwettig is om hulle van kant te maak. Amptelike uitdunning word toegelaat om plaasdiere te beskerm, solank die algemene nasionale bevolking nie as ’n geheel bedreig word nie.[8] Skadevergoeding word uitbetaal vir veeverliese.[2]

Wolwe is die eerste keer weer in 1998 in Duitsland opgemerk; daar word vermoed dat hulle vanuit die westelike deel van Pole migreer het.[9] Tans is daar om en by 35 wolwe in 4 troppe wat nou die heideland van die Duitse oostelike gebied van Lausitz bewoon en steeds hul tuisgebied wes- en noordwaarts uitbrei.[10] Wolwe word deur die Duitse wet as 'n beskermde diersoort beskou, maar daar is geen skadevergoeding vir veeverlies betrokke nie.[2]

Wat Switserland betref, is die getalle onseker; daar word beweer dat slegs 1 – 2 indiwidue nog oorbly. Wolwe geniet beskerming en veeverliesvergoeding word deur die kantons uitbetaal.[2]

Skandinawië se bevolking strek oor die 200 wolwe (die amptelike getal in 2007/2008 was 166 – 210 wolwe[11]) wat tussen Swede en Noorweë gedeel word. Die Noorse bevolking is aan die suidoostelike dele, naby die Sweedse grens, verspreid, wat uit 12 – 18 wolwe bestaan.[11] Die bevolking geniet beskerming en skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal.[2] Swede het ’n beskermde bevolking van omtrent 200 wolwe wat aan die toeneem is en vergoeding vir veeverliese word uitbetaal.[2][11][12] Die laaste wolf van Denemarke is in 1813 geskiet, maar in 2009 en 2010 is daar bespiegelings dat ’n wolf die grens na Duitsland oorgesteek het.[13] Die Sweedse wolfbevolking is tot die bewoude dele aan die middelland van Swede beperk. Immigrasie van Finse wolwe kan tot die Skandinawiese wolfbevolking bydra.

Finland het ’n bestendige bevolking van 116 – 123 wolwe.[11] Die wolwe mag slegs gejag word in gebiede met ’n hoë digtheid van rendiere. Skadevergoeding van veeverliese word deur die staat en versekeringsmaatskappye uitbetaal.[2] Die bevolking word aan die groot Russiese wolfbevolking gekoppel.[11]

Pole het ’n toenemende bevolking van 700 – 800 wolwe wat beskerming deur die wet geniet, behalwe in die Bieszczadyberge. Skadevergoeding vir veeverliese word nie uitbetaal nie.[2]

Estland het ’n taamlik stabiele wolfbevolking van sowat 200, ná ’n daling van ’n vroeëre geskatte 500 in die middel van die 1990’s. Die amptelike standpunt is dat die optimale bevolking tussen 100 en 200 moet wees.[14] Ruweg geskat is die wolwe se territoria regoor die land verspreid.[15] In 2007 is ’n wysiging aan die natuurbewaringswet gebring, waar vergoeding vir veeverliese nou deur die staat gedek word.[16]

Litaue het ’n bevolking van 300 – 400 wolwe en toon ’n toename in getalle.[17] Die spesies word nie beskerm nie en slegs vee wat verseker is kry skadevergoeding.[2]

Letland het ’n onbeskermde, maar stabiele bevolking van 900 wolwe. Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Wit-Rusland is die tuiste van ’n toenemende bevolking van 2 000 – 2 500 wolwe.[2] Behalwe diegene wat binne natuurreservate woonagtig is, is wolwe in Wit-Rusland meestal onbeskermd. Hulle word as ’n wildspesie omskryf en ’n beloning wat tussen €60 en €70 wissel word per wolf per jagter betaal. Dit is ’n aansienlike bedrag geld binne ’n land waar die gemiddelde salaris maar €230 is.[18] Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Oekraïne het ’n onbeskermde, maar tog stabiele bevolking van 2 000 wolwe. Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2] Baie van die wolwe is woonagtig in die Vervreemdingsone ten noorde van Tsjernobil, wat min natuurlike bedreigings inhou. Dit geld ook in die Wit-Russiese gedeelte van hierdie sone.[19]

Die Tsjeggiese Republiek het ’n bestendige en beskermde bevolking van 20 wolwe, met geen veeverliesvergoeding wat uitbetaal word nie.[2]

Slowakye het ’n stabiele bevolking van 350 – 400 wolwe wat beskerming geniet, maar met sekere uitsonderings. Geen skadevergoeding word vir veeverlies uitbetaal nie.[2]

Slowenië het ’n bevolking bestaande uit 70 – 100 wolwe wat aan die toeneem is. Vanaf 1991 word die wolf as ’n beskermde spesie beskou en veeverliese word vergoed.

Kroasië het ’n bevolking van 100 – 150 wolwe en is aan die toeneem.[2] Vanaf Mei 1995 geniet hulle beskerming. Vir die persoon wat wolwe doelbewus afmaai kan ’n boete opgelê word wat gelykstaande is aan $6 000. Volgens Dr. Djuro Hubor, aan die Universiteit van Zagreb, het die aantal wolwe wat gedood is toegeneem ná hierdie beskermingswetgewing ingestel is – 40 wolwe is doodgemaak.[6] Veeverlies word vergoed.[2]

Bosnië-Herzegowina het na raming 400 wolwe, hoewel die syfer aan die afneem is en geen beskerming deur die wet van krag is nie. Skadevergoeding vir veeverlies word nie uitbetaal nie.[2]

Die voormalige Serwië en Montenegro het ’n stabiele bevolking van 500 wolwe wat beskerm word, maar met sekere uitsonderings. Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Hongarye het 'n stabiele bevolking van 50 wolwe wat beskerm word, maar met sekere uitsonderings. Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Roemenië het ’n toenemende bevolking van 2 500 wolwe wat wetlike beskerming toegestaan is.[2] Party wolwe het hul suksesvol in Braşov gevestig.[6] Veeverliese word nie vergoed nie.[2]

Bulgarye het ’n bestendige bevolking van 800 – 1 000 wolwe wat nie wetlik beskerm word nie.[6] Wolwe word as ’n ongewenste dier bestempel en kan met ’n beloning op jag gemaak word.[20] Skadevergoeding vir veeverlies word nie uitbetaal nie.[2]

Griekeland het ’n stabiele bevolking van 200 – 300 wolwe wat beskerming deur die wet geniet. Veeverliese word vergoed, met meer as 80% daarvan uit die versekering.[2]

Die Republiek van Masedonië het ’n toenemende, maar tog onbeskermde bevolking van 1 000 wolwe, met geen veeverliesvergoeding nie.[2]

Albanië het ’n beskermde bevolking van 250 wolwe wat aan die toeneem is, maar veeverliese word nie gedek nie.[2]

Turkye het ongeveer 7 000 wolwe. In die land, veral aan die westelike gedeeltes, het daar 'n paar uitwissings geskied en in die geheel toon Turkye ’n daling in bevolkingstal. Voorheen is die wolf amptelik as ’n plaag gereken en is hy heeljaar voor die voet afgemaai. Wolwe is eers in 2003 as ’n wildspesie erken. Ofskoon hierdie dier nie in Turkye deur die wet beskerm word nie, het hierdie toegekende status meegebring dat dié spesie slegs met ’n lisensie gejag mag word, wat slegs tot die jagseisoene ingeperk is.[21] Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Hoewel wolwe in Rusland nie deur die wet beskerm word nie, staan die getalle 25 000 – 30 000 sterk en is moontlik aan die toeneem[2] in sekere dele, soos Korjakië en Kalmukkië.[2][22] Party dorpies in Tsjetsjnië se Nadterechny-distrik het die toename in die aantal wolwe sedert die vermindering van militêre bedrywighede aangemeld.[23] Aan die ander kant is die aantal wolwe in die meer bevolkte dele van Sentraal- en Suid-Rusland baie klein.[24] In sommige gebiede word belonings uitgeloof vir die vernietiging van wolwe en hul lêplekke.[25] Wolwe is betreklik min in die Sichote-Alin streek weens die mededinging met die toenemende aantal tiere.[26] Hierdie mededingingsuitkansellering van wolwe deur tiere is deur Russiese natuurbewaarders as standpunt gebruik waarom die jagters in die Verre-Ooste verdraagsaam teenoor die groot katte te wees, omrede hulle ’n mindere invloed op die hoefdierbevolking as wolwe uitoefen en doeltreffend is om laasgenoemde se getalle in toom te hou.[27] Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Asië[wysig | wysig bron]

Sirië het ’n onbeskermde, onbekende aantal wolwe, wat moontlik rondom 200 kan draai. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Libanon het ’n bevolking van 50 wolwe wat nie deur die wet beskerm word nie; geen veeverliese word vergoed nie.[2]

’n Wolf in suidelike Israel

Israel het ’n bestendige bevolking van 150 onbeskermde wolwe. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Saoedi-Arabië het ’n stabiele bevolking van 300 – 600 wolwe wat geen wetlike beskerming geniet nie. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Indië het ’n dalende bevolking van naastenby 1 000 wolwe wat wetlik beskerm word. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Dit blyk dat die getal wolwe in China binne al hulle tuisgebiede afneem. Tans het Cheiludjiang omtrent 500 wolwe, Xinjiang het 10 000 en Tibet het 2 000.[2] In 2006 het die Chinese regering beplan om lisensies aan buitelanders op te veil om wilde diere te jag, wat wolwe insluit.[28] Geen veeverliese word vergoed nie.[2]

Mongolië het ’n stabiele bevolking van 10 000 – 20 000 wolwe wat geen wetlike beskerming geniet nie. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Kasakstan het ’n bestendige bevolking van omtrent 30 000 wolwe.[2] Naastenby 2 000 word jaarliks vir ’n $ 40 beloning doodgemaak, hoewel die diere se getalle gestyg het.[29] Geen veeverliese word vergoed nie.[2]

Turkmenistan het ’n stabiele bevolking van 1 000 wolwe wat nie beskerm word nie. Geen skadevergoeding word vir veeverliese uitbetaal nie.[2]

Oesbekistan het ’n bestendige bevolking van 2 000 wolwe wat nie beskerm word nie. Geen veeverliese word vergoed nie.[2]

Kirgisië het ’n stabiele bevolking van 4 000 wolwe wat nie deur die wet beskerming geniet nie. Geen skadevergoeding vir veeverliese word uitbetaal nie.[2]

Tajikistan het ’n bestendige bevolking van 3000 wolwe wat nie beskerm word nie. Geen veeverliese word vergoed nie.[2]

Daar is tans geen onlangse of betroubare skattings rakende die wolfbevolkings van Irak, Iran, Afghanistan, Nepal en Bhutan nie.[2]

Noord-Amerika[wysig | wysig bron]

’n Wolf met ’n radio-halsband in die Yellowstone Nasionale Park.
’n Meksikaanse wolf in gevangenskap by Sevilletta National Wildlife Refuge, Nieu-Meksiko, VSA

Kanada het meer as 52 000 – 60 000 wolwe, wat volgens wet as ’n groot wildspesie geklassifiseer word, hoewel slegs 3% van hul Kanadese tuisgebied beskerming geniet. Die Noordwestelike Grondgebied, Nunavut en Yukon het 5 000 wolwe elk; Brits-Columbië het 8 000 wolwe; Alberta het 4 200; Saskatchewan 4 300; Manitoba 4 000 – 6 000; Ontario 9 000; Quebec 5 000 en Labrador 2 000. Kanada het tans geen programme om skadevergoeding vir veeverlies uit te betaal nie.[2]

Die Verenigde State as geheel het tot 9 000 wolwe wat in al hul tuisgebiede aan die toeneem is. Die herstel van die wolfbevolking was so suksesvol dat die United States Fish & Wildlife Service die westelike wolf op 28 Maart 2008 van die federale bedreigde spesielys afgehaal het.[2][30] As gevolg van die omstrede skiet van wolwe het ’n koalisie van omgewingsbewaringsgroepe die federale regering gedagvaar om die wolf terug op die Bedreigde Spesielys te plaas.[31] Op 18 Julie 2008 was die federale regter se uitspraak ten gunste van die wolf se hernieude status as ’n bedreigde dierspesie.[32] Alaska het ’n bestendige wolfbevolking van 6 000 – 7 000 wat wettig vanaf Augustus tot April as ’n groot wildspesie gejag mag word.[2][33] Minnesota het ’n bevolking van 2 900[34] wolwe wat deur die wet beskerm word, hoewel hulle so nou en dan, om predasiebeheer, uitgedun word. Minnesota is tans die enigste VS-deelstaat wat veeverliese vergoed.[2] Minnesota het volle beheerreg verkry oor sy wolfbevolking. Die wolfbeheerplan is op ’n minimum bevolkingstal van 1 600 wolwe vasgestel.[35] Die Rotsgebergte-deelstate (Wyoming, Idaho, Montana) se wolfbevolkings is naastenby 1 700 sterk.[36] Twee wolwe is in Julie 2008 in die noordsentrale gebied van die Washington-deelstaat gevang; een was ’n sogende wolvin. Dit is die eerste getuienis van wolwe wat in hierdie deelstaat sedert die 1930’s voortplant.[37] In die noordoostelike Oregon is daar ook in Julie 2008 die gehuil van wolwe deur bioloë gehoor, wat ten minste 2 volwassenes en 2 welpe kon identifiseer. Dit is die eerste bevestigde teelpaar in Oregon.[38] Vanaf 14 Januarie 2009 het die Bush-administrasie die Kanadese wolf van die Bedreigde Spesielys in elke Amerikaanse staat, behalwe Wyoming, geskrap.[39]

Die wolf is in Meksiko sedert die 1970’s in die natuur uitgewis toe die Amerikaanse en Meksikaanse regerings ooreengekom het om alle oorblywende wilde Meksikaanse wolwe te vang en ’n teelprogram in gevangenskap van stapel te stuur, in ’n poging om die streek se subspesie te red.[40] Die Meksikaanse wolf is in 1998 in die Apache-Sitgreave Nasionale Woud in Arizona, as deel van die teelprogram, vrygelaat.[33] Daar is nou ten minste 42 wilde Meksikaanse wolwe aan die suidwestelike geweste van die Verenigde State aanwesig.[33][40]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Coppinger, Ray (2001). Dogs: a Startling New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution. p. 352. ISBN 0-684-85530-5.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 2,38 2,39 2,40 2,41 2,42 2,43 2,44 2,45 2,46 2,47 2,48 2,49 2,50 2,51 2,52 L. David Mech & Luigi Boitani (2001). Wolves: Behaviour, Ecology and Conservation. p. 448. ISBN 0-226-51696-2.
  3. Esposito 2007, pp. 14-15.
  4. 4,0 4,1 (it) Luigi Boitani & Paolo Ciucci (2006). "Il Lupo: Operazione San Francesco" from "Salvati dall' Arca". p. 663. ISBN 9788883723803.
  5. (it) Parco Regionale dei Castelli Romani
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Wolves: From Brink of Extinction to the Edge of the City
  7. Christian Science Monitor, 3 Nov 2005
  8. "Wolf Song of Alaska: France's Bardot Demands EU Action on Wolf Cull". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 September 2011. Besoek op 23 November 2010.
  9. "The Return of Wolves to Germany" (in Engels). Spiegel online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Junie 2012. Besoek op 7 Februarie 2007.
  10. "Aktueller Bestand in der Lausitzer Wolfsregion" (in Duits). Wolfsregion Lausitz online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Maart 2016. Besoek op 2 November 2007.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Aronson, Å. et al. (2008). "Varg i Skandinavien: Statusrapport för vintern 2007/2008"[dooie skakel], Høgskolen i Hedmark Oppdragsrapport nr 9. Elverum. Flisa trykkeri. ISBN 978-82-7671-719-8
  12. Swedish EPA (2008-12-05). "Etappmålen för järv och varg uppnått" Geargiveer 15 Februarie 2012 op Wayback Machine. Press release. Besoek op 2009-05-30
  13. "En ulv i Danmark?" Press release. Besoek op 2010-03-10
  14. "Keskkonnainfo: hunt". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2019. Besoek op 23 November 2010.
  15. "Report on the conservation status and threats for wolf (Canis lupus) in Europe" (PDF) (in Engels). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 26 Junie 2012. Besoek op 24 November 2007.
  16. "Looduskaitseseadus". Riigi Teataja (HTML). Besoek op 24 November 2007.
  17. http://www.am.lt/VI/index.php#a/6797
  18. "argiefkopie" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 Februarie 2012. Besoek op 18 Desember 2014.
  19. "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 September 2014. Besoek op 15 Februarie 2015.
  20. "Bulgaria" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Februarie 2009. Besoek op 10 September 2007.
  21. [1]
  22. "Волки: серое нашествие" (in Russies). Аргументы и факты. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Oktober 2013. Besoek op 14 Augustus 2008.
  23. Wolves Go on Offensive in Chechnya, Ruslan Isayev, Prague Watchdog September 25, 2007
  24. "Canis Lupus" (in Russies). Ecosystem. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Oktober 2019. Besoek op 23 November 2010.
  25. (ru) "Объявлен конкурс по борьбе с волками". Official Informer of Tomsk Government. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Januarie 2009. Besoek op 14 September 2009.
  26. "Tigers and Wolves in the Russian Far East: Competitive Exclusion, Functional Redundancy, and Conservation Implications" (in Engels). savethetigerfund.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2010. Besoek op 9 Julie 2008.
  27. Wildlife Science: Linking Ecological Theory and Management Applications, By Timothy E. Fulbright, David G. Hewitt, Contributor Timothy E. Fulbright, David G. Hewitt, Published by CRC Press, 2007, [ISBN 0849374871]
  28. "China to promote wild animal hunt". BBC News (in Engels). 9 Augustus 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 8 Mei 2010.
  29. "Is Kazakhstan Home to the World's Largest Wolf Population?". Christopher Pala. National Wildlife Federation. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Augustus 2011. Besoek op 28 September 2007.
  30. "U.S. Fish & Wildlife Service Gray Wolf webpage" (in Engels). U.S. Fish & Wildlife Service. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Julie 2017. Besoek op 23 April 2008.
  31. Johnson, Kirk (13 April 2008). "New York Times article on gray wolf controversy, 4/13/08". New York Times. Besoek op 23 April 2008.
  32. Barringer, Felicity (19 Julie 2008). "Judge Returns Gray Wolves to Endangered List" (in Engels). New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 November 2019. Besoek op 19 Julie 2008.
  33. 33,0 33,1 33,2 "Wolf management". Minnesota Department of Natural Resources. Besoek op 13 Januarie 2008.
  34. "Gray Wolf Population in Minnesota, Wisconsin, and Michigan (excluding Isle Royale) from 1976–2008, US Fish and Wildlife Service" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 Februarie 2007. Besoek op 23 November 2010.
  35. "Wolf populations around the world and their status". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2008. Besoek op 13 Januarie 2008.
  36. "argiefkopie" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 4 Junie 2011. Besoek op 23 November 2010.
  37. "State biologists capture Okanogan wolves". Seattle Times. 19 Julie 2008. Besoek op 19 Julie 2008.
  38. "Wolves breeding again in Oregon". The Oregonian. 22 Julie 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2011. Besoek op 23 November 2010.
  39. "Bush delists gray wolf in majority of U.S." (in Engels). Washington Times. 19 Januarie 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2019.
  40. 40,0 40,1 "Mexican Wolf Blue Range Reintroduction Project Statistics" (PDF). USFWS. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 15 Januarie 2009. Besoek op 13 Januarie 2008.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

  • Carmine Esposito (2007). "Il Lupo" Roma- Franco Muzzio Editore. p. 127. ISBN 9788874131433.