Marlise Joubert

Marlise Joubert
Marlise Joubert
Gebore	Marie-Lise Joubert 17 Desember 1945 (1945-12-17) Elim-hospitaal, Levubu, Transvaal
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Digter, skrywer
Eggenoot	Louis Esterhuizen
Kinders	2
Webwerf	ateljee.co.za

Marlise Joubert (gebore 17 Desember 1945) is ’n bekroonde Afrikaanse digter, skrywer en dramaturg. Sy is getroud met die digter Louis Esterhuizen.

Lewe en werk

Herkoms en vroeë lewe

Marlise Joubert is op 17 Desember 1945 op Elim naby Levubu in die destydse Noord-Transvaal gebore. Sy voltooi haar skoolloopbaan op Warmbad in die Waterberge en verwerf ’n B.A. (Bibl.)- en Honneursgraad in Filosofie aan die Universiteit van Pretoria.

Loopbaan

Sy word bibliotekaresse by verskeie instansies. Na 16 jaar by die Departement Beeldende Kunste van die Universiteit van Stellenbosch, werk sy vir vyf jaar by Protea Boekwinkel op Stellenbosch. In 1970 debuteer Joubert met die digbundel ’n Boot in die woestyn. Daarna volg nog sewe digbundels waarvan die jongste, Bladspieël, in 2015 by Human & Rousseau verskyn het en genomineer is vir die Elisabeth Eybers Poësieprys in 2016, asook die ATKV Poësie Woordveertjie. Sy het drie romans gepubliseer, te wete Klipkus, Oranje Meraai en Ateljee van glas. Klipkus het in Nederlands verskyn as Rode granaat (1981). Sy was die samesteller van vier bloemlesings met gedigte wat by die Versindaba-poësiefeeste in Stellenbosch voorgelees is. Sy is ook die samesteller van ’n bloemlesing met vertalings, In a burning sea, Contemporary Afrikaans Poetry in translation; (with an introduction and selection by André P. Brink), wat in 2014 deur Protea Boekhuis uitgegee word. Sy skryf verskeie radiodramas en is reeds vier keer bekroon in die RSG/Sanlam-radiodramakompetisie. Van haar kortverhale het in verskeie tydskrifte verskyn. Sy skryf en skilder tans voltyds. Sy is ook die webmeester van die Versindaba-webtuiste.

Skryfwerk

Marlise Joubert as jong digter.

Poësie

Haar eerste gedigte skryf sy reeds op sewejarige ouderdom en haar verse word in 1962 in die skooljaarblad gepubliseer. Vanaf 1967 publiseer sy gedigte in Tydskrif vir Letterkunde, Kol, Donga en Contrast. Sy maak haar debuut met die digbundel ’n Boot in die woestyn. Hierin bundel sy veral liefdesverse, waarin sy veral van vergelykings en metafore gebruik maak om verskeie mooi beelde te skep. In die geheel slaag sy egter nie altyd daarin om die verband tussen beeld en toepassing te skep nie en is slegs enkele gedigte deurgekomponeer.

Domus (die Latyn vir “huis”) bevat hoofsaaklik biegpoësie oor ’n romanse en die geliefde. Die bundel se gedigte word in vier afdelings verdeel. Wit water bevat veral gedigte met verlange na die geliefde en onsekerheid oor die liefde en die geliefde. In Terugreis word reis en die beminde met mekaar vergelyk en met mekaar gelyk gemaak. Skipper onder God bevat ’n lang liefdesvers wat in verskeie outonome dele die hele liefdesgeskiedenis weergee, vanaf die begin tot met afskeid, met al die tussenfases se emosies soos angs, ekstase en droefnis. Uit die Waterberg bevat verse oor die gevoelens van haar jeug en sy sluit die bundel af met die gedig Domus, waarin die hunkering is na ’n eie huis waar sy rustig saam met die geliefde kan vertoef.

So ver en verder bevat, soos die titel aandui, hoofsaaklik reisverse. Dit is egter nie net ’n fisiese reis nie, maar ook ’n geestelike een en ’n reis binne verhoudings. Weereens bevat die bundel vier afdelings. As die son weer die appels vang bevat verse oor drome en fantasie, waarin deur vrye assosiasie die verbeelding vrye teuels gegee word, met meermale ’n romantiese droom as kern. Daar is ook ’n aantal verblyfgedigte met Amsterdam as sentrum. Sleutel in my solder bevat verse oor bevrugting, geboorte en moederskap, met Begin van ’n seun wat die ontstaan en eerste lewensjare van ’n seun met mooi beelde verwoord. Op so ’n middag is ’n monoloog wat die moeder aan die seuntjie rig, met die titel wat verwys na ’n sonnige somermiddag. Die slotstrofe staan in kontras met die voorafgaande, want waar die seuntjie heldhaftig die branders trotseer, is hy nou nog duidelik nie gereed vir verantwoordelikheid nie en is die moeder besorg oor sy toekoms. Die afdeling Om aan ’n vriend te dink se verse is meer uiteenlopend van aard. Ligte van stede gee met sy deurgekomponeerde gebruik van skip- en watersimbole die gevoel van vloeibaarheid in die ontwikkelende verhouding tussen twee mense, terwyl die herhaling van die refrein “ligte van Stede” en “sterre van hawens” die rondomtaliedraai van die verhouding en die wentelrestaurant weergee. Om ’n begin te skryf beskryf die onvermoë van die spreker om voorwerpe of haar innerlike gevoelens sinvol weer te gee, met die verlange na die weersiens wanneer die geliefdes se woorde vir mekaar ’n nuwe begin sal wees wat oneindig kan wees. Die laaste afdeling, Droomsap, bevat weer persoonlike liefdesgedigte wat tref met hulle direktheid en eerlikheid van segging.

Ontruiming sit die oorheersende tema van haar werk, naamlik liefdesgedigte, voort. Hierdie keer is die klem egter op die ervaring van ’n mislukte verhouding wat op egskeiding uitloop en die proses om daarna weer normaal te funksioneer. Die titel verwys na ’n proses van emosionele leegmaak.

Na ’n lang stilte publiseer sy die bundel Lyfsange, waar hierdie bundel en Louis Esterhuizen se Opslagsomer met mekaar in gesprek tree. Die bundel het dan ook grootliks ontstaan uit verse wat hulle met die aanvang van hulle liefdesverhouding vir mekaar geskryf het, aanvanklik sonder die bedoeling om dit te publiseer. Die titel beklemtoon beide die lyflikheid (erotiek) en die speelsheid of vreugde van die liefde. Weereens oorheers liefdesgedigte in die bundel, wat gereeld sprankel met die soms verrassende beeldspraak wat haar hele oeuvre kenmerk. Die lofsange oor liefde word volgehou in die drie afdelings van die bundel, waar die eerste afdeling meer besinnend is oor die lewe (met die gedigte oor die ouers ’n hoogtepunt). Hierdie afdeling bevat ook enkele verse oor die verlatenheid na ’n egskeiding. Tong van die vrou tref met sy volkse inslag en irrasionele beelding. Die tweede afdeling stel die geliefde voor en spreek hom aan. Huis is ’n mooi beskrywing van die nuwe liefde en maak gebruik van vele vuurbeelde. Die derde afdeling neem die verhouding verder en ontwikkel dit tot ’n volkomenheid, vol ekstase.

Passies en passasies se titel verwys enersyds na die liefdes in die spreker se lewe, haar man en ander nabye figure, en andersyds na die interaksie wat sy het met byvoorbeeld filosofiese, literêre, musikale en kunswerke in Afrikaans en ander tale. Die bundel word in vier afdelings verdeel. Die omsingelde huis bevat verse waar die kunstenaar in haar huis droom, waar sy ook vasgekeer word. Passies is liefdesgedigte, waar die poësie en lewe van die Joodse digter Yehuda Amichai as inspirasie en bron dien. Winterbriewe e.a. bevat verse oor die winter en die koudheid en kaalheid van emosies in hierdie seisoen. Sleursange is verwerkings van spirituele gedigte van regoor die wêreld.

Sy skilder self Splintervlerk se omslag en die titel van die bundel verwys na beweeglikheid wat aan bande gelê word, veral na aanleiding van ’n rugoperasie wat sy moes ondergaan. Die temas van pyn, siekte, magteloosheid en stadige herstel loop dan ook dwarsdeur die bundel. Die bundel word in drie afdelings verdeel. Winterklou bevat gedigte oor ’n rugoperasie wat met sy ongemak en onvermoë ook as metafoor geld vir die verouderingsproses en verlies aan sekuriteit en onafhanklikheid. Rugkaatsing is ’n terugkeer na die tuiste, met sy ondersteuning en vertroude aktiwiteite van skryf en skilder, maar ook herinneringe aan die verlede. Hier vind daar gestadigde fisiese herstel plaas. Die liggaamlikheid en letsels word simbole in die skryfproses. (D)ryfgoed se titel suggereer die onvermoë om betekenis vas te vang en die gevoel van magteloos ronddobber en meegesleur word. Hier is pyn weer ’n deurlopende motief, of dit nou fisiese pyn is of verlange na ’n kind of tye wat verby is. Daar is egter herstel in die hervatting van normale aktiwiteite en die herbesinning oor die kosbaarheid vervat in verhoudings en die alledaagse. In hierdie bundel bereik sy ’n hoogtepunt in haar digkuns met die beleë besinning oor die lewe, verhoudings en kuns.

Bladspieël is ’n lywige bundel van meer as honderd bladsye. Die titel dui reeds die verhouding en bemoeienis met die digkuns aan, met die gedig wat as weergawe of beeld van die emosies van die spreker dien. In die bundel is die digter duidelik bewus van die verganklikheid, met die strewe om lewenservarings op ’n manier te laat voortleef, soos woorde op papier. Die oorwegende tema is dan verhoudings, insluitende met die geliefde, die natuur, kinders en kleinkinders, die liggaam en veral die digkuns, terwyl die bundel ook reisgedigte en politieke verse bevat. Van die sterkste verse betrek die digkuns of digproses. Die reisgedig Vlug besin byvoorbeeld ook oor die skryfproses. Om te dig het die impak van die selfoon op die digkuns as tema, met die tegnologie wat nie die digproses vergemaklik nie. Gesprekke met ander digters word gevind in klein reistog en by die lees van (gesprekke met Louis Esterhuizen)  en in ’n dag in die lewe van ’n digter, waar die Estlandse digter Jaan Kaplinski aangespreek word. Tussen gaan en bly is ’n verwerking van ’n gedig van Octavio Paz, terwyl die digters Sappho en Sylvia Plath in ander gedigte betrek word.  Die openingsgedig, herfs, se wens vir ’n langer lewe word ondersteun deur die telkens veranderende refrein wat durende voortgang maar met verandering simboliseer. Agter die lessenaar is ’n lykdig met herinneringe aan die vader.

In 2019 verskyn die bundel Grondwater en sluit aan by die vorige bundels van die digter Marlise Joubert, maar dit het ’n boustof wat getuig van ’n nuwe stel lewenservaringe wat dit laat affilieer by die groeiende tradisie in Afrikaanse laatwerk. Dit is ’n bundel wat spreek van die spreker se terugblik op ’n leeftyd, haar jeugjare, die besef van eie sterflikheid, digmaak, sosio-politiese kwessies, kleinkinders en die ontginningsproses van die biologiese en psigologiese wortels van die self en die mens, van die impak van ouerfigure en veral van die gestorwe moeder.

In ‘n resensie deur Marlies Taljard (Versindaba, 2019) skryf sy: “Oorkoepelend gesien is “grondwater” ‘n bundel met sterk kohesie- en koherensiekragte – ‘n onberispelik beplande en fyn afgewerkte teks. Dit is ‘n deurgekomponeerde bundel waarin verskeie belangrike simbole, motiewe en metafore deurgaans ‘n belangrike ordenende funksie vervul. Die sterk narratiewe onderbou van baie gedigte, asook die aansluiting van gedigte by mekaar (onder andere op narratiewe en metaforiese vlak) versterk die struktuur van die teks as geheel. Die bundel bestaan uit 5 afdelings, naamlik “ruite in ‘n raam”, “al die woorde”, “syferwater”, “palm in die hand” en “villa palmeira”. Die eerste afdeling is ‘n belangrike afdeling, omdat dit ‘n kortbegrip van die belangrikste vormende episodes uit die sprekende ek se lewe bevat en omdat al die belangrike temas wat later met variasies aan bod sal kom, reeds hier verskyn. Die tweede afdeling bevat ars poëtica-gedigte. In Afdeling 3 besin die digter oor lewe en dood, en veral oor die stadige wegsyfering van die lewe. Afdeling 4 bevat in memoriam-gedigte vir die digter se oorlede moeder, terwyl die slotafdeling verskeie verse bevat wat aan familielede opgedra is, maar die laaste paar gedigte sluit weer by dié in die eerste afdeling aan.”

En: “Die semantiese reikwydte van die bundel word verhoog deur die kundige gebruik van simbole en metafore. Simbole en metafore representeer iets wat groter is as die beeld self en wat moet instaan vir woorde, idees, emosies of energieë. Die titel van Joubert se bundel bevat twee van die sterkste, mees antieke en argetipiese simbole, naamlik grond en water. Grond verteenwoordig die aarde en die aardmoeder self. Dit is ‘n simbool van die vroulike argetipe, omdat dit geassosieer word met lewegewende kwaliteite, oorsprong, vrugbaarheid, groei, moederskap, liggaamlikheid en kreatiwiteit. Dit is die wieg van die mensdom, die mens se woning of huis, sy tuiste (sien p.10). Net soos water, is dit ook een van die elementêre bestanddele waaruit die Grieke geglo het dat alles wat geskape is, bestaan.

Water is eweneens ‘n simbool van die vroulike argetipe omdat dit lewe verteenwoordig. Dit kan verbind word met geboorte (die primordiale vrugwater), vrugbaarheid en suiwerheid (maagdelikheid). Water is die element wat dikwels in skeppingsmites voorkom, die element waaruit alle lewe ontstaan en wat verwant is aan bloed. Die antieke Grieke het die veranderlikheid van water (van vloeistof na vaste stof na gas) ingesien – dus die element van metamorfose. Die Taoisme beskou water as ‘n aspek van wysheid omdat dit die pad van die minste weerstand volg. Dit is eweneens so dat die geheime van die diepste waters selfs tot op hede nog nie verken is nie. Hierdie geheimsinnige aspek van water (as beeld van die persoonlike onbewuste en selfs die kollektiewe onbewuste) word geïmpliseer in die titel “grondwater” wat ook boorgatwater ( sien bv. pp. 20 en 22) en fonteinwater (pp. 45, 54, 105) is. ‘n Belangrike reël in dié verband kom voor in die gedig “rietbos” (p. 20): “ek hang in boorgatwater”. In hierdie betekenisonderskeiding kan water in verband gebring word met die onbewuste wat deur middel van herinnering bewus gemaak word. Hier is die windpomp, wat in verskeie gedigte opduik, die metafoor van herinnering, die fasiliteerder van die geheue wat die water van die onbewuste na die oppervlak bring. Water kom in baie gedaantes in gedigte voor, onder andere as “brakwater” (p. 10); “oog” (p. 11); “waterdroom” (p. 37); “waterspieël” (p. 38); “syferwater” (p. 45); en “watergrond” (p. 83).”

In disteltyd, Joubert se jongste en tiende bundel wat in 2021 by Protea Boekhuis verskyn, neem die digter bestek op van haar lewe; die verouderingsproses met gepaardgaande fisieke aftakeling en verlies, maar ook besinning oor familie, eie kinderjare en die onlangse inperking, beurtkrag en geweld. Dit is gedigte met ’n sterk poëtiese en visuele inslag en word gekenmerk deur ’n introspektiewe, selfs nostalgiese, toonaard. Soos die distel as onkruid ’n saadpluim lewer wat lig, dartelend en lieflik is, is hierdie gedigte ook. Disteltyd is ’n bundel wat weens die geskakeerdheid daarvan ’n belangrike bydrae lewer tot die steeds groeiende korpus van laatwerke; gedigte wat meestal ontroer weens die menslikheid en humor daarin verwoord, maar terselfdertyd ook die leser konfronteer met die maatskaplike onregte kenmerkend van ons tyd.

In ‘n resensie skryf Stefan van Zyl op Versindaba 2021: “Al 57 verse in die bundel is vrye verse wat bes moontlik konkrete vergestaltings is van die digter se eie vrye gees en denke. Daar word wel dikwels van interne rym gebruik gemaak (byvoorbeeld “vanoggend het die lelies diepviolet / in jou naam oopgegaan” (p.17)) en soms word eindrym onverwags aangewend: “en vandag staan kranige bome soos ʼn kring / van groen troebadoere om my – hulle sing” (p. 25). Heelwat van die verse het ʼn gedrae ritme wat gevoelens van nostalgie en melankolie versterk, soos in die versreëls “want hier het die son in die waai / van ʼn bloekom nesgemaak / soos ʼn lamp se vlam / en lang skaduwees / oor tafels kom hang” (p. 51). Joubert het die vermoë om met sorgvuldig gekose woorde helder beelde voor die geestesoog op te roep (“daar was ʼn stem soos klaviere wat oor / ʼn afgrond kletter toe ek tien jaar oud was” (p. 22). Veroudering, verganklikheid en tydsverloop word dikwels uitgebeeld met seisoenale metafore soos winter en herfs, maar ook met meer konkrete verskynsels soos roes. Nes die ambivalente aard van die distel, is daar egter ook ligter oomblikke (“staptog”) en sprankies hoop (“instandhouding”) regdeur die bundel verweef.”

In ‘n resensie oor disteltyd op LitNet in 2021, deur Nini Bennett: “ Marlise Joubert is al langer as vyf dekades werksaam in die literêre bedryf. Haar indrukwekkende oeuvre bestaan uit bekroonde hoorspele, romans en Versindaba-versamelbundels, waar sy in die hoedanigheid van samesteller optree. grondwater (2019) is met die ATKV-Woordveertjie vir Poësie sowel ’n SALA-toekenning bekroon. disteltyd is haar tiende digbundel.

Die omslagontwerp, ’n foto getitel “Delft blue” van die fotograaf Jim Larimer, beloof ’n ryke aanbod van simboliek. Die Delftse blou vaas is ’n versamelstuk wat geassosieer word met vervloë rykdom. Distels, op hul beurt, kan geklassifiseer word as blom én onkruid en figureer as uitgebreide metafoor in hierdie bundel. Die verse handel oor prosesse van veroudering of gepaardgaande aflegging; en distels dra kulturele konnotasies van robuustheid, trots, pyn en aggressie. In Frankryk, byvoorbeeld, is die distel ’n simbool vir die son wat die bose en slegte geluk afweer. In Skotland word die distel geëer as heraldiese simbool van dapperheid. Die gemene deler tussen al die teenstrydige simboliese betekenisse is egter een van volharding – disteltyd is ’n ryk geskakeerde bundel en Joubert skryf met ’n deurwinterde digtershand waarin sy op kaleidoskopiese wyse bestekopname neem van ’n lewe.”

Bennett sluit haar resensie af met die volgende: “Joubert vang die zeitgeist van die koronavirus vas en ruimtelikheid, byvoorbeeld die natuur, word ontgin. Die spreker probeer ontvlug van die knellende inperking deur haar aandag te vestig op haar tuin en ander natuurverskynsels. In “wanneer die lig doof” (98) beskryf sy haar geliefde wat uitgaan om “proviand” te koop: “[…] gemasker soos ’n slinkse dief / gepantser met chirurgiese / handskoene om ’n virus / te systap, al sou dit naelskraap / verby ’n windswiep wees”. (Let daarop dat die woord “proviand” assosiasies met ’n oorlogsituasie oproep.) Gevoelens van dissosiasie word knap verwoord – die verse word gekenmerk deur ’n onheilspellende gevoel van ’n dreigende apokalips.

Joubert beoefen amorfe poësie wat steun op vrye assosiasie en die bewussynstroomtegniek. Die digter slaag in die meerderheid gedigte daarin om die leser te verras of mee te sleur met die besondere beeldryke aanslag van die verse. Of, om dit in plein Afrikaans te stel: Die gedigte in disteltyd is donners mooi.”

Haar gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder Groot verseboek, Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte, Nuwe verset, Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte, Poskaarte, Digters en digkuns, Goudaar, Woordpaljas, Majesteit, die kat en die Versindaba bundels wat jaarliks na hierdie fees uitgegee is. In 2020 word elf van haar gedigte in Vers en vrou opgeneem. Sy publiseer ook gedigte op die Internet op die webwerwe van Meanderkrant, De gekooide roos en LitNet.

Sy is samesteller van die Versindaba bundels vir 2005–2009, waarin gedigte opgeneem word van digters wat gedurende daardie jaar gepubliseer het en/of aan die Versindaba-fees op Stellenbosch deelgeneem het. As sulks verteenwoordig dit ’n uitstekende barometer van die stand van die Afrikaanse poësie op daardie tydstip. Vertalings van Afrikaanse gedigte in Engels deur bekende vertalers soos Charl F. Cilliers, Michiel Heyns, Leon de Kock, Tony en Gisela Ulyatt, Heilna du Plooy en Marcelle Olivier stel sy saam in die bundel In a burning sea. Sommige gedigte is deur die digter self vertaal. André P. Brink skryf ’n insiggewende inleiding vir die bundel, wat gedigte bevat van ouer digters wat steeds publiseer (Wilma Stockenström, Lina Spies, Breyten Breytenbach, Antjie Krog, Marlene van Niekerk en ander) en die nuwe generasie digters wat hoofsaaklik na die eeuwending gedebuteer het (Danie Marais, Ronelda S. Kamfer, Loftus Marais en ander). Die titel is afkomstig uit die gelyknamige gedig van Breyten Breytenbach in sy bundel Windcatcher. Deur hierdie bundel word kontemporêre Afrikaanse digters en gedigte aan ’n internasionale gehoor bekendgestel. Sy was webmeester van die Versindaba.

Prosa

Marlise Joubert.

Sy publiseer verskeie kortverhale in tydskrifte voordat sy haar hand aan langer prosawerk waag. Haar debuutroman Klipkus word deur Ena Jansen in Nederlands vertaal as Rode granaat. By die verskyning van die boek lok dit baie bespreking uit, aangesien dit die eerste roman in Afrikaans is wat oor lesbiese liefde handel. Dit word selfs vir enkele dae deur die Publikasieraad verban, maar hierdie verbod word opgehef na ’n pleidooi deur D.J. Opperman. Drie motto’s word aangehaal, twee uit Sappho, die legendariese Griekse lesbiese digter, en een uit Lewis Carroll. Die verhaal word in die vorm van briewe aangebied, waarin die hoofkarakter Adriana (Adri) de Kock soek na sin en betekenis. In die baie persoonlike briewe van Adri bereik Joubert soms poëtiese hoogtes. Die briewe bestaan uit twee groepe, naamlik die vroeë liefdesbriewe van Adri aan haar minnares Brigitta Havemann toe Adri nog adolessent was en haar briewe uit ’n later stadium, wat ontstaan terwyl sy in Nederland vertoef. Die tweede Adri is ouer, meer volwasse en betrokke by ’n verhouding met ’n man, ene Phaon, maar toon steeds kenmerke van die uitbundige jeugdige en verwarde Adri. Phaon se naam stem ooreen met dié van Sappho se minnaar, wat verdere betekenis daaraan en aan die aanhalings uit Sappho se werk binne die teks verleen. Die relatiewe oppervlakkigheid van Adri en Phaon se verhouding en die komplikasies van haar soek na ontvlugting in dwelmmiddels en groepseks lei tot ontnugtering en toenemende eensaamheid. Dit word vroeg in die roman duidelik dat Adri selfdood is in ’n vliegtuig op pad terug na Suid-Afrika. Brigitta besorg dan die briewe aan die uitgewer Victor Vink, wat sorg vir afwisseling in die aanbieding en ook ’n emosionele nugterheid en selfs afsydigheid waarmee die intens persoonlike belydenisse van Adri gerelativeer word. Die briewe tussen Brigitta en Vink is die derde reeks briewe waaruit die roman bestaan. Die tema van die roman veroorsaak baie belangstelling en is welkom as verruiming binne die Afrikaanse letterkunde, maar die roman slaag net ten dele, veral weens die verskeidenheid van style en perspektiewe wat nie in hul geheel geïntegreer word nie. Wanneer hierdie roman vir eerstejaarstudente in Durban voorgeskryf word, ontlok dit verdere kontroversie.

Die roman Oranje Meraai maak ook gedeeltelik gebruik van die briefvorm. Die hoofkarakter is ’n vrou (Vera) wat na ’n egskeiding vereensaam en sukkel om doelgerig te bly lewe. Sy verdiep haar in die verlede deur middel van briewe wat sy as student aan haar ouers geskryf het en aan die hand van oorgelewerde dokumente aan ’n voorval uit die Anglo-Boereoorlog wat ’n groot impak op die familiepsige gehad het. Deurentyd word sy ook gekonfronteer met die werklikheid van die geweld in die kontemporêre Suid-Afrika. Die hoofkarakter ontwikkel groter selfbegrip deur die verre verlede, die nabye verlede en die hede saam te weef.

Ateljee van glas beeld die verhouding uit tussen ’n beeldhouer (Ruben) en sy model, gebaseer op die werklike simbiotiese verhouding tussen Auguste Rodin en Camille Claudel. Die meerduidige titel verwys enersyds na die beeldhouer se werklike ateljee, maar die ateljee is ook die mens se eie menswees of identiteit, terwyl die glas deursigtig, breekbaar en gelouter is. Die vroulike model Milla het aanvanklik geheueverlies en is in hierdie toestand deur die beeldhouer gevind nadat sy deur ’n golf by die see van ’n rotspunt afgeslaan is. Na ’n tyd in die hospitaal neem hy haar na sy huis om daar aan te sterk en skep feitlik vir haar ’n nuwe identiteit. Sy word egter al hoe sterker namate sy haar geheue herwin, sodat die verhouding se magsbalans heelwat verander deur die verloop van die verhouding. Beide partye dra ook swaar aan hulle verlede, wat deur terugflitse uitgebeeld word. Hierdie verledes moet eers verwerk word voordat ’n nuwe lewe kan begin. Deurlopende motiewe is verder die aard en wese van kuns, veral in die teenstellings tussen moraliteit en amoraliteit, en etiek teenoor estetiek en erotiek. Verskeie van die Hebreeuse digter Yehuda Amichai se verse word in omdigtings in die teks opgeneem, terwyl daar ook intertekstuele gesprekke is met ’n kunstenaar soos Frida Kahlo en die dramaturg Bartho Smit.

Haar kortverhaal Exit word opgeneem in die versamelbundel Vrou: Mens onder redaksie van Corlia Fourie. Nog 'n kortverhaal van haar word opgeneem in Die kleure van die liefde, wat in 2017 by Human & Rousseau sal verskyn. 'n Outobiografiese skets van haar verskyn in Spoorvat. Sy vertaal ook verskeie kinderboeke in Afrikaans, waaronder My eerste woordeboek, Die reënvoëls, Afrika-stories, Hongerspieël en Verhale uit die skatkis van Shakespeare. Later, in 2016 vertaal sy 8 kinderboeke vir Jacana Uitgewers, waarvan die nuutste "Die wilde wollabol" heet.

Drama

Haar radiodramas wen verskeie pryse in Radio Sonder Grense se radiodramawedstryde. In 2001 wen Nosferatu, die doodlose die eerste prys in die beginnerskompetisie. Hierdie drama behandel die verhaal van Hertog Dracula se laaste aand. In 2002 wen Die vierde wedren die derde prys in die gevestigde radioskrywerskompetisie en in 2003 wen sy die tweede prys met Die nag kom in. Die paspoort verower in 2006 die derde prys.

Eerbewyse

In 2010 word sy by die Versindaba vereer met ’n medalje vir haar jare lange onbaatsugtige bydrae tot hierdie fees. Cordis Trust ken in 2015 hulle Orde van die Goue Pen aan haar toe vir haar buitengewone langtermynbydrae tot die bevordering van die Afrikaanse woordkuns. Joubert se negende bundel, Grondwater (2019), is in 2020 met die ATKV-Woordveertjie vir poësie sowel as die SALA Poësieprys vir 'n Afrikaanse digbundel bekroon.

Bibliografie

Werke wat uit haar pen verskyn sluit in:

• 'n Boot in die Woestyn, Afrikaanse Pers Boekhandel, 1970
• Domus, Tafelberg, 1973
• So ver en verder, Perskor, 1976
• Klipkus, Tafelberg, 1978
• Rode Granaat (Nederlandse vertaling van Klipkus), Anthos, Amsterdam, 1979
• Ontruiming, Haum Literêr, 1986
• Oranje Meraai, Tafelberg, 1996
• Lyfsange, Protea Boekhuis, 2001
• Ateljee van Glas, Protea Boekhuis, 2004
• Versindaba 2006 (samesteller)
• Passies en Passasies, Protea Boekhuis, 2007
• Versindaba 2007 (samesteller), Protea Boekhuis 2007
• Versindaba 2008 (samesteller), Protea Boekhuis, 2008
• Versindaba 2009 (samesteller), Protea Boekhuis, 2009
• Splintervlerk, Protea Boekhuis, 2011
• Bladspieël, Human & Rousseau, 2015
• Grondwater, Protea Boekhuis, 2019
• Disteltyd, Protea Boekhuis, 2021
• Laatnag eilande, Naledi, 2023

Toekennings

• 2001: Sanlam/RSG radiodrama-kompetisie vir beginners (eerste prys)
• 2002: Sanlam/RSG radiodrama-kompetisie (derde prys)
• 2003: Sanlam/RSG radiodrama-kompetisie (tweede prys)
• 2006: Sanlam/RSG radiodrama-kompetisie (derde prys)
• 2020: ATKV-Woordveertjie vir poësie vir Grondwater
• 2020: SALA Poësieprys vir 'n Afrikaanse digbundel vir Grondwater

Bronnelys

Boeke

• Botha, Elize. Prosakroniek. Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1987
• Cloete, T.T. (red.) Die Afrikaanse literatuur sedert sestig. Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• Grové, A.P. Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk  1988
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. Verse vir die vraestel. Tafelberg Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
• Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) Digters en digkuns. Perskor Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007
• Pheiffer, R.H. Woordpaljas. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde  druk 1993
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe  2006

Tydskrifte en koerante

• Botha, Keriesa en Pienaar, Japie. Die verwysingsveld in ‘Klipkus’ van Marlise Joubert. Tydskrif vir  Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 2, Mei 1982.
• Brand, Marieke. Egskeiding is ‘soos om een arm te hê’. Die Burger” 13 November 1986.
• Britz, Elretha. Digterspaar verklap ontstaan van verse. Volksblad, 16 Julie 2001.
• Luyt, Margot. Marlise Joubert debuteer briljant met radiodrama. Die Burger, 24 April 2002.
• Malan, Marlene. Wêreld kan nou Afrikaanse poësie lees. Rapport, 7 Julie 2013.
• Murray, Jessica. ‘As ek dáárdie nektar wil eet, dan moet ek steke verdra’: Stereotipering en vervreemding in die uitbeelding van lesbiese verhoudings in twee Afrikaanse romans. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 50 no. 1 Herfs 2013
• Parker, Elize. Die liefde is ’n gedig. Sarie, 19 September 2001.
• P.H. Sy het begin dig toe sy 7 was. Transvaler, 19 Januarie 1970.
• Robinson, Marguerite. Marlise die boek-mens. Rapport, 29 Februarie 2004.

Internet

• Britz, Elretha Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/07/16/6/4.html
• La Vita, Murray Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2009/11/20/SK/11/louism.html Geargiveer 15 Mei 2013 op Wayback Machine
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 24 April 2013: www.litnet.co.za

Ongepubliseerde dokumente

• Joubert, Marlise. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum  (NALN) Bloemfontein 22 Februarie 1970

Eksterne skakels

• Die Versindaba-webtuiste
• Marlise Joubert lees 'n gedig voor op YouTube
• Marlise Joubert se skilderwerk is te sien by http://ateljee.co.za