Ondermaanse
Die ondermaanse is ’n begrip in Arestoteliaanse fisika wat uit die Griekse sterrekunde kom.[1] Dit is die deel van die kosmos onder die maan, met die aarde as middelpunt, wat bestaan uit die vier klassieke elemente: aarde, water, lug en vuur.[2]
Die ondermaanse was in die klassieke sterrekunde die sfeer van die veranderlike natuur; alles bo die maan – die streek van die eter waar die planete en sterre geleë is – was permanent en onveranderlik. Die natuurkragte het net in die ondermaanse sfeer gegeld.[3]
Ontwikkeling van die idee[wysig | wysig bron]
Plato en Aristoteles het in die antieke tyd die oorspronklike teorie van ’n ondermaanse sfeer help formuleer.[4] Dit het gewoonlik gepaard gegaan met die begrip geosentrisme – dat die aarde die middelpunt van die heelal is.
Avicenna het die Aristoteliaanse idee dat veranderings en korrupsie tot die ondermaanse beperk is, tot in die Middeleeue gevoer.[5] Middeleeuse skolastici soos Thomas Aquinas – wat in sy werk Summa Theologica die verdeling tussen die hemelse en die ondermaanse sfeer op ’n kaart aangedui het – het ook met Cicero en Lucanus saamgestem dat daar ’n groot grens is tussen die Natuur en die Lug, die ondermaanse en die eteriese sfeer.[6]
Die teorieë van Copernicus het egter hierdie siening begin verander. Daarbenewens het Tycho Brahe se waarnemings van ’n nuwe ster ("nova") en van komete in die veronderstelde onveranderlike hemelruim dié idees verder in die wiele gery.[7]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Aristoteles, Etiek (1974) p. 357-8
- ↑ Stephen Toulmin, Night Sky at Rhodes (1963) p. 38 en p. 78
- ↑ C. C. Gillespie, The Edge of Objectivity (1960) p. 14
- ↑ Gillespie, p. 13-5
- ↑ J.J.E. Garcia, Individuation in Scholasticism (1994) p. 41
- ↑ W. Hooper, C.S. Lewis (1996) p. 529-31
- ↑ R. Curley, Scientists and Inventors of the Renaissance (2012) p. 6-8
Verdere leesstof[wysig | wysig bron]
- J. Barnes, Aristotle (1982)
- M.A. Orr, Dante and the Medieval Astronomers (1956)
- Thomas Kuhn, The Copernican Revolution (1957)
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- The Geocentric or Ptolemaic Notion of the Universe
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
