Tesselaarsdal
Tesselaarsdal (Teslaarsdal) | |
|---|---|
  Tesselaarsdal | |
| Koördinate: 34°22′32″S 19°31′32″O / 34.37556°S 19.52556°OKoördinate: 34°22′32″S 19°31′32″O / 34.37556°S 19.52556°O | |
| Land |  Suid-Afrika |
| Provinsie | Wes-Kaap |
| Distriksmunisipaliteit | Overberg |
| Plaaslike Munisipaliteit | Theewaterskloof |
| Hoogte | 0,16 m (,52,88 ft) |
| Tydsone | UTC+2 (SAST) |
Tesselaarsdal (ook Teslaarsdal) is ‘n landelike nedersetting in die munisipale gebied van Theewaterskloof, 20 km suidoos van Caledon in die berge tussen Caledon, Napier en Hermanus. Oorspronklik was dit as Hartebeestrivier bekend, maar om verwarring met ander plase te voorkom, toe hier in 1930 ‘n poskantoor geopen is, is die naam na Tesselaarsdal gewysig.
Die 1 500 inwoners werk op die omliggende plase. Daar word geboer met beeste, skape, varke, perde, fynbos en laventel.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Johannes Jacobus Tesselaar, gebore 1748, was ‘n kaptein in die Kaapse kavallerie en het die plase Hartebeestrivier in 1781 en Steenboksrivier in 1783 as betaling ontvang. Hy verkry nog plase en sy veestapel brei verder uit. Sy huwelik in 1775 met Alida van der Heyde bly kinderloos. Daar word vermoed dat onder sy erfgename twee dogters is wat hy verwek het by ‘n slavin. Na sy dood in 1810 sit sy weduwee die boerdery suksesvol voort tot haar dood in 1832. Haar testament bepaal dat haar 38 slawe vrygestel word.
Slegs enkele van die erfgename het formeel oordrag van die grond ontvang. By die meeste bewoners het oorerwing geslagte lank informeel geskied en is plaasgrense lukraak vasgestel. In 1971 is die hof genader om vas te stel wie die werklike grondeienaars is. Die Hooggeregshof het bevind dat die plaas ten spyte van die Groepsgebiedewet ‘n rasgemengde gebied bly en dat hulle wat op eiendomsreg aanspraak maak, eiendomsbelasting moet betaal. In 1982 is ‘n kommissie gevorm wat die geskille oor eiendomsreg oor Hartebeestrivier moes opklaar. Na 10 jaar is die saak opgelos.
Pogings van die Afdelingsraad om ‘n behuisingskema te bou, is gestop wees vrese onder die kleurlinggemeenskap dat die blankes ‘n blanke groepsgebied daar wil proklameer.
‘n N.G. Sendingkerk en ‘n Anglikaanse kerk sowel as ‘n laer skool is gestig. Na 1992 is lopende water en elektrisiteit aangelê. Eiendomsdokumente het families in staat gestel om hul grond aan stedelinge te verkoop en het die vrees oor die verlies van grond aan buitstaanders, reeds in 1982 uitgespreek, in vervulling gegaan. Alhoewel die eienaarskwessie opgelos is, bly die armoedeprobleem by die afstammelinge van die oorspronklike eienaars bestaan.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- Caledon Museum – inligtingstuk
- The Cape Country Meander