Valens

Valens
	66ste Keiser van die Romeinse Ryk
	; Solidus van Valens, uit Trier
Regeer	28 Maart 364 – 17 November 375 (keiser van die ooste, saam met sy broer Valentinianus I in die weste;; 17 November 375 – 9 Augustus 378 (keiser van die ooste, met sy neefs Gratian en Valentinianus II as keiser van die weste)
Volle naam	Flavius Iulius Valens (vanaf geboorte tot toetreding);; Flavius Iulius Valens Augustus (as keiser)
Gebore	328; Cibalae, naby Sirmium (nou Vinkovci, Kroasië)
Oorlede	9 Augustus 378 (op 50); Adrianopel, Thrakië (nou Edirne, Turkye)
Voorganger	Valentinianus I (alleen, hele ryk)
Opvolgers	Theodosius I
Adellike huis	Valentiniaanse dinastie
Vader	Gratianus die Ouere
Eggenote	Albia Dominica
Kinders	Valentinianus Galates; Carosa; Anastasia

Flavius Julius Valens (Cibalae,^[1] Pannonia 328 – Adrianopel 9 Augustus 378) was keiser van die oostelike deel van die Romeinse Ryk van 364 tot 378. Hy is deur sy broer Valentinianus I, wat in die weste keiser gebly het, as keiser aangestel.^[2]

Bronne[wysig | wysig bron]

Die meeste van wat ons van Valens weet kom van die geskiedskrywer Ammianus Marcellinus (330-395), wat sy tydgenoot was en hom in vyf boeke beskryf het. Ammianus was 'n heiden en is op sommige punte wat die Christendom betref nie heeltemal vry van vooroordele nie. Maar daar is ook ander bronne soos Eunapius van Sardis. Ongelukkig is sy oorspronklike werk nie bewaar nie, maar dele daarvan is deur Constantyn Porphyrogenitus oorgeneem en ook Zosimus het materiaal van Eunapius gebruik. Daar is ook vyf kerklike verslae (van Rufinus, Philostorgius, Socrates, Soaomen en Theoderet) wat insig gee in Valens se vervolgingspolitiek teen die ortodokse (Niceense) kerk. Valens was 'n volgeling van Arius en een van dié verslae (Philostorgius) is van 'n Ariaanse skrywer.^[3]

Daar is ook Armeense bronne soos die Buzandaran Patmut'iwink' wat uit die laat 5de eeu kom, maar net 'n bietjie inligtings oor Valens se handellinge in Armenië lewer.

Agtergrond[wysig | wysig bron]

Valens en sy broer kom uit Pannonië, waar hulle boere en militêre was. Vir staatsbeheer en vir kennis van die wet was hy grootliks afhanklik van amptenare wat lang jare in hulle poste was. Valens spreek ook geen Grieks nie, wat in die Griekse stad Konstantinopel 'n groot nadeel is.

Op 21 Julie 365 tref 'n groot aardbewing Kreta. Land word 9 meter opgehef en honderde dorpe word verwoes. 'n Tsoenami verwoes die kuste van Sisilië, die Peloponnesus, die Egeïese See en selfs Egipte. Valens hoor van hierdie ramp op pad na die ooste in Kappadosië. Dan hoor hy van nóg 'n probleem.^[1]

Gotiese huursoldate[wysig | wysig bron]

Valens hef aanvanklik hoë belastings om aan die finansiële probleme van sy voorganger 'n einde te bring. Op 28 September 365 maak Procopius, wat verwant aan keiser Julianus is, daarvan gebruik om in opstand te kom. Valens verloor die mag oor groot dele van die provinsies Asia, Bithynia en Thracia, en dit duur tot 366 voordat hy sy gesag kan herstel. Procopius het Gotiese huursoldate in sy opstand gebruik en Valens val die Gote aan in 'n veldtog wat drie jaar sou duur (367-369). Hy verslaan hulle, maar hul verliese is nie deurslaggewend nie en deur sy optrede verloor hy die moontlikheid om self Gotiese huursoldate te verkry.^[3]

Ooste[wysig | wysig bron]

In die ooste, aan die grense met die Perse, Georgiërs, Saracene en Isauriërs dreig ook gevaar. Valens weet hoe om diplomasie te gebruik. Hy maak verliese wat sy voorganger gely het in 'n nadelige verdrag met die Persiese Ryk gedeeltelik goed en kry weer 'n greep op die Armeense troon. Sjah Sjapoer reageer met oorlog, maar Valens se generaals verslaan hom in die Slag van Bagawan in die somer van 371. 'n Wapenstilstand maak dit moontlik om sy sege te konsolideer. Die bergvolke van Isaurië kom egter ook in opstand, eers in 367 en opnuut in 375. In 377 en 378 is daar opnuut 'n Gotiese krisis wat hy nie goed kan bedwing nie deur 'n gelyktydige aanval van die Saracene.^[3]

Hoewel Valens en ook sy broer in die weste die religieuse diversiteit van die bevolking nie baie interesseer nie, voer hy 'n beleid waarin christene bevoordeel word, maar die heidene nie regstreeks aangeval word nie. Daar is egter hofsake teen 'magie' wat deur sommige geskiedkundiges as vervolging van heidene gesien word.

Valens probeer buite die kerklike probleme te bly maar in die ooste is dit moeiliker as in die weste. Die verskille tussen die twee helfte van die ryk neem toe. Tog het die beleid van die twee broers baie ooreenkomste. Bestryding van korrupsie, versterking van die stede, bevoordeling van die massa en versterking van die landbou word deur beide nagestreef. Die ekonomie word beter en die keisers kan die muntstelsel hervorm en Valens kan sy belastings verlaag.

In 376 kom die Gote in beweging en Valens dink aanvanklik dat die Romeinse Ryk daar voordele uit kan trek. Wat hy nie kan besef nie is dat voor die Hunne 'n veel groter aantal Gote op soek is na 'n beter tuiste. Dit word 'n grootskaalse inval van Gote, Hunne en Alane. Ongelukkig kan Valens as gevolg van sy probleme in die ooste eers in 378 op die uitdaging reageer, wanneer 'n groot massa van hulle na Adrianopel optrek. Aanvanklik wag hy op versterkings van die nuwe keizer Gratianus wat sy broer opgevolg het, maar vergeefs. Gratianus besluit om eers die Limigantes in Germania aan te val.^[1] Sy oom Valens verloor sy geduld en besluit alleen aan te val. Die Slag van Adrianopel word 'n groot ramp en Valens sterf op die slagveld.^[3]

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Imperial Brothers: Valentinian, Valens and the Disaster at Adrianople, Ian Hughs, Pen and Sword, 2013, ISBN 1-84884-417-4, ISBN 978-1-84884-417-9
↑ Historical Dictionary of ByzantiumJohn H. Rosser, Scarecrow Press, 2012, ISBN 0-8108-7567-5, ISBN 978-0-8108-7567-8
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. Noel Lenski, University of California Press, 2003, ISBN 0-520-92853-9, ISBN 978-0-520-92853-4

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Valens.

[Hughs-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Imperial Brothers: Valentinian, Valens and the Disaster at Adrianople, Ian Hughs, Pen and Sword, 2013, ISBN 1-84884-417-4, ISBN 978-1-84884-417-9

[Rosser-2] Historical Dictionary of ByzantiumJohn H. Rosser, Scarecrow Press, 2012, ISBN 0-8108-7567-5, ISBN 978-0-8108-7567-8

[Lenski-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. Noel Lenski, University of California Press, 2003, ISBN 0-520-92853-9, ISBN 978-0-520-92853-4

[1]

[2]

[3]

l b w Keisers van die Bisantynse (Oos-Romeinse) Ryk
Romeinse Ryk	Konstantyn die Grote Constantius II Julianus Jovianus Valentinianus I Valens Gratianus Theodosius I
Oos-Romeinse Ryk	Arcadius Theodosius II Marcianus Leo I Leo II Zeno Basiliscus Anatasius I Justinus I Justinianus I Justinus II Tiberius II Mauricius Phokas Herakleios Konstantyn III Heraklonas Constans II Konstantyn IV Justinianus II Leontios Tiberius III Justinianus II Philippikos Anastasius II Theodosius III Leo III Konstantyn V Leo IV Konstantyn VI Irene Nikephoros I Staurakios Michael I Leo V Michael II Theophilus Michael III Basilius I Leo VI Alexander Konstantyn VII Romanos I Romanos II Nikephoros II Johannes I Basilius II Konstantyn VIII Zoë en Romanos III Zoë en Michael IV Michael V Zoë en Theodora Zoë en Konstantyn IX Konstantyn IX Theodora Michael VI Isak I Konstantyn X Romanos IV Michael VII Nikephoros III Alexios I Johannes II Manuel I Alexios II Andronikos I Isak II Alexios III Isak II Alexios IV Alexios V (Konstantyn Laskaris)
Niceense Ryk	Theodorus I Johannes III Theodorus II Johannes IV
Oos-Romeinse Ryk	Michael VIII Andronikos II Andronikos III Johannes V Johannes VI Andronikos IV Johannes V Johannes VII Johannes V Manuel II Johannes VIII Konstantyn XI