Émile Zola
Émile Zola | |
---|---|
Émile Zola in 1902 | |
Gebore | Émile Édouard Charles Antoine Zola 2 April 1840 |
Sterf | 29 September 1902 (op 62) Parys, Frankryk |
Nasionaliteit | Frankryk |
Beroep | Romanskrywer, dramaturg en joernalis |
Bekend vir | Les Rougon-Macquart, Thérèse Raquin, Germinal |
Émile Édouard Charles Antoine Zola (2 April 1840 – 29 September 1902) was 'n Franse skrywer wat betrokke geraak het by die Alfred Dreyfus-saak.
Biografie
[wysig | wysig bron]Émile Zola is gebore in Parys. Hy het sy jeug en sy skooljare deurgebring in Aix-en-Provence, waar sy vader, van Italiaanse oorsprong, 'n ingenieur was. Hy was besig met die uitvoering van 'n plan vir 'n drinkwatervoorsiening, toe hy onverwags verdwyn het. Daarna volg armoedige jare vir Zola en sy moeder. In 1858 het hulle na Parys, waar Zola, na 'n mislukte eindeksamen, 'n werk bekom by die publisiteitsafdeling van die uitgewery Hachette. Hier ontmoet hy skrywers, en raak hy vertroud met die praktiese kant van die skrywersbestaan. Verder publiseer hy as joernalis in diverse koerante. As kritikus het hy besonder skerp uitgevaar teenoor die amptelike Salonjuries, toe die fluitspeler van Édouard Manet geweier is. Hy sou trouens 'n vurig verdediger word van die impressionisme.
Zola word bekend met romans soos Germinal, Nana, en L'Assommoir (wat deel uitmaak van die reeks Les Rougon-Macquart). In die roman l'Oeuvre beeld hy die tragiese lewe van 'n skilder uit, 'n persoon wat grootliks geïnspireerd lyk deur Paul Cézanne, 'n jeugvriend van Zola uit Aix-en-Provence. Na ontvangs van hierdie roman beëindig Cézanne die vriendskap, wat al langer nie meer so intens was nie.[1]
Bekend word ook sy ope brief aan president Felix Faure in L'Aurore van 13 Januarie 1898 onder die titel J'accuse ...!. In hierdie brief oor die Dreyfus-saak kies hy die kant van die Joodse kaptein Alfred Dreyfus, wat ten onregte van spioenasie aangekla word. Zola het die Franse generaal staf daarvan beskuldig dat hulle bewysstukke geskep het, en hy is hiervoor veroordeel tot 'n jaar gevangenisstraf en 3000 frank boete, wat vir hom betaal is deur Octave Mirbeau. Op aanbeveling van vriende gaan Zola nie tronk toe nie, maar wyk uit na Groot-Brittanje. Na 'n jaar kon hy terugkeer en word hy as 'n held ontvang.
Émile Zola sterf onverwags in Parys op 29 September 1902 in sy woning aan die Rue de Bruxelles weens koolstofmonoksiedvergiftiging. Sy vrou kon net gered word in die hospitaal van Neuilly.[2] Volgens Philipp Blom sou 'n dakwerker bekend dat hy 'n stuk hout op die skoorsteen gelê het om die skrywer te dood uit wraak vir sy verdediging van die Joodse kaptein. In 1908 is sy liggaam oorgedra na die Panthéon.
Werke
[wysig | wysig bron]- Contes á Ninon, (1864)
- La Confession de Claude (1865)
- Thérèse Raquin (1867)
- Madeleine Férat (1868)
- Le Roman Experimental (1880)
- Les Rougon-Macquart
- La Fortune des Rougon (1871)
- La Curée (1871–1872)
- Le Ventre de Paris (1873)
- La Conquête de Plassans (1874)
- La Faute de l'Abbé Mouret (1875)
- Son Excellence Eugène Rougon (1876)
- L'Assommoir (1877)
- Une Page d'amour (1878)
- Nana (1880)
- Pot-Bouille (1882)
- Au Bonheur des Dames (1883)
- La Joie de vivre (1884)
- Germinal (1885)
- L'Œuvre (1886)
- La Terre (1887)
- Le Rêve (1888)
- La Bête humaine (1890)
- L'Argent (1891)
- La Débâcle (1892)
- Le Docteur Pascal (1893)
- Les Trois Villes
- Lourdes (1894)
- Rome (1896)
- Paris (1898)
- Les Quatre Evangiles
- Fécondité (1899)
- Travail (1901)
- Vérité (1903, postuum gepubliseer)
- Justice (onvoltooid)
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Sien Allan Schom: Emile Zola"", bl.. 70; hy wy die agteruitgang van hiedie vriendskap veral aan Alexandrine, die vrou van Zola.
- ↑ Sien oor die sterfte van/die moord op Zola byvoorbeeld: Bart Van Loo. Eten! Lezen! Vrijen! De Bezige Bij, Antwerpen, 2011, bl. 243-246.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Émile Zola.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |