(614689) 2020 XL5
 | |
| Ontdekking[1][2] | |
|---|---|
| Ontdek deur | Pan-STARRS 1 |
| Datum | 12 Desember 2020 |
| Plek van ontdekking | Haleakalā-sterrewag |
| Kleinplaneet-benaming | (614689) 2020 XL5 |
| Kleinplaneet-kategorie | Aardtrojaan[3] · NAV Apollo[4] |
| Wentelbaaneienskappe[4] | |
| Epog 21 Januarie 2022 | |
| Afelium | 1,388 AE |
| Perihelium | 0,6133 AE |
| Halwe lengteas | 1,001 AE |
| Wentelperiode | 1 jr. (365,7 dae) |
| Gem. anomalie | 316,420° |
| Baanhelling | 13,847° |
| Lengteligging van stygende nodus | 153,598° |
| Periheliumhoek | 87,981° |
| Minimum baankruisingsafstand: Aarde | 0,07571 AE |
| Minimum baankruisingsafstand: Venus | 0,02726 AE[2] |
Fisiese eienskappe |
|
| Spektraaltipe: | C[5] |
| Skynmagnitude | 20-23[2] |
| Absolute magnitude | 18,58+0,16−0,15[5] |
(614689) 2020 XL5 (voorlopige naam 2020 XL5) is 'n nabyaarde-asteroïed en aardtrojaan wat op 12 Desember 2020 deur die Pan-STARRS 1-opname by die Haleakalā-sterrewag in Hawaii ontdek is. Dit wentel om die Son-Aarde-stelsel se L4-Lagrange-punt (voorste 60°), een van die stabiele punte waar die Son en Aarde se aantrekkingskrag ewe groot is. 'n Ontleding van 2020 XL5 se wentelbaan dui aan dit sal minstens 4 000 jaar lank om die L4-punt bly totdat swaartekragversteurings weens herhaalde nabykennismakings met Venus sy trojaankonfigurasie destabiliseer.
2020 XL5 het 'n deursnee van 1,2 km en is sover bekend die grootste in sy soort. Dit is die tweede aardtrojaan wat ontdek is, ná (706765) 2010 TK7.[5][6]
Ontdekking
[wysig | wysig bron]2020 XL5 is op 12 Desember 2020 deur die Pan-STARRS 1-opname by die Haleakalā-sterrewag in Hawaii ontdek. Dit is die eerste keer met 'n skynbare magnitude van 21,4 in die sterrebeeld Beker waargeneem,[1] toe dit 0,68 AE van die Aarde af was.[7]
Die asteroïed is geïdentifiseer in vroeëre waarnemings van 26 November 2020. Die ontdekking is op 14 Desember 2020 aangekondig.[1]
Naam
[wysig | wysig bron]Die Kleinplaneetsentrum het die voorwerp op 28 Maart 2022 die permanente nommer 614689 gegee. Dit kan nou 'n eienaam kry, volgens konvensie waarskynlik 'n mitologiese naam.[8]
Wentelbaan en klassifikasie
[wysig | wysig bron]
Son · Aarde · 2020 XL5
Die wentelbaan van 2020 XL5 is goed bekend, met 'n onsekerheidsfaktor van 0. Dit is oor agt jaar bestudeer, want dit is in verskeie waarnemings van voor sy ontdekking geïdentifiseer, tot so ver terug as Desember 2012.[4][5]
Die asteroïed wentel een keer elke 365,8 dae, of sowat een aardjaar, om die Son op 'n gemiddelde afstand van 1,001 AE. Sy baan het 'n hoë eksentrisiteit van 0,388 en 'n helling van 13,8° met betrekking tot die sonnebaan. Oor die tydperk van sy omwenteling wissel sy afstand van die Son van 0,61 AE met perihelium tot 1,39 AE met afelium, en kruis dit die wentelbane van die Aarde en Venus.
Trojaanwentelbaan
[wysig | wysig bron]Die maklikste manier om trojane te verstaan, is dat hulle om een van twee Lagrange-punte, stabiele liggings waar die Son en Aarde se swaartekrag ewe groot is, wentel. Dié punte lê 60° voor (L4) en agter (L5) 'n groot wentelende liggaam, in 'n soort 1:1-resonansie. Eintlik ossileer (skommel) hulle om so 'n punt.[3]
Op 26 Januarie 2021 het die amateursterrekundige Tony Dunn berig dit lyk of 2020 XL5 se nominale baan om die Aarde se voorste (L4-) Lagrange-punt libreer en dat dit vermoedelik 'n aardtrojaan is.[3] Daaropvolgende ontleding het die stabiliteit van die liggaam vir die volgende paar duisend jaar bevestig, geskoei op bestaande baanparameters.[9][10] Dit sal 2020 XL5 stabieler maak as die prototipe-L4-aardtrojaan, 2010 TK7, wat moontlik onstabiel is op tydskale van minder as 2 000 jaar.[11] Nog ontledings het bevestig dat 2020 XL5 eers oor minstens 4 000 jaar sy trojaanwentelbaan sal verlaat.[12][5] Simulasies dui aan 2020 XL5 is sedert die 15de eeu by die L4-punt vasgevang.[12]
Fisiese eienskappe
[wysig | wysig bron]Fotometriese metings van optiese waarnemings van 2020 tot 2021 toon 2020 XL5 het 'n kleur wat ooreenstem met dié van koolstofryke C-tipe-asteroïede. Aangesien sy fasekurwe waarskynlik soortgelyk is aan dié van C-tipe-asteroïede, is sy absolute magnitude (H) 18,6, wat ooreenstem met 'n gemiddelde deursnee van ongeveer 1,18 km vir 'n tipiese C-tipe-asteroïed se albedo van 0,06.[5] Dit maak 2020 XL5 die grootste bekende aardtrojaan tot op hede, en tot drie keer so groot soos 2010 TK7 van 0,3 km.[5]
Omdat 2020 XL5 slegs op lae hoogtes tydens skemer sigbaar is, belemmer atmosferiese versteurings en verstrooide lig van die Son akkurate fotometrie van die asteroïed se ligkurwe, en dus kon inligting oor sy rotasie nie bepaal word nie.[5]
Sien ook
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 "MPEC 2020-X171 : 2020 XL5". Minor Planet Electronic Circular. Kleinplaneetsentrum. 14 Desember 2020. Besoek op 5 Februarie 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "(614689) = 2020 XL5". [Kleinplaneetsentrum]]. International Astronomical Union. Besoek op 5 Februarie 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Hecht, Jeff (4 Februarie 2021). "Second Earth Trojan Discovered". Sky & Telescope. Besoek op 5 Februarie 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "JPL Small-Body Database Browser: 2020 XL5" (2021-11-09 last obs.). Jet Propulsion Laboratory. Besoek op 5 Februarie 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Santana-Ros, T.; Micheli, M.; Faggioli, L.; Cennamo, R.; Devogèle, M.; Alvarez-Candal, A.; et al. (Februarie 2022). "Orbital stability analysis and photometric characterization of the second Earth Trojan asteroid 2020 XL5" (PDF). Nature Communications. 13 (447): L25. Bibcode:2022NatCo..13..447S. doi:10.1038/s41467-022-27988-4. PMC 8807697. PMID 35105878.
- ↑ Chang, Kenneth (2 Februarie 2022). "Astronomers Find a New Asteroid Sharing Earth's Orbit - The Trojan asteroid 2020 XL5, which follows the same path around the sun as our planet, was revealed only after a decade of searching". The New York Times. Besoek op 2 Februarie 2022.
- ↑ "2020XL5 Ephemerides". Near Earth Objects – Dynamic Site (Ephemerides at discovery (obs. code F51)). Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Besoek op 6 Februarie 2021.
- ↑ "Rules and Guidelines for Naming Non-Cometary Small Solar-System Bodies" (PDF). IAU WG Small Body Nomenclature. International Astronomical Union. 20 Desember 2021. p. 8. Besoek op 14 April 2022.
- ↑ Vitagliano, Aldo (28 Januarie 2021). "Re: Could newly-discovered 2020 XL5 be an Earth Trojan?". groups.io. Besoek op 6 Februarie 2021.
- ↑ de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (18 Februarie 2021). "Transient Terrestrial Trojans: Comparative Short-term Dynamical Evolution of 2010 TK7 and 2020 XL5". Research Notes of the American Astronomical Society. 5 (2): 29. Bibcode:2021RNAAS...5...29D. doi:10.3847/2515-5172/abe6ad.
- ↑ Connors, Martin; Wiegert, Paul; Veillet, Christian (Julie 2011). "Earth's Trojan asteroid". Nature. 475 (7357): 481–483. Bibcode:2011Natur.475..481C. doi:10.1038/nature10233. PMID 21796207. S2CID 205225571.
- ↑ 12,0 12,1 Hui, Man-To; Wiegert, Paul A.; Tholen, David J.; Föhring, Dora (November 2021). "The Second Earth Trojan 2020 XL5". The Astrophysical Journal Letters. 922 (2): L25. arXiv:2111.05058. Bibcode:2021ApJ...922L..25H. doi:10.3847/2041-8213/ac37bf. S2CID 243860678.
Skakels
[wysig | wysig bron]- Data from NSF's NOIRLab Show Earth Trojan Asteroid Is the Largest Found, NOIRLab, 1 Februarie 2022
- Second Earth Trojan Discovered, Jeff Hecht, Sky & Telescope, 4 Februarie 2021
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
