Aluin
'n Aluin is in die chemie 'n dubbelsouthidraat met die algemene formule MIAMIIIB(SO4)2.12H2O. Daar is twee verskillende metaalatome: MIA is 'n eenwaardige (1+) ioon en MIIIB is 'n driewaardige (3+) ioon. Aluin is ook 'n mineraal wat in die natuur voorkom en hierdie algemene samestelling het.
Naam[wysig | wysig bron]
Die naam aluin stam via Middelnederlands alun en Oudfrans alun af van Latyn alūmen. Die verdere herkoms in onduidelik, moontlik kom dit van 'n Indo-Europese stam wat bitter beteken, maar dit is nie seker nie.[1]
Struktuur[wysig | wysig bron]
Die aluine het 'n kubiese kristalstruktuur wat is opgebou uit gehidrateerde MIA.6H2O en MIIIB.6H2O-oktaëders wat afwissel soos die Na en Cl ione in die halietstruktuur (NaCl-tipe). Daartussen sit tetraëdriese sulfaatione ((SO4)2−).
Voorbeelde[wysig | wysig bron]
Die bekendste voorbeeld van 'n aluin is kaliumaluin KAl(SO4)2.12H2O (MIA=K+ MIIIB=Al3+). Dit word byvoorbeeld aangewend om klein bloedings te stelp wanneer mens hom skeer met 'n messie. 'n Ander bekende aluin is chroomaluin KCr(SO4)2.12H2O (MIA=K+ MIIIB=Cr3+) wat gebruik word as looisout by die vervaardiging van leer.
Isomorfiese vervanging[wysig | wysig bron]
Daar is egter talle van aluine. Die volgende MIA en MIIIB ione kan aangetref word:[2]
| MIA | MIIIB |
|---|---|
| K, Rb, Cs, Tl, NH+4, CH3NH+3 | Al, Ga, In, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Rh, Ir |
Hierdie eenwaardige MIA-ione kan mekaar vervang omrede hulle almal ongeveer dieselfde ioonradiusse besit. Dieselfde geld vir die driewaardige MIIIB-ione. Ook mengkristalle tussen die een aluin en die ander een met gedeeltelike vervanging van die een ioon deur die ander kan voorkom. Daar is ook aluine wat 'n ligvervormde struktuur het met 'n simmetrie wat laer is as kubies.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Etymologiebank" (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Oktober 2019. Besoek op 22 Maart 2016.
- ↑ "Erica Gunn Simmons College" (PDF) (in Engels).