Amanda Botha

Amanda Botha is ’n Afrikaanse joernalis en kunskurator, wat verskeie biografieë oor kunspersoonlikhede skryf.

Lewe en werk[wysig | wysig bron]

Amanda Elizabeth Botha is op 17 Julie 1943 in Johannesburg gebore. Sy word groot in Kaapstad waar sy aan die Jan van Riebeeck Hoërskool matrikuleer. Na skool studeer sy in die kunste en joernalistiek aan die Universiteit van Stellenbosch. In 1967 sluit sy as joernalis by die redaksie van Die Burger aan en werk later ook vir Beeld in Johannesburg en as Kaapse verteenwoordiger van die Johannesburg dagblad Die Transvaler. As joernalis skryf sy oor die jare talle artikels oor skrywers en kunstenaars, wat plaaslik en internasionaal gepubliseer word. In die tydperk 1970 tot 1988 werk sy in die toneelkuns. Aanvanklik bevorder sy die teater namens KRUIK en werk saam met bekende regisseurs soos Athol Fugard, Dieter Reible, Peter Kleinschmidt, Mavis Taylor, Robert Mohr, Francois Swart, Truida Louw en Pieter Fourie. In 1973 raak sy betrokke by die Ruimte-teater in Kaapstad, waar sy saamwerk met Athol Fugard, Yvonne Bryceland en Pieter-Dirk Uys. Hier is sy medestigter van die Ruimte Kinderteater en stig saam met Chris Pretorius ook die eksperimentele Glasteater. Tussen 1982 en 1988 werk sy vir KRUIK-Opera en is ook betrokke by KRUIK-Ballet. Vir televisie skryf sy tussen 1978 en 1994 verskeie dokumentêre programme oor skrywers en ander kunstenaars, wat insluit programme oor C. Louis Leipoldt, Sheila Cussons, N.P. van Wyk Louw, Anna M. Louw, Freda Linde, Hennie Aucamp, die skilders Paul du Toit en Sheila Nowers en die uitvoerende kunstenaars Phyllis Spira, Eduard Greyling en Hermien Dommisse. Die program “The state of South African art today” word bekroon. Sy skryf ook ’n reeks oor die geskiedenis en prestasies van die streeksrade vir kunste. Sy is vryskutjoernalis en kunskurator, wat onder andere gaskurator is vir die Universiteit van Stellenbosch se Sasol Kunsgalery. In 2012 behaal sy ’n M.A.-graad aan die Universiteit van die Wes-Kaap met ’n verhandeling oor “Die samestelling van Sheila Cussons se Versamelde gedigte”.

Sedert die stigting van die Woordfees op Stellenbosch is sy ’n jaarlikse medewerker, veral met kunsuitstallings en besprekings met skrywers. Uitstallings van kunswerke onder haar leiding by die fees sluit in die werk van Sheila Cussons in 2002, Marjorie Wallace in 2003 en Herman van Nazareth in 2004. Vanaf 1977 is sy ten nouste verbonde aan die Afrikaanse Skrywersgilde en is sekretaresse vir vyf jaar. In hierdie hoedanigheid reël sy drie van die gilde se jaarlikse konferensies. Op gereelde grondslag bied sy ook ’n maandelikse program oor Afrikaanse jeugboeke vir FM Radio aan. Sy raak intiem bevriend met Sheila Cussons en wanneer die digter se behoeftes sodanig word dat sy dit nie langer self kan behartig nie, word Botha aangestel as haar kurator. Sy versorg saam met Cussons twee versamelbundels uit haar poësie, naamlik “’n Engel deur my kop” en “Die asem wat ekstase is”.

Skryfwerk[wysig | wysig bron]

In 1988 publiseer sy ’n biografie oor die prima ballerina Phyllis Spira (“Phyllis Spira: A tribute”), waarvoor Margot Fonteyn ’n voorwoord skryf. Sy skryf ook ’n biografie oor Marjorie Wallace, die bekende kunstenaar en vrou van die skrywer Jan Rabie, onder die titel “Marjorie Wallace: Drif en vreugde”.^[1] “Chris Brink: anatomie van ’n omvormer” is ’n biografie van hierdie voormalige rektor van die Universiteit van Stellenbosch.^[2] Sy skryf saam met Paul Dobson die biografie oor die Springbok rugbyspeler en bekende sakeman Jan Pickard, wat as “Larger than life – A biography of Jan Bull Pickard” gepubliseer word. Saam met Laurens van der Post maak sy twee dokumentêre programme oor sy lewe en skryf dan saam met hom ’n ongepubliseerde boek oor hulle samewerking, getitel “Conversations at the Cape”. “John Meyer: Verlore in stof”^[3] is ’n boek oor ’n reeks van vyftien groot skilderye van die Suid-Afrikaanse kunstenaar John Meyer, met tema die Anglo-Boereoorlog. Botha se teks gee ’n oorsig van die verloop en uitkoms van die Anglo-Boereoorlog, met die gevolgtrekking dat beide partye verloor het, en gee daarna beskrywende en reflektiewe kommentaar op elke skildery. Daarna werk sy aan ’n biografie oor Sheila Cussons, met die werkstitel “Aardse banneling”.

As samesteller maak sy ’n groot bydrae. Sy versorg saam met Sheila Cussons twee versamelbundels uit haar poësie, naamlik “’n Engel deur my kop” en “Die asem wat ekstase is”. Na Cussons se dood stel Amanda haar “Versamelde gedigte” saam. Sy is ook samesteller van “Gesprekke oor die lewe: Die laaste gedagtes van I.L. de Villiers”. Uit die rubrieke “Woorde wat wip” van Herman Lategan wat gereeld in Rapport geplaas word, maak sy ’n keur wat as “Binnekring van spookasems” gepubliseer word. Daarbenewens versorg sy verskeie katalogusse en ander geleentheidspublikasies oor kunstenaars en uitstallings.

Van haar bydraes word in internasionale publikasies soos die Londense Dance and Dancer en World of Ballet and Dance gepubliseer, terwyl van haar artikels in Afrikaans oor skrywers gereeld in Die Burger, Beeld en ander publikasies geplaas word. Sy lewer ook bydraes tot die Amerikaanse “Opera companies of the world” en die “St. James Dictionary of Composers”.

Eerbewyse[wysig | wysig bron]

Van die Vriende van die Opera ontvang sy ’n toekenning ter erkenning vir haar bydrae tot die opera.

Publikasies[wysig | wysig bron]

Jaar	Publikasies
1988	Phyllis Spira: A tribute
2006	Marjorie Wallace: Drif en vreugde
2007	Chris Brink: anatomie van ’n omvormer
2008	Larger than life – A biography of Jan Bull Pickard (saam met Paul Dobson)
2015	John Meyer: Verlore in stof
	Samesteller
1997	’n Engel deur my kop – Sheila Cussons
2000	Die asem wat ekstase is – Sheila Cussons
2006	Versamelde gedigte
2014	Gesprekke oor die lewe
2015	Binnekring van spookasems – Herman Lategan