Gaan na inhoud

Atorvastatien

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie.
Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word.
Voorbeelde van Atorvastatien-verpakking

Atorvastatien, bemark onder die handelsname Lipitor, Aspavor, Lipogen onder andere, is 'n lid van die medikasieklas bekend as statiene, wat hoofsaaklik gebruik word as 'n lipied-verlagingsmiddel en vir die voorkoming van gebeure wat verband hou met kardiovaskulêre siekte. Soos alle statiene, werk atorvastatien deur die inhibering van HMG-CoA reduktase, 'n ensiem gevind in die lewer weefsel wat 'n belangrike rol speel in die produksie van cholesterol in die liggaam.

Mediese gebruik

[wysig | wysig bron]

Die primêre gebruik van atorvastatien is vir die voorkoming van kardiovaskulêre siekte en vir die behandeling van dislipidemie (abnormale hoeveelheid lipiede, bv. trigliseriede en cholesterol, in die bloed). Dislipidemie sluit in hipercholesterolemie, familiale hipercholesterolemie, hipertriglseridemie en disbetalipoproteïenemie.[1]

Kardiovaskulêre siekte

[wysig | wysig bron]
  • Primêre voorkoming van hartaanvalle, beroerte, en die behoefte vir hartvatomleidingsprosedures in pasiënte met risikofaktore soos ouderdom, rook, hoë bloeddruk, lae HDL-C, en'n familiegeskiedenis van vroeë hartsiekte, maar wie nog nie klinies duidelike koronêre hartsiekte ontwikkel het nie.
  • Sekondêre voorkoming van miokardiale infarksie, beroerte, onstabiele angina, en hartvatomleiding in persone met gevestigde koronêre hartsiekte.
  • Miokardiale infarksie en beroerteprofilakse in pasiënte met tipe II diabetes

Terwyl meeste anti-cholesterolmedikasie met slaaptyd geneem moet word vir optimale effek, kan atorvastatin enige tyd van die dag geneem word, solank as wat dit gereeld een keer per dag op dieselfde tyd gedoseer word.

Newe-effekte

[wysig | wysig bron]

Ernstig

[wysig | wysig bron]

Tipe 2-diabetes mellitus word by 'n klein aantal pasiënte waargeneem en is 'n ongewone klaseffek van alle statiene.[2][3][4] Die voordele van statienterapie om fatale en nie-dodelike beroerte, dodelike koronêre hartsiekte en nie-fatale miokardiale infarksie te voorkom, is egter beduidend.[5] Vir die meeste pasiënte is die voordele van statienterapie veel groter as die risiko om diabetes mellitus te ontwikkel. 'n Meta-analise van 2010 het getoon dat vir elke 255 pasiënte wat 4 jaar lank met 'n statien behandel is, 'n vermindering van 5,4 groot koronêre-gebeure opgelewer het en slegs een nuwe geval van diabetes mellitus veroorsaak het.[6]

Spiersiekte (miopatie) en afbreek van skeletspierweefsel (rabdomiolise) is die mees ernstigste newe-effekte, en kom selde voor in 2,3 tot 9,1 per 10 000 persoonjare onder mense wat atorvastatien neem.[7][8][9] Atorvastatien gebruik word onmiddellik gestaak as dit voorkom.

Aanhoudende afwykings van lewerensieme is gedokumenteer in 0,5% van die mense wat behandel is met atorvastatine 10 mg - 80 mg eerder as plasebo.[10][11] As bewyse van ernstige lewerbesering voorkom terwyl iemand atorvastatien gebruik, moet dit gestaak word en nie weer begin word voordat die rede vir die persoon se lewerfunksieprobleem gevind is nie.

Ander

[wysig | wysig bron]

Daar is getoon dat by 1-10% van die mense wat atorvastatien in kliniese proewe neem kom gewrigspyn, los ontlasting, slegte spysvertering, spierpyn en/of naarheid voor.[8] Hiperglukemie word ook geassosieer met hoë dosisse atorvastatien.[12][13] 'n Paar gevalle van pankreatitis (ontsteking van die pankreas) word ook geassosieer met atorvastatien.[14]

Dit blyk dat statiene 'n positiewe uitwerking op erektiele disfunksie het.[15][16]

Kyk ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. McCrindle BW, Ose L, Marais AD (Julie 2003). "Efficacy and safety of atorvastatin in children and adolescents with familial hypercholesterolemia or severe hyperlipidemia: a multicenter, randomized, placebo-controlled trial". The Journal of Pediatrics (in Engels). 143 (1): 74–80. doi:10.1016/S0022-3476(03)00186-0. PMID 12915827.
  2. Sattar, Naveed; Preiss, David; Murray, Heather M; Welsh, Paul; Buckley, Brendan M; de Craen, Anton JM; Seshasai, Sreenivasa Rao Kondapally; McMurray, John J; Freeman, Dilys J; Jukema, J Wouter; Macfarlane, Peter W; Packard, Chris J; Stott, David J; Westendorp, Rudi G; Shepherd, James; Davis, Barry R; Pressel, Sara L; Marchioli, Roberto; Marfisi, Rosa Maria; Maggioni, Aldo P; Tavazzi, Luigi; Tognoni, Gianni; Kjekshus, John; Pedersen, Terje R; Cook, Thomas J; Gotto, Antonio M; Clearfield, Michael B; Downs, John R; Nakamura, Haruo; Ohashi, Yasuo; Mizuno, Kyoichi; Ray, Kausik K; Ford, Ian (2010). "Statins and risk of incident diabetes: a collaborative meta-analysis of randomised statin trials". The Lancet (in Engels). Elsevier BV. 375 (9716): 735–742. doi:10.1016/s0140-6736(09)61965-6. ISSN 0140-6736.
  3. Shah, RV; Goldfine, AB (Oktober 2012). "Statins and risk of new-onset diabetes mellitus". Circulation (in Engels). 126 (18): e282–4. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.112.122135. PMID 23109518.
  4. Thakker, Divyesh; Nair, Sunita; Pagada, Amit; Jamdade, Vinayak; Malik, Anuradha (9 Junie 2016). "Statin use and the risk of developing diabetes: a network meta-analysis". Pharmacoepidemiology and Drug Safety (in Engels). Wiley. 25 (10): 1131–1149. doi:10.1002/pds.4020. ISSN 1053-8569.
  5. Sever, P; Dahlof, B; Poulter, N (2003). "Prevention of coronary and stroke events with atorvastatin in hypertensive patients who have average or lower-than-average cholesterol concentrations, in the Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial–Lipid Lowering Arm (ASCOT-LLA): a multicentre randomised controlled trial" (PDF). Lancet (361): 1149–58.
  6. "Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL cholesterol: a meta-analysis of data from 170 000 participants in 26 randomised trials". The Lancet (in Engels). Elsevier BV. 376 (9753): 1670–1681. 2010. doi:10.1016/s0140-6736(10)61350-5. ISSN 0140-6736.
  7. Rossi S, red. (2006). Australian medicines handbook 2006 (in Engels). Adelaide, S. Aust: Australian Medicines Handbook Pty Ltd. ISBN 978-0-9757919-2-9.
  8. 8,0 8,1 "Lipitor- atorvastatin calcium tablet, film coated". DailyMed (in Engels). Besoek op 24 Mei 2021.
  9. Macedo AF, Taylor FC, Casas JP, Adler A, Prieto-Merino D, Ebrahim S (Maart 2014). "Unintended effects of statins from observational studies in the general population: systematic review and meta-analysis". BMC Medicine (in Engels). 12: 51. doi:10.1186/1741-7015-12-51. PMC 3998050. PMID 24655568.
  10. Kashani A, Phillips CO, Foody JM, Wang Y, Mangalmurti S, Ko DT, Krumholz HM (Desember 2006). "Risks associated with statin therapy: a systematic overview of randomized clinical trials". Circulation (in Engels). 114 (25): 2788–97. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.106.624890. PMID 17159064.
  11. Newman CB, Palmer G, Silbershatz H, Szarek M (September 2003). "Safety of atorvastatin derived from analysis of 44 completed trials in 9,416 patients". American Journal of Cardiology (in Engels). 92 (6): 670–6. doi:10.1016/S0002-9149(03)00820-8. PMID 12972104.
  12. Mayo Clinic Staff. "Statin Side Effects: Weigh the Risks and Benefits" (in Engels). The Mayo Clinic. Besoek op 24 Mei 2021.
  13. Kostapanos MS, Liamis GL, Milionis HJ, Elisaf MS (September 2010). "Do statins beneficially or adversely affect glucose homeostasis?". Current Vascular Pharmacology (in Engels). 8 (5): 612–31. doi:10.2174/157016110792006879. PMID 20507274.
  14. Wolfe D, Kanji S, Yazdi F, Barbeau P, Rice D, Beck A, Butler C, Esmaeilisaraji L, Skidmore B, Moher D, Hutton B (2020). "Drug induced pancreatitis: A systematic review of case reports to determine potential drug associations". PLOS ONE (in Engels). 15 (4): e0231883. Bibcode:2020PLoSO..1531883W. doi:10.1371/journal.pone.0231883. PMC 7164626. PMID 32302358.
  15. Kostis JB, Dobrzynski JM (Julie 2014). "The effect of statins on erectile dysfunction: a meta-analysis of randomized trials". The Journal of Sexual Medicine (in Engels). 11 (7): 1626–35. doi:10.1111/jsm.12521. PMID 24684744.
  16. Cui Y, Zong H, Yan H, Zhang Y (Junie 2014). "The effect of statins on erectile dysfunction: a systematic review and meta-analysis". The Journal of Sexual Medicine (in Engels). 11 (6): 1367–75. doi:10.1111/jsm.12497. PMID 24628781.