Bespreking:NG gemeente Brackenfell-Proteahoogte

Page contents not supported in other languages.
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Artikel[wysig bron]

Ek is baie jammer as ek u irriteer of verwar met die plasing van my artikel. Ek het nie ‘n benul hoe om ‘n artikel te plaas nie. Ek probeer maar net oor en oor. Ek is byna sewentig jaar oud en nie internet- of rekenaargeletterd nie. Die artikel wat ek uitgewis het was darem my eie. Ek sal nie ander mense se artikels uitwis nie. Die artikel is nog nie naasteby voltooi nie en ek sal nog baie wysigings aanbring. Hoop dit is aanvaarbaar, anders kan u maar die artikel vernietig. Ek het nog heelwat ander feitelike artikels wat ek wil plaas maar as dit ‘n probleem gaan wees sal ek my daarvan weerhou.

Groete, Johannes van Breda Brackenfell.– Hierdie ongetekende kommentaar is deur 41.157.12.3 (BesprekingBydraes) gelewer.

Goeiemiddag Meneer van Breda. Eerstens, dankie vir die artikel. U aksies was geensins irriterend nie, maar wél verwarrend. Hier is 'n aantal gebruikers wat deur middel van 'n "onlangse wysigings"-lys dophou wat alles hier op die Wikipedia gebeur. Omdat nie 'n rekening hier geskep het nie, verskyn u IP-adres (bloot 'n rits syfers) langs al u aksies. Die rits getalle is ook nie altyd dieselfde nie, dus is dit moeilik om te raai wat u bedoeling is. Daar is ongelukkig ook meer as genoeg sulke anonieme bydraers wat met opset inligting uit artikels verwyder, bloot as vandalisme.
Ek raai u sterk aan om 'n rekening te skep by ons. As u regs bo-aan die skerm op "teken in" kliek en dan op "Skep gerus 'n rekening" kan u 'n gebruikersnaam kies en 'n rekening skep. Ek stel voor u gebruik u eie naam, vir die volgende rede:
Indien u hier kliek gaan u na 'n ander bladsy geneem word waar u die "wysigingsgeskiedenis" van die artikel "NG Gemeente Brackenfell-Proteahoogte" kan sien. Daar word die verskillende outeurs van die artikel gelys en kan mens ook sien wat elke outeur bygedra het. Indien u dus as u gebruikernaam u eie naam kies, sal u naam in die toekoms naas u bydraes verskyn. Om daardie rede plaas ons ook nie ons eie name binne-in ons artikels nie en sal u naam ook weldra uit hierdie artikel verwyder word.
Tensy iemand se kopiereg geskend word of daar iets ernstigs fout is met 'n artikel (onpartydige oogpunt, onvanpaste taal, ens.) verwyder of vernietig ons nie graag artikels nie - daarom dat ons die inhoud wat u verwyder het die hele tyd teruggeplaas het!
Gelukkig is daar hierdie besprekingsbladsye, waar mens die ander gebruikers kan verduidelik waar daar probleme is of ander opmerkings maak. Sterkte met u toekomstige bydraes! Anrie (kontak) 13:37, 2 Julie 2009 (UTC)[antwoord]
Terloops: die aankondiging bo-aan wat noem dat die artikel "skoongemaak" moet word, dui bloot aan dat dit nie eenvormig is met die res van ons artikels ten opsigte van uitleg, ens. nie. U hoef u nie hieroor te bekommer nie: ek sal my bes probeer om more aandag hieraan te skenk (moontlik spring 'n ander gebruiker my selfs voor). Anrie (kontak) 13:42, 2 Julie 2009 (UTC)[antwoord]

Versmelt met NG Kerk[wysig bron]

Die volgende afdeling moet eerder met die artikel oor die NG Kerk versmelt word:

Ontstaansgeskiedenis van die NG Kerk in Suid-Afrika

Met die koms van Jan van Riebeeck in 1652 na die Kaap begin ons eie kerkgeskiedenis. In die formuliergebed, wat Van Riebeeck by sy aankoms gebruik het, bid hy reeds tot die “Aller genadigste Vader” dat die Gereformeerde Christelike geloof ook mettertyd onder die heidene mag posvat.

[…] ende onder dese wilde brutale menschen (mogelijck sijnde) uwe ware gereformeerde Christelijcke Leere mettertijt mochte voortgeplant ende verbreijt worden, tot uwes H. Naemes loff ende Eere […]

Die woorde "mogelijck sijnde" (as dit moontlik is), is in die linker kantruimte langs die teks tussen hakies ingevoeg. Die handskrif is dieselfde, maar die ink is effens ligter van kleur. Dit is heelwaarskynlik later deur Van Riebeeck ingeskryf, so asof hy getwyfel het of die wilde brutale menschen gered kon word!

In April 1658 word die eerste skool in Suid-Afrika ge-open, 'n skool vir slawe met die sieketrooster Pieter van der Stael as onderwyser. Van Riebeeck meld in sy dagverhaal dat dit noodsaaklik is dat hulle die Hollandse taal moes aanleer om doeltreffende godsdiensonderrig aan hulle te kon gee. Die Politieke Raad het hom gelas om aan die einde van elke skooldag aan elke leerling 'n sopie brandewyn en twee duim tabak te gee sodat hulle tot groter leerlus en ywer aangemoedig kon word!

[…] leeren van de Cristelijcke gebeden te animeren, is mede belast na ‘t eyndigen elcq een croesjen brandewijn ende 2 duym tabacq te geven, […]

Die winsbehepte Kompanjie in ag genome was dit eerder ‘n kwessie van dat die aanleer van Hollands beter kommunikasie sou bewerkstellig en dus die produktiwitiet sou verhoog.

Jan van Riebeeck was dus nie slegs die stigter van die verversingspos aan die Kaap nie maar sou ook die grondslag lê van die Gereformeerde Kerk met Dordtse Belydenisskrifte en die Statebybel.

Van Riebeeck het nie ‘n predikant aanboord gehad toe hy hier aangekom het nie, maar wel ‘n sieketrooster. Sieketroosters, ook genoem krankebesoekers of voorlesers het die titel “dominee” besit, maar nie die opleiding of ordening van 'n predikant gehad nie en kerkregtelik het hulle dus geen amp beklee nie en hulle is nie toegelaat om vry te preek nie, hulle moes preke uit ‘n preekbundel voorlees. Hulle mog ook nie die seënbedes uitspreek nie, ook nie kinders doop, paartjies trou of die nagmaal bedien nie. Predikante op besoekende skepe het, gedurende hul verblyf aan die Kaap, eredienste waargeneem, kinders gedoop, paartjies in die huwelik bevestig en die nagmaal bedien. Predikante is destyds nog nie dominee genoem nie. Voor die koms van die eerste predikant moes die Kommandeur en Politieke Raad ook paartjies in die eg verbind. Die gebooie moes by die Politieke Raad ingehandig word om drie agtereenvolgende Sondae afgekondig te word. Die volgende vier sieckentroosters het eredienste “waargeneem” totdat die eerste vaste predikant, Johannes van Arckel in 1665 diens aan die Kaap aanvaar het. Na hulle was daar nog 48 sieketroosters tot 1866 wat die leraars hier behulpsaam was.

1. Willem Barendtz Wijlant 1652 - 1656 2. Pieter van der Stael 1656 - 1663 3. Ernestus Back September 1663 - Mei 1665 afgedank, drankprobleem 4. Jan J. Graa Mei 1665 - Junie 1665 Oorlede

Slegs vyf weke na Van Riebeeck se aankoms word die eerste volwaardige diens en nagmaal in Suid-Afrika op Sondag 12 Mei 1652 gehou deur Johannes Bakker, ‘n predikant wat op ‘n besoekende skip was. Die diens word deur slegs vyftien lidmate bygewoon! Die eerste kind wat hier gebore is, was Bernert Willemsz Wijlant op 6 Junie 1652 in ‘n kamer in die onvoltooide fort. Hy sou eers meer as ‘n jaar later op 20 Augustus 1653 deur ‘n predikant op ‘n besoekende skip gedoop word. Die volgende dertien jaar voordat die eerste vaste predikant deur die Klassis van Amsterdam hier aangestel is, sou 41 besoekende predikante die Woord aan die Kaap bedien.

Gedurende die eerste dertien jaar van die volksplanting word die dienste in die groot saal van die ou fort gehou. Daarna is 'n kerkie van hout gebou. Die sieketrooster het Sondae net ‘n oggenddiens gehou, maar toe die eerste leraar aan die Kaap bevestig is, is ook 'n middagdiens ingestel. Daar is ook besluit om vier maal per jaar Nagmaal te vier.

‘n Beskrywing van hoe die eerste kerk in Kaapstad daar uitgesien het, vind ons in die werke van Ds. Francois Valentyn wat in 1685 (30 dae), 1695 (51 dae), 1705 (39 dae) en 1714 (70 dae) in Kaapstad vertoef het. Valentyn beskryf die kerk as volg :-

Onder de openbaare gebouwen is de kerk, een zeer fraai gebouw. Zy wiert onder de regering van den Heer Willem Adriaan van der Stel, meest op het sterk aanhouden van de Heer Petrus Kalden, toen Bedienaar des Goddelyken Woords alhier, uit de middelen der Diacony voor ontrent 11 000 Rders gebouwt, en geraakte den 6den Januari 1704, wanneer ‘er de eerste maal in gepredikt wiert, klaar. Zy is ten naasten by agtkantig van gedaante, hebbende 4 groote vakken, en tegen yder vak, van in de 20 of 30 voeten muurs hoogte, 2 groote glasraamen, die na myne gissing, tusschen de 20 en 30 voeten hoog zyn. De zelve heeft in ‘t Z en in ‘t N een veel hooger ryzende en fraai opgaande gevel, in yder van welke mede een groote glaze raam is, doch maar half zoo groot als de andere boven, maar beneden met een spinnekop,en verder een zeer nette poort aan wederzyden, die met dubbele deuren gesloten word. Zy heeft 4 gevels, byna op de wyze der gevels van de gemeene huizen in Holland, opgehaalt. Ook ziet men ‘er by de deuren in ‘t N en Z twee schoone portaalen, 10 of 12 voeten hoog, die rood en wit zeer fraai gemarmert zyn. Vlak tegen over de Kerk ter regterhand, of na ‘t W, heeft men het Ziekenhuis, een fraai gebouw, dat byna zulken gevel, als de Kerk boven zyne deuren, heeft ; doch deze is op zyn Kaaps geheel gewit.

Die eerste vaste predikant Johannes van Arckel het op 23 Augustus 1665 sy intreepreek gelewer en nege kinders gedoop. In die VOC tydperk van 1665 tot 1795, ‘n tydperk van 130 jaar, was hier 44 N G Kerk predikante aan die Kaap werksaam, waarvan slegs vier in Suid-Afrika gebore is.

In diens Predikant se naam Gemeente 1746 Petrus van der Spuy Kaapstad, Drakenstein 1781 Christiaan Fleck Kaapstad 1786 Petrus Johannes van der Spuy Zwartland, Drakenstein 1794 Michiel Christiaan Vos Roodezand, Zwartland, Caledon

Gedurende die VOC tydperk aan die Kaap het daar slegs ses kerke tot stand gekom, te wete, Kaapstad (1665), Stellenbosch (1686), Paarl vroeër Drakenstein (1691), Tulbagh vroeër Roodezand (1743), Malmesbury vroeër Zwartland (1745) en Graaff-Reinet (1792).

Die eerste “eienaars” van die Kaap, die VOC was net 'n handelsmaatskappy maar het van die State-Generaal die alleenreg ontvang om in die Ooste handel te dryf en hulle kon selfs namens die State-Generaal gebiede in besit neem en gesag daaroor uitoefen; dus eintlik ‘n staat binne ‘n staat. Volgens internasionale staatsreg het die Kaap vir die volgende 143 jaar onder die gesag van die Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geressorteer en is bestuur deur die VOC, alhoewel die land nie amptelik in besit geneem is nie. Jan van Riebeeck word aangestel as kommandeur en regeer saam met die Politieke Raad maar is verantwoordelik aan die direkteure in Nederland genoem Here XVII.

Die Kompanjie het nie net alle handel aan die Kaap beheer nie, maar ook die hele samelewing. Die predikante is deur hulle aangestel, besoldig en na willekeur verplaas, gestraf en selfs geskors. Die predikante was dus in diens van die VOC en die gemeente het geen seggenskap oor sy benoeming gehad nie. ‘n VOC amptenaar, die kommissaris-politiek, wat die regering verteenwoordig het, het sitting in die kerkraad gehad en dikwels belangrike besluite nietig verklaar. Die kerkraadslede is na die benoeming van ‘n dubbel aantal deur die Politieke Raad gekies. Die kerkraad het ook die onderwys beheer. Dit het geen predikant aangemoedig om na die Kaap te kom nie. Hierdie toedrag van sake het byna tweehonderd jaar geduur. Geen ander kerk, behalwe die Nederlandse Gereformeerde Kerk is tot 1779 aan die Kaap toegelaat nie. Die Lutherane is eers in 1779 toegelaat om hul Protestantse godsdiens vryelik aan die Kaap te beoefen. Die Lutherse kerk in Strandstraat is in 1780 gebou.

Alhoewel Van Riebeeck reeds die bede uitgespreek het om die heidene te kersten is daar in die VOC tydperk nie veel sendingwerk gedoen nie. Die winsbehepte Kompanjie het seker nie kans gesien om tyd en geld daaraan te bestee nie. Die Morawiese Sending Genootskap van Duitsland was die eerste Protestantse sendingaksie in hierdie land en die enigste gedurende die VOC tydperk. In 1737 kom Georg Schmidt as eerste sendeling na die Kaap om onder die Hottentotte te arbei en stig die sendingstasie Baviaanskloof, later Genadendal, in die distrik Caledon. In 1744 verlaat hy die Kaap omdat die NG Kerk beswaar gemaak het omdat hy as ongeordende bekeerde heidene gedoop het.

Oor die geestelike lewe, en veral oor die kerkbesoek, is van die begin af maar baie gekla, sodat daar selfs van sekere grensbewoners gesê is dat hulle in niets als in den christelijken naam onderscheiden zijn van de aangrenzende heidenen.

In 1795 het daar oorlog tussen Frankryk en Engeland uitgebreek, wat daartoe gelei het dat die Kaap deur Engeland ingeneem is. Die nuwe bewind het net soos die VOC die Kerk beheer. Intussen, in 1799, is die VOC bankrot verklaar en die Kaap word in 1803 weer aan Nederland, wat nou die Bataafse Republiek heet, teruggegee. Kommissaris-generaal De Mist word hierheen gestuur om sake te reël. Hy stel in 1804 ‘n Kerkorde op, wat die Kerk meer as ooit tevore aan die Staat ondergeskik gemaak het. Die kerk was nou niks meer as 'n staatsdepartement nie. Vir alles wat die kerk wou doen, moes die staat eers sy goedkeuring gee. Die kerk het stadig gegroei en daar was dikwels 'n tekort aan predikante. In 1806 neem Engeland die Kaap weer in besit en regeer nou met De Mist se Kerkorde oor die Kaapse Kerk.

In die jare 1811 tot 1821 is daar weer sewe nuwe gemeentes gestig, en aangesien dit die tekort aan predikante vererger het, stel die Goewerneur Lord Charles Somerset, 'n paar Engelse sendelinge as predikante aan en voer nog soveel moontlik Skotse en Engelse predikante in. Daar word begin met Engelse dienste! Aangesien daar ook geen Ring of Sinode bestaan nie, is die Goewerneur die hoogste gesag in die kerk. Hy het dan ook selfs so ver gegaan om by geleentheid 'n geskorste predikant weer oor Kerkraad en gemeente aan te stel.

Die behoefte aan ‘n “gekombineerde kerkvergadering” word reeds so vroeg as 1716 deur die kerkraad van Stellenbosch bepleit. Dit sou egter nie voor 1746 plaasvind nie, toe die vyf bestaande gemeentes vir so 'n vergadering bymekaargekom het. In 1759, slegs dertien jaar na die instelling daarvan, word die vergadering deur die Ring van Amsterdam verbied.

Na ‘n baie lang stryd is uiteindelik verlof verleen tot sameroeping van 'n Algemene Kerkvergadering en so het die eerste Sinode in November 1824 in Kaapstad byeengekom. Die 14 gemeentes van die Kaapkolonie is daar verteenwoordig deur 13 predikante en 10 ouderlinge, maar in hierdie Hoog Eerwaarde vergadering moes twee Kommissarisse-politiek die Regering verteenwoordig! Tog het die eerste Sinode belangrike werk verrig. Die gemeentes is verdeel in drie Ringe, en die stigting van 'n eie Kweekskool in Suid-Afrika is met erns bespreek. Ook is 'n algemene reglement vir die bestuur van die Nederduits Hervormde Kerk in Suid-Afrika opgestel.

Toe die Hervorming van Calvyn tot Nederland deurdring en gemeentes gestig is, het almal van hulle as Gereformeerde Kerke gepraat. Van Riebeeck het ook hierdie benaming na die Kaap gebring. Teen ongeveer die middel van die 18de eeu het die lidmate in Holland egter die benaming Nederduitse Hervormde Kerk begin gebruik. Die Afrikaners wat daar studeer het, het ook die benaming begin gebruik. Ook die Skotse predikante wat in die 19de eeu 'n tydjie in Nederland vertoef het om die Nederlandse taal aan te leer voordat hulle as predikante na die Kaap gekom het, het die benaming gebruik. Op die manier het die naam Hervormde Kerk naas Gereformeerde Kerk ook in Suid-Afrika bekend geword en so kom dit ook in die reglement van die Sinode van 1824 voor, hoewel dieselfde Sinode tog deur die Regering en Kerk byeengeroep is onder die benaming van Gereformeerde Kerk. Alhoewel die naam Hervormd na 1842 soms nog voorkom, selfs in korrespondensie, het die Sinode in daardie jaar besluit dat die naam Nederduits Gereformeerd sal bly.

Sedert 1824 bestaan daar dus tog die Sinode en die Ringe, maar die Kommissarisse-politiek sit in elke vergadering en geen enkele sinodale besluit is geldig voordat dit deur die goewerneur goedgekeur en deur die owerheid in Engeland bekragtig is nie. Dit gebeur soms dat die sinodale vergadering by die begin moet verneem dat die besluite van twee jaar gelede willekeurig deur die goewerneur gewysig is, of nie deur die owerheid in Engeland bekragtig is nie, of nog nie eens vir sodanige bekragtiging na Engeland gestuur is nie. Toe die Sinode besluit om voortaan, onderworpe aan sekere bepalings, met oop deure te vergader, is dit ook belet.

Eers in 1843 verwyder die nuwe goewerneur, sir George Napier, die Kommissarisse-politiek en word die Kerk vrygemaak van staatsinmenging. Meer en meer word ook in die gemeentes ingevoer die sogenaamde “vrye beginsel” waarvolgens die gemeentes self instaan vir die onderhoud van sy leraar. Die Kerk het in sy vryheid so gegroei dat in die eerste 19 jaar die getal gemeentes meer as verdubbel het. Daardeur het die tekort aan predikante so groot geword dat die Kerk in 1859 sy eie Kweekskool te Stellenbosch gestig het. Einde 1937 het ook aan die Universiteit van Pretoria 'n fakulteit vir die opleiding van predikante tot stand gekom, wat deur die Kaapse Sinode in 1945 erken is.

Na die Groot Trek is gemeentes ook anderkant die Grootrivier gestig. In 1839 is 'n gemeente in Pietermaritzburg gestig. Die eerste gemeente in die Oranje-Vrystaat was Winburg in 1843. Die eerste Transvaalse gemeente is in 1849 in Potchefstroom gestig. In 1853 het die Hervormde Kerk en in 1859 het die Gereformeerde Kerk van die Nederduitse Gereformeerde Kerk afgestig. Ds. Dirk Postma het byvoorbeeld gesê dat die kerk te veel klem op gevoelsgodsdiens lê en dat 'n mens dit onder meer in die Gesange wat ons sing, kan opmerk. Hy het toe die Gereformeerde Kerk gestig. Ds. Dirk van der Hoff het die Hervormde Kerk gestig omdat hy beswaar gemaak het teen die gedagte dat die kerk in Transvaal deel van die Kaapse Kerk moes wees wat onder Engelse bewind was.

Daar is vir jare gevrees dat die liberalisme of leervryheid van sommige kringe in Europa ook na Suid-Afrika sou oorwaai. Tydens die Sinodesitting van 1862 word daar dan ook ‘n klagte ingedien dat ds. T F Burgers van Hanover en ds. J J Kotze van Darling hulle skuldig gemaak het aan sekere uitlatings wat in stryd is met die Gereformeerde leer. Die twee leraars is skuldig bevind en geskors, maar die sinodale vonnis is deur die burgerlike hof vernietig omdat die saak, ooreenkomstig die Kerk se eie wette, nie eers vooraf deur die Ring behandel is nie.

Al die gemeentes in die noordelike gebiede was nog deel van die Kaapse Kerk. Daar was 'n aantal liberale mense wat daarteen gekant was. Uit daardie stryd het daar in 1862 'n bevel van die Hooggeregshof gekom waardeur die predikante en ouderlinge buite die Kaapkolonie belet is om die Kaapse Sinode by te woon. Van toe af moes elke gebied sy eie kerk en eie sinode hê. Hierdie saak is eers 'n honderd jaar later in 1962 reggestel toe die Nederduitse Gereformeerde Kerke in die verskillende provinsies weer in een sinodale verband verbind is met die totstandkoming van die Algemene Sinode. Op die oomblik is daar ongeveer 1 200 gemeentes in die Nederduitse Gereformeerde Kerk. As jy na die geskiedenis van ons kerk kyk, sal jy saamstem: die Here is goed vir ons – Hy het sy kerk bewaar.

Morne (kontak) 08:06, 27 Maart 2010 (UTC)[antwoord]

Boodskap aan Morne[wysig bron]

Kan jy asb help met skakels? Oesjaar (kontak) 13:21, 7 Januarie 2014 (UTC)[antwoord]