Chadaloh I (Alaholfinger)
Chadaloh I (ook Kadaloch, Kadolach, Cadolah, Cadolach, Chadolah, Chadalhoh, Chadolt, verlatynste Cadalaus) († 31 Oktober 819) was die oudste seun van Perahthold II en sy vrou Gersinda. Perahthold (ook Peratolt, Perttolt, Berthold) was die graaf van Baar, en stam uit die geslag van die Alaholfinger. Die Baar was 'n graafskap in die huidige deelstaat Baden-Württemberg, Duitsland.
Chadaloh het sy pa Perahthold II opgevolg as graaf in die Baar (of dele daarvan), voordat hy deur die Keiser Lodewyk die Vrome eers na Dalmasië verplaas is en toe as die markgraaf van Frioelië (Italiaans: Friuli) aangestel is. Sy seun Berthold III was van 820, graaf in die Baar. 'n Ander seun van hom was Chadaloh II.
Chadaloh I het saam met sy broer Wago op 23 Oktober 805 in Zell by Riedlingen landgoedere in die oostelike Baar aan die klooster van St. Gallen geskenk. Die twee broers het egter 'n reg van vruggebruik behou, hoewel hulle daar jaarliks voor betaal het. Vir die geval dat beide sonder erfgename sou sterf, sou die eiendom aan die klooster val. [1][2]
Frioelië[wysig | wysig bron]
In die jaar 816 word Chadaloh I as'n Keiserlike gesant na Dalmasië gestuur, wat sedert 806 tydelik onder Frankiese heerskappy gekom het. In 817, ná die dood van Aio van Frioelië (wat Lombardies was), het Lodewyk die Vrome Chadaloh tot Markgraaf en prefek van die Mark van Frioelië aangestel. Hierdie gebied -wat vandag die noordoostelikste deel van Italië vorm- het onder Karel die Grote in 774 'n Mark van die Frankiese Koninkryk geword, en dit is sedert 776 deur die keiserlik aangestelde markgrawe van meestal Frankiese, Alemanniese of Boergondiese oorsprong bestuur. Die kroniekskrywer Einhard verwys na hom in 818 as Cadolaum comitem et marcæ Foroiuliensis præfectum en noem hom 819, na sy dood, dux Foroiuliensis.
Soos ander hertoë en markgrawe, het Chadaloh tydens die ampstermyn van die swak Keiser Lodewyk meer en meer selfstandig begin optree. Hy het hom intensief in die interne sake van die bevolking van Pannonië en Karinthië begin inmeng, wat deur hulle eie stamvorste geregeer is. Daarby net hy toenemend wrede metodes toegepas. Reeds in die jaar 818 het die Slawiese prins Ljudevit van Posavina by Lodewyk die Vrome beswaar daarteen gemaak. Hierdie klagte was nogtans tevergeefs. Ljudevit het daarom in 819 saam met die Posaviërs in opstand gekom. Dele van twee Slawiese stamme, die Karantane en die Timotsjane (Timočani) het hulle by hom aangesluit. Chadaloh het in Julie 819 'n mislukte veldtog teen Ljudevit onderneem. Daarby het prins (Knjas) Borna van Dalmasië en Liburnië hom ondersteun. Hy is op 31. Oktober 819 aan 'n koors wat hy tydens hierdie veldtog opgedoen het oorlede. Sy opvolger as markgraaf van Frioelië was Balderich van Frioelië.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Literatuur[wysig | wysig bron]
- Einhard: Vita Karoli Magni. Das Leben Karls des Großen; übersetzt von Evelyn Scherabon Firchow, Reclam Verlag, Stuttgart 1995. ISBN 3-15-001996-6 (lat./dt.)
- Ludwig Ohngemach: Zur Geschichte von Erbstetten und Unterwilzingen in Mitteilungsblatt der Großen Kreisstadt Ehingen (Donau), Ausgabe West, 2005