Die Voëlvry-beweging
Die Voëlvry-beweging was 'n beweging van Afrikaanse rockmusikante wat in die tagtigerjare in Suid-Afrika musiek begin maak het om anti-apartheid-oortuigings te kommunikeer. Die sleutelfigure in die ontstaan van die Voëlvry-beweging was Ralph Rabie (later bekend as Johannes Kerkorrel), wat subredakteur by Vrye Weekblad was, André Letoit (later bekend as Koos Kombuis), James Phillips (later bekend as Bernoldus Niemand[1] en Dagga-Dirk Uys (later bekend as Dirk Ace) van Shifty Records.[2]
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
In 1987 stel André Letoit sy album, Ver van die ou Kalahari vry. Johannes Kerkorrel (op daardie stadium nog bekend as Ralph Rabie), werksaam as 'n joernalis by die Afrikaanse koerant, Rapport, word gestuur om 'n onderhoud met André Letoit oor sy nuwe album te voer. Kerkorrel was 'n bekwame pianis, en Letoit nooi hom om saam met hom in sy eerste konsert, by die Sterrewag-teater in Bloemfontein, te speel, omdat hy te senuweeagtig was om alleen op te tree.[3] Kort nadat Rabie vir Letoit ontmoet het, en voor die konsert by die Sterrewag-teater, verander hy sy naam na Johannes Kerkorrel. Dagga-Dirk Uys was Letoit se bestuurder. Kort na die konsert by die Sterrewag-teater vorm hulle die Gereformeerde Blues Band. Met die hulp van Uys, skryf hulle hul eerste kabaret, Piekniek by Dingaan, en begin optree by die Black Sun,[4] 'n klein onafhanklike teater in Hillbrow, wat later verskuif is na Yeoville. Hulle tree ook op by die Randse Afrikaanse Universiteit waar hulle verban word as gevolg van Letoit se liedtjie, Swart September, waarin hy die spot gedryf het met Die Stem van Suid-Afrika.[3]
Op 25 Maart 1988 word die Eerste Alternatiewe Afrikaanse Rockkonsert by die Pool Club in Johannesburg gehou, en die beweging word aanvanklik die Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging genoem, maar sommige van die lede het nie van die woord alternatief gehou nie, en was meer gemaklik met die naam Voëlvry, wat hulle met die begin van die Voëlvrytoer aangeneem het.[4]
Die eerste konsert waar Letoit afsonderlik van die Gereformeerde Blues Band opgetree het was in Mei 1988 by die Grand Central, 'n klub in Kerkstraat, Pretoria.[5]
Die Voëlvrytoer[wysig | wysig bron]
Dagga-Dirk Uys en Lloyd Ross van Shifty Records het besluit dat daar 'n landwye toer moes wees, en die Vrye Weekblad het besluit om dit te borg. Die Voëlvrytoer (genoem na Kerkorrel se eerste album) het op 4 April 1989 by die Countdown-klub in Breestraat, Johannesburg afgeskop. André Letoit het eerste opgetree, gevolg deur Bernoldus Niemand en die Swart Gevaar, en toe Johannes Kerkorrel en die Gereformeerde Blues Band. Joernalis, Gary Rathbone verwys na die konsert as a rock 'n roll uprising, Die Transvaler noem dit die belangrikste gebeurtenis in Afrikaanse musiek. Oor die volgende twee maande het die toer ongeveer 10 000 km afgelê en konserte regoor Suid-Afrika gehou, met die laaste konsert in Johannesburg in Junie 1989.[6]
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Du Preez, Max (2005). Oranje blanje blues: Vrye Weekblad, 88-94 : 'n nostalgiese trip, bl 26. Kaapstad: Zebra Press.[dooie skakel]
- ↑ Pienaar, Clara (2012). Voëlvry and the "outlawed" Afrikaners: An analysis of "The alternative Afrikaans music Movement" and Afrikaner identity, bl 39 (PDF). Johannesburg: Universiteit van die Witwatersrand. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 3 Mei 2020. Besoek op 19 Maart 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Pienaar, Clara (2012). Voëlvry and the "outlawed" Afrikaners: An analysis of "The alternative Afrikaans music Movement" and Afrikaner identity, bl 43 (PDF). Johannesburg: Universiteit van die Witwatersrand. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 3 Mei 2020. Besoek op 19 Maart 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Pienaar, Clara (2012). Voëlvry and the "outlawed" Afrikaners: An analysis of "The alternative Afrikaans music Movement" and Afrikaner identity, bl 44 (PDF). Johannesburg: Universiteit van die Witwatersrand. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 3 Mei 2020. Besoek op 19 Maart 2017.
- ↑ Du Preez, Max (2005). Oranje blanje blues: Vrye Weekblad, 88-94 : 'n nostalgiese trip, bl 44. Kaapstad: Zebra Press.[dooie skakel]
- ↑ Du Preez, Max (2005). Oranje blanje blues: Vrye Weekblad, 88-94 : 'n nostalgiese trip, bl 14. Kaapstad: Zebra Press.[dooie skakel]