F.W. Boonzaier

F.W. Boonzaier (*8 Desember 1901, Vryburg – † 1963) was ’n Afrikaanse dramaturg, digter en skrywer wat onder andere die eerste Afrikaanse riller, Die spook van Verlatenfontein, geskryf het. Hy verwerf ook verder bekendheid vir sy kinderverse.

Lewe en werk[wysig | wysig bron]

Fritz Wilhelm Boonzaier is op 8 Desember 1901 in die distrik Victoria-Wes gebore. Hy gaan skool op Carnarvon en in Houtbaai in Kaapstad.

In Desember 1915 tree hy by Nasionale Pers Beperk in diens, vyf maande na die stigting van hierdie maatskappy. Hier is hy vir die res van sy werksloopbaan in diens, behalwe vir ’n onderbreking tussen 1920 en 1922, wanneer hy sy skoolopleiding voortsit aan die hoërskool vir seuns op Stellenbosch. By Nasionale Pers is hy masjiensetter, hoofproefleser en uiteindelik word hy bevorder tot verkoopbestuurder van Nasionale Handelsdrukkery.

Hy neem aktief deel aan die bedryfslewe en is vir twee jaar president van die Kaapstadse Tak van die Tipograwebond (die eerste Afrikaanssprekende wat hierdie pos beklee) en is ook sekretaris van die Gesamentlike Raad van die Drukkersbedryf in Kaapstad.

As politikus neem hy ook namens die Nasionale Party aan provinsiale en nasionale verkiesings deel, waar hy in 1930 die Kaapse Vlakte setel en in 1938 die Hottentots-Holland setel sonder sukses betwis. Aan die einde van Augustus 1959 tree hy weens gesondheidsprobleme af. Ook as toneelspeler is hy bekend en tree vir meer as twintig jaar vir liefdadigheid op, onder andere gereeld vir die melaatses op Robbeneiland. Hy is getroud en het vier kinders. F.W. Boonzaier is in 1963 oorlede.

Skryfwerk[wysig | wysig bron]

Drama[wysig | wysig bron]

Sy vernaamste werk is op die gebied van die drama. Hy skryf verskeie klugte en ook die eerste Afrikaanse grilstuk, Die spook van Verlatenfontein. Dit spook oral op Verlatenfontein en die spook het reeds die oorspronklike eienaar en vele van sy huurders met sy manewales van die plaas verjaag. Willem en Petrus Hard is twee broers wat die plaas huur. Hulle besluit om ’n einde te maak aan die spokery nadat hulle huishouer, Adoons, vir die soveelste keer deur die spook geterroriseer is. Die vergeetagtige en verstrooide argeoloog, prof. De Kleine, daag een aand uit die bloute op die plaas op en maak hom tuis. Hy vergeet in die proses dat hy sy dogter, Talana, in die nag alleen in sy vasgevalde vragmotor agtergelaat het. Prof. De Kleine en die twee broers vaar die donker nag in om vir Talana te gaan haal en in hulle afwesigheid maak hulle geheimsinnige buurman, dr. Drako, sy verskyning. Na bewering hou Drako sy dogter, Dora, ingeperk onder die bewaking van verskeie gevaarlike honde. Willem en Petrus is daarvan oortuig dat die spook ’n mens moet wees, maar weet nie wie nie. Hierdie komiese riller se teks word in die negentigerjare onder regie van Danie Botha aangepas om in moderne gehore se verwysingsraamwerk te val en van musiek en lirieke verskaf deur Francois Bloemhof, waarna dit vele geslaagde opvoerings beleef.

Lief en leed van Lena is ’n toneelstuk in drie bedrywe.

Die stad Sodom is ’n drama oor ’n jong wit meisie wat na die groot stad vertrek en deur armoede tot prostitusie gedryf word. Wanneer sy tuberkulose opdoen en probeer terugkeer huis toe, weier haar pa om haar terug te neem. Hierdie drama sluit aan by die vele werke in Afrikaans in hierdie tyd wat die armblanke en die verderflikheid van die stad as temas het.

Die professor en ander samesprake bevat benewens die titelstuk ook Baas in sy eie huis, ’n Preek, Die onsistematiese maters en Berend Brand, speurder, asook twee gedigte.

In Twee samesprake word die Die kwaal en Wanneer die blare val saamgebundel, beide met twee dames as karakters. Hierdie samesprake is meestal steeds geskoei op die voorbeeld van Melt Brink, waar die grappige insident voorrang geniet en daar van karakteruitbeelding en sielkundige motivering geen sprake is nie.

Sarie Marais is ’n kinderoperette in ses tonele en vir 45 kinders, waarin ou Afrikaanse liedjies van nuwe woorde voorsien word.

Digkuns[wysig | wysig bron]

Hy is ook digter, wat van sy gedigte laat opneem in letterkundige tydskrifte soos Standpunte.

Vir die kinders skryf hy saam met J.H. Boonzaier die versiebundel Versies vir vabondjies.

Van sy kinderverse word deur D.J. Opperman opgeneem in die versamelbundel Nuwe klein verseboek, insluitende die versies Die blou bottel met die riffelmaag, Katjie voor die hof, Ou Wolf, Klein Lenie se tuin en Tadoeme, tadoeme, tadom! Die versie Katjie voor die hof word ook gedramatiseer en opgevoer deur laerskoolkinders.

Prosa[wysig | wysig bron]

Op prosagebied skryf hy Die vereniging, ’n handboek vir gebruik in Christelike jongeliede- en debatsvereniginge, met geleentheidstoesprake. Verder vertaal hy namens die S.A. Bybelvereniging Johannes Jakobus Buskes se Wegen in de wildernis in Afrikaans as Weë in die wildernis.

Publikasies[wysig | wysig bron]

Jaar	Publikasies
1929	Die aangenome dogter
1930	Lief en leed van Lena
1931	Die stad Sodom
1932	Die professor en ander samesprake
1933	Die verkeerde meester en ander samesprak
	Die spook van Verlatenfontein
	Sarie Marais
1935	Die vereniging: ’n handboek vir gebruik vir Christelike jongeliede- en Debatsvereniginge, met geleentheidstoesprake
1940	Versies vir vabondjies
1941	Twee samesprake: Wanneer die blare val en Die kwaal
1960	Versies vir vabondjies
	Vertalings
1940	Weë in die wildernis – J.J. Buskes

Bronnelys[wysig | wysig bron]

Boeke[wysig | wysig bron]

Beukes, Gerhard J. Die moderne eenbedryf. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Vierde druk 1970
Nasionale Pers Beperk. Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936

Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]

Burgers, M.P. Olivier. Die Afrikaanse drama 1940-1941. Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring. Johannesburg 1941

Internet[wysig | wysig bron]