George Cadbury
George Cadbury | |
|---|---|
 George Cadbury op 78 (in 1917) | |
| Gebore | 19 September 1839 |
| Sterf | 24 Oktober 1922 (op 83) |
| Beroep | Stigter van Cadbury's |
| Eggenoot | Mary Tylor (trou 1872; sterfte 1887) Elizabeth Taylor (trou 1888) |
| Kinders | 11, insluitend: Edward Cadbury Egbert Cadbury Marion Greeves |
George Cadbury (19 September 1839 – 24 Oktober 1922) was die derde seun van John Cadbury, 'n Kwaker wat die Cadbury's kakao- en sjokolademaatskappy in Brittanje gestig het. Hy was die eggenoot van Dame Elizabeth Cadbury.
Agtergrond[wysig | wysig bron]
Hy het Sondae sonder betaling by die skool vir volwassenes gewerk, ten spyte daarvan dat hy self slegs tot op vyftienjarige ouderdom skoolgegaan het. Hy het die familiebesigheid saam met sy broer Richard in 1861 oorgeneem en die sjokoladevervaardiger Cadbury Brothers gestig. In 1878 het hulle 14 hektaar (57 000 m2) grond in 'n oop gebied verkry, ses km suidwes van Birmingham, waar hulle 'n nuwe fabriek in 1879 geopen het. Hy het Woodbrooke gehuur – 'n herehuis wat in die Georgiaanse styl gebou is deur Josiah Mason, wat hy uiteindelik in 1881 gekoop het. Op hierdie werf het hy in 1903 'n Kwaker hoër onderwysinstelling vir maatskaplikediensgerigte onderwys gestig - 'n instelling wat steeds as die "Woodbrooke Kwaker Studiesentrum" funksioneer. [1]
In die vroeë 20ste eeu het hy en John Wilhelm Rowntree 'n Kwaker-studiesentrum in die gebou gestig, en dit bly vandag die enigste sodanige sentrum in Europa, wat kort opvoedkundige kursusse oor geestelike en sosiale aangeleenthede aan Kwakers en andere bied. Hy het ook 'n hospitaal in Normandië geskep wat genaamd is "l'hopital de Normandy".
Die Cadbury-broers was besorg oor die lewenskwaliteit van hul werknemers en het 'n alternatief vir die smerige stadslewe gebied. Namate meer grond bekom is en die broers die fabriek na 'n nuwe landelike ligging verskuif het, het hulle besluit om 'n fabrieksdorp te bou (ontwerp deur argitek William Alexander Harvey), wat nie eksklusief aan die werknemers van die fabriek was nie. Hierdie dorpie het bekend geword as Bournville na die nabygeleë rivier en die Franse woord vir "dorp". Die huise was nooit in private besit nie, en hul waarde het laag en bekostigbaar gebly. Bournville was 'n merkbare verandering van die swak lewensomstandighede van die stedelike omgewing. Hier het gesinne huise gehad met groot erwe, tuine en vars lug. Tot op hede bied die dorp steeds bekostigbare behuising.
Die broers het vir hul werknemers omgegee; hulle het albei geglo in die sosiale regte van die werkers en daarom het hulle kantiene en sportgronde aangebring. Negentien jaar nadat sy broer Richard gesterf het, het George 'n werkskomitee vir elke geslag geopen wat voorstelle vir die verbetering van die firma bespreek het. Hy het ook voortgegaan met ander idees, soos 'n annuïteit, 'n depositorekening en onderwysfasiliteite vir elke werknemer.
In 1901, gewalg deur die imperialistiese beleid van die Unionistiese regering wat deur die koloniale sekretaris Joseph Chamberlain oorheers is, en gekant teen die Boereoorlog, het Cadbury die Daily News gekoop en die koerant gebruik om 'n veldtog vir ouderdomspensioene en teen die oorlog en onbillike arbeidspraktyke te beywer.
George Cadbury was een van die hooffigure in die oprigting van The Birmingham Civic Society in 1918. Cadbury het die Lickey Hills Country Park aan die mense van Birmingham geskenk. Hy het ook 'n groot huis in Northfield aan die Birmingham Cripples Union geskenk wat vanaf 1909 as 'n hospitaal gebruik is. Dit word tans die Royal Orthopedic Hospital genoem.[2]
Hy is op 24 Oktober 1922 in sy huis, Northfield Manor House, op 83-jarige ouderdom oorlede.
Gesinslewe[wysig | wysig bron]
George Cadbury het twee keer getrou. In Londen, Middlesex, trou hy op 14 Maart 1872 met Mary Tylor (gebore Maart 1849 te Stamford Hill, Londen; oorlede Junie 1887 by Newton Abbot in Devon), dogter van die Quaker-skrywer Charles Tylor en vrou Gulielma Maria Sparkes. Sy was die ma van George Jr, Mary Isabel, Edward, Henry en Eleanor Cadbury.
In Peckham Rye, Southwark, Londen, trou hy op 19 Junie 1888 met Elizabeth Mary Taylor. Hulle het ses kinders gehad: Laurence John, George Norman, Elsie Dorothea, Egbert, Marion Janet en Ursula.
Nalatenskap[wysig | wysig bron]
Die George Cadbury Carillon School is in 2006 geopen en is die enigste skool vir bejaardes in die Verenigde Koninkryk.[3]
Daar is 'n miniatuurlokomotief na hom vernoem, wat oorspronklik deur die eggenoot van sy dogter Elsie Dorothea besit is.[4]
Bande met Suid-Afrika[wysig | wysig bron]
- In 1903 bring die Cadbury broers, Richard en George, Cadbury melksjokolade na Suid-Afrika
- In 1926 word die Cadbury fabriek in Port Elizabeth gebou; dit is steeds die hart van die bedryf in Suid-Afrika
- In 1928 word Flake-sjokolades in Suid-Afrika bekendgestel
- In 1960 word Crunchie sjokolades in Suid-Afrika bekendgestel
- In 1970 word Chomp sjokolades in Suid-Afrika bekendgestel
- In 1983 word Tempo sjokolades in Suid-Afrika bekendgestel
Biografie[wysig | wysig bron]
- Walter Stranz: George Cadbury (Shire Publications, Aylesbury, 1973)ISBN 0-85263-236-3978-3-88309-452-6
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Woodbrooke | Quaker Learning & Research Organisation" (in Engels (VK)). 3 April 2019. Besoek op 15 Januarie 2021.
- ↑ "Royal Orthopaedic Hospital". Rossbret Institutions Website. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Julie 2009. Besoek op 3 Oktober 2009.
- ↑ "Carillon Summer series". Indiana State University. 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2010. Besoek op 2 Desember 2009.
- ↑ "Downs Light Railway Trust - History". Downs Light Railway Trust. 2022.
Bronne[wysig | wysig bron]
- "Burke's Peerage and Baronetage"
