Gaan na inhoud

Georges Méliès

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Georges Méliès
Georges Méliès in 1895
Gebore
Marie-Georges-Jean Méliès

(1861-12-08)8 Desember 1861
Parys, Frankryk
Sterf21 Januarie 1938 (op 76)
Parys, Frankryk
NasionaliteitVlag van Frankryk Frankryk
BeroepKulkunstenaar, akteur en filmregisseur
Bekend virA Trip to the Moon (1902 )
The Impossible Voyage (1904).
EggenootEugénie Génin
Jehanne D'Alcy
Kinders2
Handtekening

Marie-Georges-Jean Méliès (/meɪˈljɛs/;[1] Frans: [meljɛs]; 8 Desember 1861 – 21 Januarie 1938) was 'n Franse teatertowenaar, akteur en filmregisseur. Hy het baie tegniese en narratiewe ontwikkelings in die vroeë dae van die rolprent gelei, hoofsaaklik in die fantasie- en wetenskapfiksie-genres. Méliès het bekendheid verwerf deur "truukfilms" te skep en het bekend geword vir sy innoverende gebruik van spesiale effekte, wat tegnieke soos vervangingsplytings, veelvuldige blootstellings, tydsverloopfotografie, toneelversmeltings en handgeverfde kleur gewild gemaak het. Hy was ook een van die eerste filmmakers wat storieborde in sy werk gebruik het.[2] Sy belangrikste rolprente sluit in Le voyage dans la lune (1902) en Le Voyage à travers l'impossible (1904).

Vroeë lewe en opvoeding

[wysig | wysig bron]
Gedenkplaat wat die plek van Méliès se geboorte herdenk - "In hierdie woonstelblok is op 8 Desember 1861 gebore Georges Méliès, skepper van die filmskouspel, prestidigitator, uitvinder van talle illusies"

Marie-Georges-Jean Méliès is op 8 Desember 1861 in Parys gebore as die seun van Jean-Louis Méliès en sy Nederlandse vrou, Johannah-Catherine Schuering.[3] Sy vader het in 1843 na Parys verhuis as 'n skoenmaker en het by 'n stewelfabriek begin werk, waar hy Méliès se moeder ontmoet het. Johannah-Catherine se vader was die amptelike stewelmaker van die Nederlandse hof, voordat 'n brand sy besigheid verwoes het. Uiteindelik het die twee getrou, 'n hoëgehalte-stewelfabriek op die Boulevard Saint-Martin gestig en twee seuns, Henri en Gaston, gehad; teen die tyd dat hul derde seun Georges gebore is, was die gesin welgesteld.[3]

Georges Méliès het vanaf sewejarige ouderdom die Lycée Michelet bygewoon, totdat dit tydens die Frans-Pruisiese Oorlog gebombardeer is; hy is hierna na die gesogte Lycée Louis-le-Grand gestuur. In sy memoires het Méliès sy formele, klassieke opvoeding beklemtoon, in teenstelling met beskuldigings vroeg in sy loopbaan dat die meeste rolprentvervaardigers "ongeletterdes was wat nie in staat was om enigiets artistiek te produseer nie."[3] Hy het egter erken dat sy kreatiewe instinkte gewoonlik meer as intellektuele instinkte weeg: “Die artistieke passie was vir hom te sterk, en terwyl hy oor ’n Franse komposisie of Latynse vers nadink, het sy pen asof van self portrette of karikature van sy professore of klasmaats geskets, of selfs éen of ander fantasie-paleis of 'n oorspronklike landskap wat reeds die voorkoms van 'n teaterstel gehad het. Op 10-jarige leeftyd het hy poppeteaters van karton begin maak, en as tiener gesofistikeerde marionette. Méliès het aan aan die Lycée gestudeer en in 1880 sy baccalauréat verwerf.[4]

Verhoogloopbaan

[wysig | wysig bron]

Nadat hy sy opleiding voltooi het, het Méliès by sy broers by die familieskoenbesigheid aangesluit, waar hy geleer het hoe om naaldwerk te doen. Na drie jaar se verpligte militêre diens het sy vader hom na Londen gestuur om as klerk vir 'n familievriend te werk en sy Engels te verbeter. Terwyl hy in Londen was, het hy begin om die Egiptiese saal, wat deur die Londense kulkunstenaar John Nevil Maskelyne bestuur is, te besoek. Hy het 'n lewenslange passie vir verhoogtoorkuns ontwikkel.[4] Méliès het in 1885 na Parys teruggekeer met 'n nuwe begeerte: om skilderkuns aan die École des Beaux-Arts te studeer. Sy vader het egter geweier om hom as kunstenaar finansieel te ondersteun, en Georges moes dus tevrede wees met 'n werk as toesighouer oor die masjinerie by die familiefabriek. Dieselfde jaar het hy sy familie se begeerte dat hy met sy broer se skoonsuster sou trou omseil, en in die huwelik getree met Eugénie Génin, 'n familievriend se dogter wie se voogde vir haar 'n aansienlike bruidskat nagelaat het. Hulle het twee kinders gehad: Georgette,[5] gebore in 1888, en André, gebore in 1901.

'n Skildery deur Méliès, c. 1883, Wallraf-Richartz-museum, Keulen, Duitsland.

Terwyl Méliès by die familiefabriek gewerk het, het hy steeds sy belangstelling in verhoogkulkuns gekweek deur optredes by te woon by die Théâtre Robert-Houdin, wat deur die towenaar Jean Eugène Robert-Houdin gestig is. Hy het ook begin om kulkunslesse te neem by Emile Voisin, wat hom die geleentheid gegee het om sy eerste openbare vertonings te gee, by die Cabinet Fantastique van die Grévin-wasmuseum en, later, by die Galerie Vivienne.[4]

In 1888 het Méliès se vader afgetree, en Méliès het sy deel van die familieskoenbesigheid aan sy twee broers verkoop. Met die geld wat verkry is uit die verkoop daarvan, en met behulp van sy vrou se bruidskat, het hy die Théâtre Robert-Houdin gekoop. Alhoewel die teater "uitmuntend" was en toegerus was met ligte, hefbome, valdeure en verskeie outomatiese apparate, was baie van die beskikbare illusies en truuks verouderd, en die bywoning van die teater was laag, selfs ná Méliès se aanvanklike opknappings.

Oor die volgende nege jaar het Méliès op sy eie meer as 30 nuwe illusies geskep, vermeng met komedie en melodrama, baie soos dié wat Méliès in Londen gesien het, en bywoning het aansienlik verbeter. Een van sy bekendste illusies was die Wederstrewige Onthoofde Man, waarin 'n professor se kop in die middel van 'n toespraak afgekap word en aanhou praat, totdat dit terug op sy liggaam geplaas word. Toe hy die Théâtre Robert-Houdin gekoop het, het Méliès ook die teater se hoofwerktuigkundige, Eugène Calmels, bygekry asook kunstenaresse soos Jehanne D'Alcy, wat sy minnares en later sy tweede vrou geword het. Terwyl hy die teater bestuur het, het Méliès ook as 'n politieke spotprenttekenaar gewerk vir die liberale koerant La Griffe, wat deur sy neef Adolphe Méliès geredigeer is.[4]

Vroeë filmloopbaan

[wysig | wysig bron]
Georges Méliès in 'n toneel uit Escamotage d'une dame chez Robert-Houdin (1896).

Op 27 Desember 1895 het Méliès 'n spesiale privaatdemonstrasie van die Lumière-broers se kinematograaf bygewoon, gegee vir eienaars van Paryse skouspelhuise.[6];[7][6] Méliès het die Lumières dadelik 10 000 frank vir een van hul masjiene aangebied; die Lumières het geweier, angstig om 'n vaste greep op hul uitvinding te hou en om die wetenskaplike aard van die toestel te beklemtoon. Om dieselfde rede het hulle die Musée Grévin se bod van 20 000 frank en die Folies Bergère se 50 000 frank dieselfde aand geweier.[6] Méliès, wat van plan was om 'n filmprojektor vir die Théâtre Robert-Houdin te vind, het elders gedraai vir 'n oplossing; talle ander uitvinders in Europa en Amerika het geëksperimenteer met masjiene soortgelyk aan die Lumières se uitvinding, al was dit op 'n minder tegnies gesofistikeerde vlak. Dit is moontlik dat Méliès gereageer het op 'n wenk van Jehanne d'Alcy, wat waarskynlik Robert W. Paul se Animatograph-filmprojektor gesien het terwyl sy op toer in Engeland was; Méliès is derhalwe na Londen. Hy het ’n Animatograph by Paul gekoop, asook verskeie kortfilms wat deur Paul en deur die Edison Manufacturing Company verkoop is. Teen April 1896 het die Théâtre Robert-Houdin films vertoon as deel van sy daaglikse opvoerings.[8]

Méliès het, nadat hy die ontwerp van die Animatograph bestudeer het, die masjien verander sodat dit as 'n filmkamera gedien het.[9] Aangesien laboratoriums vir rou filmvoorraad en filmverwerking nog nie in Parys beskikbaar was nie, het Méliès ongeperforeerde film in Londen gekoop en sy films persoonlik ontwikkel en gedruk deur gebruik, beproewinge en foute.[8]

In September 1896 het Méliès, Lucien Korsten en Lucien Reulos die Kinétographe Robert-Houdin gepatenteer, 'n gietysterkamera-projektor, waarna Méliès verwys het as sy "koffiemeul" en "masjiengeweer", vanweë die geraas wat dit gemaak het. Teen 1897 het die tegnologie in so 'n mate ontwikkel dat beter kameras in Parys te koop aangebied is, wat daartoe gelei het dat Méliès sy eie kamera weggegooi het en beter kameras aangeskaf het wat deur Gaumont, die Lumières en Pathé gemaak is.[8]

Méliès het meer as 500 rolprente van 1896 tot 1913 geregisseer, wat van 1 minuut tot 40 minute geduur het. Wat die onderwerp betref, is hierdie rolprente soortgelyk aan die magiese teatervertonings wat Méliès aangebied het, wat "toertjies" en onmoontlike gebeurtenisse bevat, soos voorwerpe wat verdwyn of van grootte verander. Hierdie vroeë spesiale effekte-films was in wese sonder intrige. Die spesiale effekte is slegs gebruik om te wys wat moontlik is, eerder as om die algehele verhaal te verbeter. Méliès se vroeë films was meestal saamgestel uit enkel-in-kamera-effekte, wat vir die hele film gebruik is. Nadat hy met veelvuldige blootstelling geëksperimenteer het, het Méliès byvoorbeeld sy film The One-Man Band geskep waarin sewe verskillende karakters gelyktydig vertoon word.[10]

Toneel uit A Terrible Night.

Méliès het sy eerste rolprente in Mei 1896 begin skiet en dit teen daardie Augustus by die Théâtre Robert-Houdin vertoon. Aan die einde van 1896 het hy en Reulos die Star Film Company gestig, met Korsten wat as sy primêre kamera-operateur opgetree het. Baie van sy vroeë rolprente was kopieë en verwerkings van die Lumière-broers se rolprente, gemaak om te kompeteer met die 2000 daaglikse kliënte van die Grand Café.[8] Dit het sy eerste film, Playing Cards, ingesluit, wat soortgelyk is aan 'n vroeë Lumière-film. Baie van sy ander vroeë rolprente het egter Méliès se aanleg vir teatraliteit en die skouspel weerspieël, soos A Terrible Night, waarin 'n hotelgas deur 'n reuse-weeluis aangeval word.[11] Maar van groter belang is die feit dat die Lumière-broers kamera-operateurs regoor die wêreld gestuur het as etnografiese dokumentêre rolprentvervaardigers, met die gevolg dat hul uitvinding uiters belangrik in wetenskaplike en historiese studies sou wees. Méliès se Star Film Company was daarteenoor meer gerig op die "kermiskliënt", wat gesmag het na sy spesifieke handelsmerk van magie en illusie.[8]

In sy vroegste rolprente het Méliès begin eksperimenteer met spesiale effekte wat eie aan rolprentvervaardiging was. Dit het, volgens Méliès se memoires, per ongeluk 'n aanvang geneem toe sy kamera in die middel van 'n filmsessie vasgehaak het en 'n Madeleine-Bastille-bus in 'n lykswa, en vroue na mans, verander het."[11] Hierdie selfde stop-truuk-effek is reeds deur Thomas Edison gebruik toe hy 'n onthoofding in The Execution of Mary Stuart uitgebeeld het. Méliès se filmeffekte en unieke styl van film-spesiale effekte was egter sy eie. Hy het die eers keer hierdie effekte gebruik in Escamotage d'une dame chez Robert-Houdin (The Vanishing Lady), waarin die clichématige truuk van 'n persoon wat deur middel van 'n valdeur van die verhoog verdwyn aangepas is, en 'n persoon in 'n geraamte verander is, totdat hy of sy uiteindelik weer op die verhoog verskyn het.[11]

In September 1896 het Méliès 'n filmateljee op sy eiendom in Montreuil, net buite Parys, begin bou. Die hoof-verhooggebou is geheel en al van glasmure en glasplafonne gemaak om sonlig vir filmblootstelling toe te laat. Die afmetings daarvan was identies aan die Théâtre Robert-Houdin. Die eiendom het ook kleedkamers en 'n stoor vir stelkonstruksie ingesluit. Omdat kleur dikwels op onverwagte maniere op swart-en-wit film voorkom, is alle stelle, kostuums en akteurs se grimering in verskillende kleure van grys gedoen. Méliès het die ateljee beskryf as "die vereniging van die fotografiewerkswinkel (in sy reusagtige proporsies) en die teaterverhoog."[11] Akteurs het voor 'n geverfde stel opgetree, soos geïnspireer deur die konvensies van magie en musiekteater. Vir die res van sy rolprentloopbaan het hy sy tyd tussen Montreuil en die Théâtre Robert-Houdin verdeel, waar hy "om sewe uur by die ateljee gearriveer het en vir die duur van die 10-uur-lange werksdag boustelle en rekwisiete vervaardig het. Na vyf uur sou hy verklee en na Parys vertrek om ses uur by die teaterkantoor te wees om besoekers te ontvang, sy stelontwerpe te skets, en daarna terug te keer na Montreuil om te rus. Op Vrydae en Saterdae het hy tonele geskiet wat gedurende die week voorberei is, en Sondae en vakansiedae is 'n teatermatinee, drie filmvertonings en 'n aandaanbieding gehou, wat tot half-twaalf geduur het."[11]

Toneel uit die 1897-film Le Château hanté.

In totaal het Méliès 78 rolprente in 1896 gemaak en 52 in 1897. Teen hierdie tyd het hy elke rolprentgenre gedek wat hy vir die res van sy loopbaan sou verfilm. Dit het die Lumière-agtige dokumentêre films, komedies, historiese rekonstruksies, dramas, towerkuns en féeries (feëverhale) ingesluit, wat sy bekendste genre geword het. In 1897 is Méliès deur die gewilde sanger Paulus opdrag gegee om films van sy optredes te maak.[12] Omdat Paulus geweier het om buite op te tree, moes sowat dertig boog- en kwiklampe in die Méliès-ateljee gebruik word, een van die eerste kere wat kunsmatige lig vir kinematografie gebruik is.[13] Die rolprente is as Paulus Chantant by die Ba-Ta-Clan geprojekteer. Daar het Paulus agter die bioskoopskerm gesit en sing – en sodoende die illusie van 'n film met klank geskep.

In dieselfde jaar het Georges Brunel geskryf dat "MM. Méliès en Reulos bowenal 'n spesialiteit gemaak het van fantastiese of artistieke tonele, reproduksies van teatertonele, ens., om 'n spesiale genre te skep, heeltemal anders as die gewone kinematografiese uitsigte wat uit straattonele of genre-onderwerpe bestaan." [14] Soos die Lumière-broers en Pathé het Star Films ook "stag films" gemaak soos bv. "Peeping Tom at the Seaside", "A Hypnotist at Work" en "After the Ball", wat die enigste van hierdie soort rolprente is wat oorleef het, insluitende die verfilming van Jeanne d'Alcy wat haar vleeskleurige en nousluitende uitrusting uittrek en deur haar bediende gebad word. Van 1896 tot 1900 het Méliès 10 advertensies gemaak vir produkte soos whisky, sjokolade en babagraankos.[14] In September 1897 het Méliès gepoog om die Théâtre Robert-Houdin in 'n fliekteater te omskep met minder toorkunsvertonings. Teen die einde van Desember 1897 was filmvertonings egter beperk tot slegs Sondagaande.[15]

Toneel van The Astronomer's Dream.

Méliès het in 1898 slegs 27 rolprente gemaak, maar sy werk het meer ambisieus en uitgebreid geword. Sy rolprente het 'n historiese rekonstruksie van die heengaan van die USS Maine, getiteld Divers at Work on the Wreck of the "Maine, die toorkunsfilm The Famous Box Trick en die féerie, The Astronomer's Dream, ingesluit. In hierdie film speel Méliès 'n sterrekundige, wie se laboratorium getransformeer en deur demone en engele besoek word. Hy het ook een van sy eerste van vele godsdienstige satires gemaak met The Temptation of Saint Anthony, waarin 'n standbeeld van Jesus Christus aan die kruis in 'n verleidelike vrou omskep word.

Hy het voortgegaan om met sy spesiale effekte te eksperimenteer, soos 'n omgekeerde perspektief in A Dinner Under Difficulties, waar hy 'n strook film handmatig agteruit gedraai het om die effek te verkry. Hy het ook met superimposisie geëksperimenteer, waar hy akteurs in ’n swart agtergrond verfilm en daarna film deur die kamera terugspoel en die beeldmateriaal weer ontbloot om ’n dubbele blootstelling te skep. Hierdie rolprente sluit The Cave of the Demons in, waarin deursigtige geeste in ’n grot spook, en The Four Troublesome Heads, waarin Méliès sy eie kop drie keer verwyder en ’n musikale koor skep. Om hierdie effekte te bereik was uiters moeilik en het aansienlike vaardigheid vereis. In 'n artikel van 1907 het Méliès opgemerk: "Elke sekonde moet die akteur wat tien verskillende tonele speel, presies onthou wat hy op dieselfde punt in die voorafgaande tonele gedoen het, en die presiese plek waar hy op die verhoog was, terwyl die film rol."[15]

Méliès het in 1899 48 rolprente gemaak terwyl hy voortgegaan het om met spesiale effekte te eksperimenteer, byvoorbeeld in die vroeë gruwelfilm Robbing Cleopatra's Tomb. Die film is nie 'n historiese rekonstruksie van die Egiptiese koningin Cleopatra nie, maar beeld eerder uit hoe haar mummie in die moderne era opgewek word. Cléopâtre was na bewering verlore, totdat 'n kopie in 2005 in Parys ontdek is.[16] Daardie jaar het Méliès ook twee van sy mees ambisieuse en bekendste rolprente gemaak. In die somer het hy die historiese rekonstruksie The Dreyfus Affair gemaak, wat gebaseer is op die destyds voortslepende en omstrede politieke skandaal, waarin die Joods-Franse weermagkaptein Alfred Dreyfus valslik beskuldig en deur sy bevelvoerders van hoogverraad aangekla is. Méliès was pro-Dreyfus, en die rolprent toon Dreyfus in 'n simpatieke lig, wat as onskuldige opgesluit is in die Devil's Island-gevangenis. Tydens vertonings van die rolprent het gevegte tussen mense aan verskillende kante van die debat uitgebreek, en die polisie het uiteindelik die laaste deel van die rolprent verbied, waar Dreyfus na die tronk terugkeer.[17]

Toneel uit Cendrillon.

Later daardie jaar het Méliès die féerie Aspoestertjie (Cendrillon) gemaak, gebaseer op Charles Perrault se sprokie. Die film was ses minute lank en het 'n rolverdeling van meer as 35 mense gehad, insluitend Bleuette Bernon in die titelrol. Dit was ook Méliès se eerste rolprent met veelvuldige tonele, bekend as tableaux. Die film was baie suksesvol regoor Europa en in die Verenigde State, en het meestal in musieksale gespeel. Amerikaanse rolprentverspreiders soos Siegmund Lubin het veral nuwe materiaal nodig gehad, beide om sy gehoor met nuwe rolprente te lok en om Edison se groeiende monopolie teë te werk. Méliès se rolprente was besonder gewild, en Cendrillon is dikwels vertoon as 'n gewilde besienswaardigheid selfs jare ná die Amerikaanse vrystelling daarvan in Desember 1899.[18] Amerikaanse rolprentvervaardigers soos Thomas Edison was gegrief oor die mededinging van buitelandse maatskappye en het ná die sukses van Cendrillon gepoog om Méliès te verhoed om die meeste rolprente in die VSA te vertoon; maar Méliès het gou die proses ontdek om duplikaatnegatiewe te skep. Méliès en ander het hierna in 1900 die vakbond Chambre Syndicale des Editeurs Cinématographiques[19][20] gestig as 'n manier om hulself in buitelandse markte te verdedig. Méliès was die eerste president van die vakbond, en het tot 1912 gedien, en die Théâtre Robert-Houdin was die groep se hoofkwartier.

Omtrent dieselfde tyd het Méliès die finansiële sukses van sy rolprente gebruik om die Montreuil-ateljee uit te brei, wat hom in staat gestel het om selfs meer uitgebreide stelle en bykomende stoorplek vir sy groeiende argief van rekwisiete, kostuums en ander aandenkings te skep.

Internasionale sukses

[wysig | wysig bron]
Toneel uit The One-Man Band.

In 1900 het Méliès talle rolprente gemaak, insluitend die 13 minute lange Jeanne d'Arc. Hy het ook The One-Man Band gemaak, waarin Méliès voortgegaan het om sy spesiale effekte te verfyn deur homself op kamera te vermenigvuldig om sewe instrumente gelyktydig te speel. Nog 'n noemenswaardige rolprent was The Christmas Dream, wat rolprenteffekte met tradisionele Kersfees-pantomime-tonele saamgevoeg het.[21]

In 1901 het Méliès voortgegaan om suksesvolle films te vervaardig en was op die hoogtepunt van sy gewildheid. Sy rolprente daardie jaar het The Brahmin and the Butterfly ingesluit, waarin Méliès 'n Brahman uitbeeld wat 'n ruspe in 'n pragtige vrou met vlerke omskep, maar self in 'n ruspe verander word. Hy het ook die féerie Rooikappie en Barbe-Bleue (Bloubaard) gemaak, albei gebaseer op stories van Charles Perrault. In Blue Beard speel Méliès die gelyknamige vrou-moordenaar en mede-sterre saam met Jeanne d'Alcy en Bleuette Bernon. Die film is 'n vroeë voorbeeld van parallelle dwarssny en passnitte van karakters wat van een vertrek na die volgende beweeg. Die Edison Company se 1902-film Jack and the Beanstalk, geregisseer deur Edwin S. Porter, is beskou as 'n minder suksesvolle Amerikaanse weergawe van verskeie Méliès-films, veral Blue Beard.[22] Daardie jaar het Méliès ook Off to Bloomingdale Asylum gemaak, 'n swartgesig-burleske wat vier wit buspassasiers insluit wat verander in een groot swart passasier, wat dan deur die busbestuurder geskiet word.[21]

In 1902 het Méliès met kamerabeweging begin eksperimenteer om die illusie te skep van 'n karakter wat van grootte verander. Hy het hierdie effek bereik deur "die kamera vorentoe te laat beweeg" op 'n katrol-getrekte stoelstelsel, wat vervolmaak is om die kamera-operateur in staat te stel om fokus akkuraat aan te pas en vir die akteur om sy of haar posisie in die raam aan te pas soos nodig [21] Hierdie effek het begin met The Devil and the Statue, waarin Méliès Satan speel en tot die grootte van 'n reus groei om William Shakespeare se Juliet te terroriseer, maar krimp dan wanneer die Maagd Maria tot die redding van die meisie in nood kom. Hierdie effek is weer gebruik in L'Homme à la tête en caoutchouc (Die man met die rubberkop), waarin Méliès 'n wetenskaplike speel wat sy eie kop tot enorme afmetings uitbrei. Hierdie eksperiment, saam met die ander wat hy oor die jare vervolmaak het, is later daardie jaar in sy mees bekende en geliefde rolprent gebruik.[21]

Die toneel uit Le voyage dans la lune waarin die ruimteskip die maan se oog tref, het 'n ikoniese beeld in die rolprentgeskiedenis geword.

In Mei 1902 het Méliès die film Le voyage dans la lune (A Trip to the Moon) gemaak wat losweg gegrond was op Jules Verne se 1865-roman De la Terre à la Lune, trajet direct en 97 heures 20 minutes (From the Earth to the Moon), sy 1870-vervolgverhaal Autour de la Lune, (Around the Moon), en H.G. Wells se 1901-roman The First Men in the Moon. In die film speel Méliès as professor Barbenfouillis, 'n karakter soortgelyk aan die sterrekundige wat hy in 1898 in The Astronomer's Dream gespeel het.[23] Professor Barbenfouillis is die President van die Astronomer's Club en stel 'n ekspedisie na die Maan voor. ’n Ruimtevoertuig in die vorm van ’n groot artillerie-dop word in sy laboratorium gebou, en hy gebruik dit om ses mans (insluitend hyself) op ’n reis na die Maan te lanseer. Die voertuig word uit 'n groot kanon die ruimte in geskiet en tref die Man in die Maan in die oog. Die groep verken die maan se oppervlak voordat hulle gaan slaap. Terwyl hulle droom, word hulle waargeneem deur die maangodin Phoebe, gespeel deur Bleuette Bernon, wat dit laat sneeu. Later, terwyl hulle ondergronds is, word hulle aangeval en gevang deur 'n groep Maan-buiteaardsewesens, gespeel deur akrobate van die Folies Bergère. Voor die Maan koning gebring, slaag hulle daarin om te ontsnap en word teruggejaag na hul ruimteskip. Dan, met behulp van 'n tou wat aan die ruimteskip vasgemaak is, val die mans, saam met 'n vreemdeling, van die maan terug na die aarde, en beland in die see (waar 'n bo-opgestelde vistenk die illusie van die diep oseaan skep). Uiteindelik word die ruimteskip aan wal gesleep en die terugkerende avonturiers word deur die dorpsmense gevier.[24] Op 14 minute was dit Méliès se langste film tot op daardie datum en het 10 000 frank gekos om te vervaardig.

Die rolprent was 'n enorme sukses in Frankryk en regoor die wêreld, en Méliès het beide swart-en-wit en handgekleurde weergawes aan kliente verkoop. Die rolprent het Méliès bekend gemaak in die Verenigde State, waar vervaardigers soos Thomas Edison, Siegmund Lubin en William Selig onwettige kopieë vervaardig het en groot bedrae geld daaruit gemaak het.[25] Hierdie kopieregskending het veroorsaak dat Méliès 'n Star Films-kantoor in New York City geopen het, met sy broer Gaston Méliès in beheer. Gaston was onsuksesvol in die skoenbedryf en het ingestem om by sy meer suksesvolle broer in die filmbedryf aan te sluit. Hy het in November 1902 na New York gereis en die omvang van die oortreding in die VSA ontdek, soos dat Biograph tantième op Méliès se film aan die rolprentpromotor Charles Urban betaal het.[26] Toe Gaston die takkantoor in New York geopen het, het dit 'n handves ingesluit wat deels lees: "In die opening van 'n fabriek en kantoor in New York is ons voorbereid en vasbeslote om alle vervalsers en seerowers te vervolg. Ons sal nie twee keer praat nie, ons sal optree! "[24] Gaston is in die VSA bygestaan deur Lucien Reulos, wat die man was van Gaston se skoonsuster, Louise de Mirmont.[27]

Méliès se groot sukses in 1902 het voortgeduur met sy drie ander groot produksies van daardie jaar. In The Coronation of Edward VII fokus Méliès op die werklike kroning van Edward VII op. Die film is voor die werklike gebeurtenis geskiet (aangesien hy toegang tot die kroning geweier is) en is in opdrag van Charles Urban, hoof van die Warwick Trading Company en die Star Films-verteenwoordiger in Londen. Die film was gereed om vrygestel te word op die dag van die kroning; die geleentheid is egter vir ses weke uitgestel weens Edward se gesondheid. Dit het Méliès toegelaat om werklike beeldmateriaal van die koetsoptog in die film by te voeg. Die rolprent was finansieel suksesvol en Edward VII het dit self na bewering geniet. Vervolgens het Méliès die féeries Gulliver's Travels Among the Lilliputians and the Giants gemaak, gebaseer op die roman deur Jonathan Swift, en Robinson Crusoe, gebaseer op die roman deur Daniel Defoe.[24]

In 1903 het Méliès Le Royaume des fées gemaak, wat filmresensent Jean Mitry "ongetwyfeld Méliès se beste film, en in elk geval die mees intens poëtiese" genoem het.[28] Die Los Angeles Times noem die film "'n interessante uitstalling van die perke waartoe bewegende prente gemaak kan word in die hande van kundiges wat toegerus is met tyd en geld om hul toestelle uit te voer".[29] Afdrukke van die film oorleef in die filmargiewe van die British Film Institute en die Biblioteek van die VSA-kongres.[30]

Méliès het die jaar voortgesit deur baie van sy kamera-effekte te vervolmaak, soos meer vinnige transformasies in Ten Ladies in One Umbrella en die sewe superimposisies wat hy in The Melomaniac gebruik het. Hy het die jaar afgesluit met The Damnation of Faust, gebaseer op die Faust-legende. Die film is losweg gegrond op ’n opera deur Hector Berlioz, maar dit gee minder aandag aan die storie en meer aan die spesiale effekte wat ’n toer deur die hel verteenwoordig. Dit sluit ondergrondse tuine, mure van vuur en mure van water in.[28] In 1904 het hy die vervolgverhaal Faust en Marguerite gemaak. Hierdie keer was die film gebaseer op 'n opera deur Charles Gounod. Méliès het ook 'n gekombineerde weergawe van die twee films geskep wat ooreenstem met die hoofarias van die operas. Hy het later in 1904 voortgegaan om "hoëkuns"-films te maak, soos The Barber of Seville. Hierdie rolprente was gewild onder beide gehore en kritici ten tyde van hul vrystelling, en het Méliès gehelp om meer aansien te vestig.[28]

Die Son sluk die vlieënde trein in The Impossible Voyage.

Sy hoofproduksie van 1904 was Le Voyage à travers l'impossible (Die Onmoontlike Reis), ’n film soortgelyk aan Le voyage dans la lune oor ’n ekspedisie om die wêreld, in die oseane en selfs na die Son. In die film speel Méliès Ingenieur Mabouloff van die Institute of Incoherent Geography, wat soortgelyk is aan die vorige professor Barbenfouillis. Mabouloff lei 'n groep op die reis op die baie Automobouloffs, die voertuie wat hulle op hul reise gebruik. Terwyl die mans op pad is na die hoogste pieke van die Alpe, beweeg hul voertuig verder opwaarts en neem hulle onverwags na die Son, wat 'n gesig het baie soos die man in die maan en die voertuig insluk. Uiteindelik gebruik die mans 'n duikboot om terug na planeet Aarde en in die see te lanseer. Hulle word terug by die huis begroet deur aanbiddende bewonderaars. Die film was 24 minute lank en was 'n sukses. Die rolprentresensent Lewis Jacobs het gesê dat "die rolprent al Méliès-talente tot uitdrukking gebring het ... Die kompleksiteit van sy truuks, sy vindingrykheid met meganiese vaardighede, die verbeeldingrykheid van die instellings en die weelderige tablo's het die film 'n meesterstuk vir sy dag gemaak."[28]

Later in 1904 het die regisseur van Folies Bergère, Victor de Cottens, Méliès genooi om 'n spesiale effekte-film te skep om in sy teater se revue opgeneem te word. Die resultaat was An Adventurous Automobile Trip, 'n satire van Leopold II van België. Die film is by die Folies Bergère vertoon voordat Méliès dit as 'n Star Films-produksie begin verkoop het.[28] Aan die einde van 1904 het Thomas Edison die Amerikaanse produksiemaatskappy Paley & Steiner gedagvaar oor kopieregskending vir rolprente wat stories, karakters en selfs geskiet-opstellings gehad het presies soos rolprente wat Edison gemaak het. Edison het ook Pathé Frères, Eberhard Schneider en Star Films om ongespesifiseerde redes by hierdie regsgeding ingesluit. Paley & Steiner het buite die hof met Edison geskik (en is later deur Edison uitgekoop) en die saak het nooit verhoor nie.[31]

Victor de Cottens het in 1905 vir Méliès gevra om met hom saam te werk aan The Merry Deeds of Satan, ’n teaterrevy vir die Théâtre du Châtelet. Méliès het twee kortfilms vir die vertonings bygedra, Le Voyage dans l'espace (Die Ruimtereis) en Le Cyclone (Die sikloon), en het die scenario saam met de Cottons vir die hele revue geskryf. 1905 was ook die 100ste verjaardag van Jean Eugène Robert-Houdin, en die Théâtre Robert-Houdin het 'n spesiale viering-opvoering geskep, insluitend Méliès se eerste nuwe verhoogtruuk in etlike jare, Les Phénomènes du Spiritisme. Terselfdertyd was hy weer besig om sy ateljee by Montreuil te hermodelleer en uit te brei deur elektriese ligte te installeer, 'n tweede verhoog by te voeg en kostuums van ander bronne te koop. [28] Méliès se rolprente vir 1905 sluit in die avontuur The Palace of the Arabian Nights en die féerie Rip's Dream, gebaseer op die Rip Van Winkle-legende en die opera deur Robert Planquette. In 1906 het sy uitset 'n bygewerkte, komiese verwerking van die Faust-legende The Merry Frolics of Satan and The Witch ingesluit. Die féerie-styl wat Méliès die bekendste was, het gewildheid begin verloor, en hy het begin om rolprente in ander genres te maak, soos misdaadfilms en gesinsfilms. In die VSA moes Gaston Méliès die verkooppryse van drie van Méliès se vroeëre, gewilde féeries, Cinderella, Bluebeard en Robinson Crusoe, verlaag. Teen die einde van 1905 het Gaston die pryse van alle rolprente op die Star Films-katalogus met 20% verlaag, wat wel verkope verbeter het.[32]

Latere filmloopbaan en agteruitgang

[wysig | wysig bron]
Méliès by sy ateljee in Montreuil.

In 1907 het Méliès drie nuwe illusies vir die verhoog geskep en dit by die Théâtre Robert-Houdin opgevoer, terwyl hy voortgegaan het met die vervaardiging van 'n bestendige stroom films, insluitend Under the Seas, en 'n kort weergawe van Shakespeare se Hamlet. Tog het sulke filmkritici soos Jean Mitry, Georges Sadoul en ander verklaar dat Méliès se werk begin afneem het, en filmgeleerde Miriam Rosen het geskryf dat die werke begin "verval in die herhaling van ou formules aan die een kant en 'n ongemaklike nabootsing van nuwe neigings aan die ander kant."[32]

In 1908 het Thomas Edison die Motion Picture Patents Company geskep as 'n manier om die filmbedryf in die Verenigde State en Europa te beheer. Die maatskappye wat by die konglomeraat aangesluit het, was Edison, Biograph, Vitagraph, Essanay, Selig, Lubin, Kalem, American Pathé en Méliès' Star Film Company, met Edison wat as president van die kollektief opgetree het. Star Films was verplig om die MPPC van eenduisend voet film per week te voorsien, en Méliès het daardie jaar 58 rolprente gemaak ter nakoming van die verpligting. Gaston Méliès het sy eie ateljee in Chicago, die Méliès Manufacturing Company, gestig wat sy broer gehelp het om die verpligting teenoor Edison na te kom, alhoewel Gaston geen rolprente in 1908 vervaardig het nie.[32] Daardie jaar het Méliès die ambisieuse film Humanity Through the Ages gemaak. Hierdie pessimistiese film vertel die geskiedenis van mense van Kain en Abel tot die Haagse Vredeskonferensie van 1907 oor. Die film was onsuksesvol, maar Méliès was dwarsdeur sy lewe trots daarop.[33]

Vroeg in 1909 het Méliès die "Congrès International des éditeurs de films" in Parys voorgesit. Onder Méliès se voorsitterskap het die Europese kongres van 2 tot 4 Februarie 1909 plaasgevind. In sy mémoires[34] sê Méliès dat hierdie kongres die tweede een was, na die 1908-kongres.[35] In 1909 het die kongres belangrike besluite geneem oor filmverhuring, en die aanvaarding van 'n enkele tipe filmperforasie, om Edison en die MPPC te stuit.[36] Soos ander was Méliès ontevrede met die monopolie wat Edison geskep het en wou terugveg. Die lede van die kongres het ingestem om nie meer films te verkoop nie, maar om dit vir vier maande tydperke slegs aan lede van hul eie organisasie te verhuur, en om 'n gestandaardiseerde filmperforasietelling op alle rolprente aan te neem. Méliès was ongelukkig oor die tweede van die drie voorwaardes, want sy vernaamste kliënte was eienaars van kermisterreine en musieksale. 'n Vaktydskrif vir kermis het Méliès aangehaal wat gesê het: "Ek is nie 'n korporasie nie; ek is 'n onafhanklike vervaardiger."[37]

Méliès het in die herfs van 1909 rolprentvervaardiging hervat en nege rolprente vervaardig,[38] insluitend Whimsical Illusions, waarin hy 'n magiese effek op die verhoog aanbied. Terselfdertyd het Gaston Méliès die Méliès Manufacturing Company na Fort Lee, New Jersey, verskuif. In 1910 het Gaston die Star Film Ranch, 'n ateljee in San Antonio, Texas, gestig waar hy begin het om Westerns te vervaardig. Teen 1911 het Gaston sy tak van Star Films American Wildwest Productions herdoop en 'n ateljee in Suid-Kalifornië geopen. Hy het meer as 130 films van 1910 tot 1912 vervaardig, en hy was die primêre bron vir die nakoming van Star Films se verpligting teenoor Thomas Edison se maatskappy. Van 1910 tot 1912 het Georges Méliès baie min rolprente vervaardig.[37]

In 1910 het Méliès tydelik opgehou om films te maak omdat hy verkies het om 'n groot towervertoning Les Fantômes du Nil te skep, en hy het op 'n uitgebreide toer in Europa en Noord-Afrika gegaan [39][40] Later daardie jaar het Star Films 'n ooreenkoms met die Gaumont Film Company onderteken om al sy films te versprei. In die herfs van 1910 het Méliès 'n ooreenkoms met Charles Pathé aangegaan wat sy filmloopbaan vernietig het. Méliès het 'n groot bedrag geld aanvaar om rolprente te vervaardig, en in ruil daarvoor het Pathé Frères versprei en die reg voorbehou om hierdie rolprente te redigeer. Pathé het ook die akte van beide Méliès se huis en sy Montreuil-ateljee gehou as deel van die transaksie. Méliès het dadelik begin met die vervaardiging van meer uitgebreide films, en die twee wat hy in 1911 vervaardig het, was Baron Munchausen se Droom en The Diabolical Church Window. Ten spyte van die uitspattigheid van hierdie fees wat net 'n dekade tevore uiters gewild was, het albei rolprente finansieel misluk.[37]

Toneel uit Conquest of the Pole.

In 1912 het Méliès voortgegaan om ambisieuse rolprente te maak, veral met die féerie The Conquest of the Pole. Alhoewel geïnspireer deur sulke kontemporêre gebeure soos Robert Peary se ekspedisie na die Noordpool in 1909 en Roald Amundsen se ekspedisie na die Suidpool in 1911, het die film ook sulke fantastiese elemente ingesluit soos 'n griffin-kop-vliegtuig en 'n sneeu-reus wat deur 12 teaterwerkers bedryf is, sowel as elemente wat herinner aan Jules Verne en sommige van dieselfde "fantastiese reis" temas as A Trip to the Moon en The Impossible Voyage. Ongelukkig was Conquest of the Pole nie winsgewend nie, en Pathé het besluit om van hierdie punt af sy reg uit te oefen om Méliès se films te redigeer.

Een van Méliès se latere féeries was Cendrillon ou la Pantoufle merveilleuse, 'n 54-minute oorvertelling van die Aspoestertjie-legende, geskiet met nuwe diepfokuslense, buite in plaas van teen teateragtergronde. Pathé het Méliès se jarelange mededinger Ferdinand Zecca gehuur om die film tot 33 minute te snoei, en dit was ook nie winsgewend nie. Na soortgelyke ervarings met The Knight of the Snows en The Voyage of the Bourrichon Family in laat 1912, het Méliès sy kontrak met Pathé verbreek.[37]

Georges Méliès in die 1930's.

Intussen het Gaston Méliès sy gesin en 'n filmspan van meer as twintig mense in die somer van 1912 na Tahiti geneem. Vir die res van daardie jaar en tot ver in 1913 het hy deur die Suid-Stille Oseaan en Asië gereis en filmmateriaal teruggestuur na sy seun in New York. Die beeldmateriaal was dikwels beskadig of andersins onbruikbaar, en Gaston kon nie meer Star Films se verpligting teenoor Thomas Edison se maatskappy nakom nie. Teen die einde van sy reise het Gaston Méliès $50 000 verloor en moes die Amerikaanse tak van Star Films aan Vitagraph Studios verkoop. Gaston het uiteindelik na Europa teruggekeer en in 1915 gesterf. Hy en Georges Méliès was nie op goeie voet met mekaar ná sy terugkeer na Europa nie.[37]

Toe Méliès sy kontrak met Pathé in 1913 verbreek het, het hy niks gehad om sy skuld aan dié maatskappy te dek nie. Alhoewel 'n moratorium wat aan die begin van die Eerste Wêreldoorlog verklaar is, Pathé verhinder het om sy huis en die Montreuil-ateljee in besit te neem, was Méliès bankrot en kon hy nie voortgaan om films te maak nie. In sy memoires skryf hy toe wat Miriam Rosen beskryf as "sy eie onvermoë om by die huurstelsel aan te pas" met Pathé en ander maatskappye, sy broer Gaston se swak finansiële besluite, en die gruwels van die Eerste Wêreldoorlog as die hoofredes waarom hy opgehou het om rolprente te maak. Die laaste krisis was die dood van Méliès se eerste vrou, Eugénie Génin, in Mei 1913, wat hom alleen gelaat het om hul twaalfjarige seun, André, groot te maak. Die oorlog het die Théâtre Robert-Houdin vir 'n jaar gesluit, en Méliès het Parys met sy twee kinders vir etlike jare verlaat.[41]

In 1917 het die Franse weermag die hoofateljeegebou by sy eiendom in Montreuil in 'n hospitaal vir gewonde soldate verander. Méliès en sy gesin het toe die tweede ateljeestel in 'n teaterverhoog omskep en meer as 24 revues daar opgevoer tot 1923. Tydens die oorlog het die Franse weermag meer as vierhonderd van Star Films se oorspronklike afdrukke gekonfiskeer en dit afgesmelt om silwer en selluloïed te herwin, laasgenoemde waarvan die weermag skoenhakke gemaak het.[42] In 1923 is die Théâtre Robert-Houdin afgebreek om die Boulevard Haussmann te herbou. Dieselfde jaar kon Pathé uiteindelik Star Films en die Montreuil-ateljee oorneem. In 'n woede bui het Méliès al sy filmnegatiewe wat by die Montreuil-ateljee gestoor was, verbrand, sowel as die meeste van die stelle en kostuums. Gevolglik bestaan baie van sy rolprente nie meer vandag nie. Nietemin, net meer as tweehonderd Méliès-films het behoue gebly, en is sedert Desember 2011 op DVD beskikbaar.

Herontdekking en laaste jare

[wysig | wysig bron]

Méliès was grootliks vergete en finansieel geruïneer teen Desember 1925, toe hy met sy jarelange minnares, die aktrise Jehanne d'Alcy, getroud is. Die egpaar het 'n bestaan saamgeskraap deur by 'n klein lekkergoed- en speelgoedstalletjie te werk wat d'Alcy besit het in die hoofsaal van die Gare Montparnasse.[43]

Omstreeks dieselfde tyd het die geleidelike herontdekking van Méliès se loopbaan begin. In 1924 het die joernalis Georges-Michel Coissac daarin geslaag om hom op te spoor en 'n onderhoud met hom te voer vir 'n boek oor rolprentgeskiedenis. Coissac, wat gehoop het om die belangrikheid van Franse pioniers vir vroeë film te onderstreep, was die eerste rolprenthistorikus wat Méliès se belangrikheid vir die bedryf getoon het. In 1926, aangespoor deur Coissac se boek, het die tydskrif Ciné-Journal Méliès opgespoor, wat nou by die Gare Montparnasse werk, en 'n memoir by hom versoek.[43] Teen die laat 1920's het verskeie joernaliste begin navorsing doen oor Méliès en sy lewenswerk, wat nuwe belangstelling in hom geskep het. Namate sy aansien in die rolprentwêreld begin groei het, het hy meer erkenning gekry en in Desember 1929 is 'n gala-terugskouing van sy werk by die Salle Pleyel gehou. In sy memoires het Méliès gesê dat hy by die geleentheid "een van die briljantste oomblikke van sy lewe beleef het."[41]

Uiteindelik is 'n Chevalier de la Légion d'honneur aan Georges Méliès toegeken, waarvan die medalje in Oktober 1931 deur Louis Lumière aan hom oorhandig is.[44] Lumière het self gesê dat Méliès die "skepper van die rolprentskouspel" was.[41] Die enorme hoeveelheid lof wat hy ontvang het, het egter nie sy lewensonderhoud aangehelp of sy armoede verlig nie. In 'n brief wat aan die Franse filmmaker Eugène Lauste geskryf is, het Méliès geskryf dat "gelukkig genoeg is ek sterk en in goeie gesondheid. Maar dit is moeilik om 14 uur per dag te werk sonder om my Sondae of vakansiedae te kry, in 'n yskas in die winter en 'n oond in die somer."[41]

In 1932 het die Cinema Society 'n plek gereël vir Méliès, sy kleindogter Madeleine en Jeanne d'Alcy by La Maison de Retraite du Cinéma, die rolprentbedryf se aftreeoord in Orly. Méliès was baie verlig om by die huis ingeneem te word en het aan 'n Amerikaanse joernalis geskryf: "My beste bevrediging in alles is om seker te wees om nie eendag sonder brood en huis te wees nie!"[41] In Orly het Méliès saam met verskeie jonger regisseurs gewerk aan draaiboeke vir films wat nooit gemaak is nie. Dit het 'n nuwe weergawe van Baron Munchausen met Hans Richter ingesluit en 'n film wat getiteld sou word Le Fantôme du métro (Fantoom van die Metro) met Henri Langlois, Georges Franju, Marcel Carné en Jacques Prévert.[45] Hy het ook in sy latere jare in 'n paar advertensies saam met Prévert opgetree.

Langlois en Franju het Méliès in 1935 met René Clair ontmoet,[46] en in 1936 het hulle 'n verlate gebou op die eiendom van die Orly-aftreeoord gehuur om hul versameling filmafdrukke te stoor. Hulle het toe die sleutel van die gebou aan Méliès toevertrou en hy het die eerste konservator geword van wat die Cinémathèque Française geword het. Alhoewel hy nooit in staat was om 'n ander rolprent na 1912 te maak of 'n ander teateropvoering na 1923 op te voer nie, het hy voortgegaan om jonger film- en teaterbewonderaars te ontmoet, te skryf en te adviseer tot aan die einde van sy lewe.[41]

Teen laat 1937 het Méliès baie siek geword en Langlois het gereël dat hy in die Léopold Bellan-hospitaal in Parys opgeneem word. Langlois het na aan hom geraak, en hy en Franju het hom kort voor sy dood besoek. Toe hulle daar aankom, het Méliès vir hulle een van sy laaste tekeninge gewys van 'n sjampanjebottel met die kurkprop wat oorborrel. Hy het toe vir hulle gesê: "Lag, my vriende. Lag saam met my, lag vir my, want ek droom vir julle."[47] Georges Méliès is op 21 Januarie 1938 in die ouderdom van 76 oorlede aan kanker—net ure na die heengaan van Émile Cohl, nog 'n groot Franse rolprentpionier—en is in die Père-Lachaise-begraafplaas begrawe.[48][49]

Huldeblyke

[wysig | wysig bron]

Walt Disney, toe hy in 1936 die Legioen van Eer ontvang het, het dankbaarheid teenoor Méliès en sy mede-pionier Émile Cohl uitgespreek en gesê dat hulle "die manier ontdek het om poësie binne die bereik van die man in die straat te plaas."[50]

Die musiekvideo's vir Queen se 1995-enkelsnit "Heaven for Everyone", The Smashing Pumpkins 1996-enkelsnit "Tonight, Tonight" en Carly Rae Jepsen se 2022-enkelsnit "The Loneliest Time" is hoogs geïnspireer deur Georges Méliès se films A Trip to the Moon (1902) en The Impossible Voyage (1904).[51]

Terry Gilliam het Méliès "die eerste groot rolprenttowenaar" genoem, en bygevoeg: "Sy vreugdevolle gevoel van pret en vermoë om te verstom was 'n groot invloed op beide my vroeë animasies en dan my lewendige aksie-films ... Natuurlik het Méliès steeds 'n noue kreatiewe greep op my."[52]

Méliès is in 2015 in die Science Fiction and Fantasy Hall of Fame opgeneem.[53] Hy is in 2017 in die Visual Effects Society Hall of Fame opgeneem.[54] Op 3 Mei 2018 het die eerste virtuele realiteit interaktiewe Google-krabbel vir Méliès vereer, wat temas van sy baie films bevat.[55]

'n Foto van Méliès het aan boord die Artemis 1 gevlieg, wat in 2022 om die Maan gewentel het.[56]

The Invention of Hugo Cabret

[wysig | wysig bron]

Die 2007-roman The Invention of Hugo Cabret deur Brian Selznick sentreer op die latere lewe van Méliès. Dit is verwerk in die 2011-film Hugo deur Martin Scorsese, waar Méliès deur sir Ben Kingsley vertolk word.[57] Die filmweergawe bevat rekonstruksies van sommige van die fantastiese verhoogstelle wat in Méliès se vroeë films verskyn het.[57]

Produksies

[wysig | wysig bron]

Weens 'n verskeidenheid faktore bestaan daar vandag nog net sowat 200 uit meer as 500 van Méliès se rolprente. Hierdie faktore sluit in Méliès se vernietiging van sy oorspronklike negatiewe, die Franse weermag se konfiskering van sy afdrukke en die tipiese agteruitgang van die meerderheid rolprente wat in die stilera gemaak is. Soms sal 'n verlore Méliès-film ontdek word, maar die meerderheid wat behoue gebly het, kom van die Biblioteek van die VSA-kongres, as gevolg van Gaston Méliès wat papierafdrukke van elke raam van alle nuwe Star Films ingedien het om kopiereg te bewaar toe hy die Amerikaanse tak van Star Films in 1902 op die been gebring het.[28]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Méliès". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. ↑ Gress, Jon (2015). Visual Effects and Compositing. San Francisco: New Riders. p. 23. ISBN 9780133807240. Besoek op 21 Februarie 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Rosen 1987, p. 747.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Rosen 1987, p. 748.
  5. ↑ "Georgette Méliès – Women Film Pioneers Project". wfpp.cdrs.columbia.edu.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Cinémathèque Méliès 2013, p. 7.
  7. ↑ Die gevierde eerste openbare vertoning by die Salon Indien du Grand Café het die volgende dag, op 28 Desember 1895, plaasgevind. Sommige bronne meld verkeerdelik dat Méliès by hierdie openbare vertoning teenwoordig was.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Rosen 1987, p. 749.
  9. ↑ Malthête & Mannoni 2008, pp. 301–02.
  10. ↑ Fry & Fourzon, The Saga of Special Effects, bl. 8
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Rosen 1987, p. 750.
  12. ↑ Abel, Encyclopedia of Early Cinema p.460
  13. ↑ Anthony, Barry & Bottomore, Stephen. Paulus (Jean-Paulin Habans), Who's Who of Victorian Cinema. Besoek 8 November 2021
  14. ↑ 14,0 14,1 Rosen 1987, p. 751.
  15. ↑ 15,0 15,1 Rosen 1987, p. 752.
  16. ↑ "Lost 106-Year-Old Movie Discovered". MovieWeb. 22 September 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2013. Besoek op 28 Desember 2013.
  17. ↑ Rosen 1987, p. 753.
  18. ↑ Musser, Charles. History of the American Cinema: Volume 1, The Emergence of Cinema. Charles Scribner's Sons, Inc. 1990. bl. 277.
  19. ↑ Bessy & Lo Duca, Méliès Mage, appendix « Mes mémoires », ed. J. J. Pauvert, Paris 1961, bl. 175
  20. ↑ Malthête-Méliès 2011, p. 258.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Rosen 1987, p. 754.
  22. ↑ Musser. p. 325.
  23. ↑ MacKenzie, Scott; Stenport, Anna Westerstahl (2019), "Méliès's Dream Film and Strindberg's Dream Play: Compressing Time and Space", August Strindberg and Visual Culture: The Emergence of Optical Modernity in Image, Text and Theatre (Bloomsbury): pp. 95–112, doi:10.5040/9781501338038.ch-001, ISBN 9781501338007 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Rosen 1987, p. 755.
  25. ↑ Solomon, Matthew, "Introduction", Fantastic Voyages of the Cinematic Imagination, SUNY Press, p. 2, archived from the original on 19 Julie 2020, http://www.sunypress.edu/pdf/62110.pdf, besoek op 2 Januarie 2017, "Soos Charles Musser opmerk, 'Lubin-, Selig- en Edison-katalogusse van 1903–04 het baie vervalsings gelys … en het besondere prominensie gegee aan Méliès-rolprente soos … A Trip to the Moon. Gevolglik het Méliès maar 'n klein fraksie ontvang van die aansienlike wins wat die film verdien het deur verkope van afdrukke en teatertoelatings." 
  26. ↑ Musser. bl. 364.
  27. ↑ Lucien Reulos. Cinematographes.free.fr. Besoek 16 Augustus 2013.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 28,6 Rosen 1987, p. 756.
  29. ↑ Musser, p. 299.
  30. ↑ "Silent Era: Fairyland: A Kingdom of Fairies". silentera. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2009. Besoek op 20 Julie 2008.
  31. ↑ Musser. bl. 402.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Rosen 1987, p. 757.
  33. ↑ Rosen 1987, p. 757–8.
  34. ↑ Méliès Mage « Mes Mémoires » bl. 175
  35. ↑ Isac Thornsen, Nordisk Films Kompagni, 1906-1924, vol. 5, KINtop/5-Studies in Early Cinema, 2017, bl.71, ISBN 978-0-86196-731-5. Thorsen verduidelik dat die eerste sogenaamde kongres op 9 Maart 1908 in Parys plaasgevind het en 'n vergadering van geen betekenis was nie.
  36. ↑ Malthête-Méliès 2011, p. 357-359.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 37,4 Rosen 1987, p. 758.
  38. ↑ Malthête & Mannoni 2008, p. 355.
  39. ↑ Malthête & Mannoni 2008, p. 10.
  40. ↑ Jacques Malthête et Laurent Mannoni (dir.) Méliès, magie et cinéma, Paris Musée/ Fondation EDF, 277 bl 31, ISBN 2-87900-598-1
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 41,5 Rosen 1987, p. 759.
  42. ↑ Ezra, Elizabeth (2000). George Méliès. Manchester University Press. p. 19. ISBN 9780719053962.
  43. ↑ 43,0 43,1 Cosandey 1991, p. 59.
  44. ↑ Elizabeth Ezra. Georges Méliès: the birth of the auteur (Manchester: Manchester University Press, 2000): 20.
  45. ↑ Myrent, Glenn & Langlois, Georges P. Henri Langlois: First Citizen of Cinema. Twayne Publishers. 1986. bl. 40.
  46. ↑ Myrent & Langlois. p. 28.
  47. ↑ Myrent & Langlois. bl. 40–41.
  48. ↑ "French Movie Pioneer Dies". Star Tribune. Minneapolis, MN. 23 Januarie 1938. p. 9. Besoek op 6 November 2020 – via Newspapers.com. Sjabloon:Open access
  49. ↑ "Georges Melies. French Motion Picture Producer a Pioneer in Industry". The New York Times. 23 Januarie 1938. Besoek op 9 Mei 2008.
  50. ↑ Frazer 1979, p. 154.
  51. ↑ Purvis, Georg (2007). Queen: Complete Works. Reynolds & Hearn. p. 165.
  52. ↑ Wemaere, Séverine; Duval, Gilles (2011), La couleur retrouvée du Voyage dans la Lune, Groupama Gan Foundation for Cinema and Technicolor Foundation for Cinema Heritage, p. 174, archived from the original on 21 Februarie 2014, https://web.archive.org/web/20140221024050/http://www.technicolorfilmfoundation.org/en/home/programs/two-foundations-restore-georges-melies-a-trip-to-the-moon-1902-in-color/a-book-about-a-trip-to-the-moon-and-georges-melies.html, besoek op 3 Februarie 2014 
  53. ↑ "2015 SF&F Hall of Fame Inductees & James Gunn Fundraiser". 12 Junie 2015. Locus Publications. Besoek 16 Julie 2015.
  54. ↑ "VES Hall of Fame". www.visualeffectssociety.com. 19 September 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2019. Besoek op 10 Februarie 2025.
  55. ↑ "Google's First VR Doodle Honors French Filmmaker Georges Méliès". Time (in Engels). Besoek op 3 Mei 2018.
  56. ↑ Julien (3 April 2023). "Going on a Moon safari". Europese Ruimtevaartorganisasie. Besoek op 3 April 2023.
  57. ↑ 57,0 57,1 Todd McCarthy (17 November 2011). "Hugo film review". Hollywood Reporter. Besoek op 9 Junie 2019.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Georges_Méliès&oldid=2747928"