Grondoond

'n Grondoond is een van die eenvoudigstes maniere om kos gaar te maak. Aangesien 'n grondoond die kookhitte in 'n ondergrondse gat vashou, kan kos selfs in beskawings sonder kennis van pottebakkery gebak, gerook of gestoom word.

Grondoonde is in die verlede in 'n wye verskeidenheid beskawings, waaronder Boesmans in Suider-Afrika en Polinesiërs in Oseanië, gebruik en is vir argeoloë 'n gewilde aanduier van menslike nedersettings. In gemeenskappe sonder kookgereedskappe is grondoonde steeds 'n maklike manier om groot hoeveelhede kos gaar te maak.

Om kos gaar te bak, word 'n vuur in 'n gat gemaak. Sodra dit uitgebrand het, kan kos in die oond geplaas en bedek word (op hierdie manier kan ook brood gebak word). Om kos in stoom gaar te maak, word verhitte stene in 'n grondgat met vars groen plantmateriaal bedek, groot hoeveelhede kos daarop geplaas en met meer plantmateriaal (soms ook water) en 'n boonste laag grond bedek. Die kos neem in albei gevalle, droë of nat metodes, enkele ure om gaar te kook.

Grondoonde word tans nog in 'n verskeidenheid gemeenskappe gebruik, ten minste by seremoniële geleenthede of vir tradisionele feesmale: die Hawaise kalua tydens luau-feesmale, die Māori se hāngi en die clam bake in Nieu-Engeland. Daarnaas is grondoonde gewild by buitelug-etes waar hulle 'n oop kampvuur kan vervang.