Helena Hugo
Helena Hugo is ’n Afrikaanse aktrise en skrywer van romans, kinder- en jeugverhale en radiodramas. Sy wen verskeie pryse met haar radiodramas.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Helena Myburgh is in 1947 in Greytown gebore. Haar pa is ’n NG predikant. Sy word groot op Warrenton, gaan na die laerskool in Florida aan die Wesrand en voltooi in 1965 haar hoërskoolloopbaan op die Hoërskool De Aar, waar sy ook hoofmeisie is. In 1969 verwerf sy die B.A. Drama-graad aan die Universiteit van Pretoria onder leiding van Anna Neethling-Pohl en is vervolgens in 1969 aktrise vir die Streeks Uitvoerende Kunsteraad van die Oranje-Vrystaat (SUKOVS) en in 1970 lektrise aan die Departement Drama van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat. Ná haar troue met Henk Hugo bly sy tuis om die drie kinders (Eben, Helena en Sanet) groot te maak en te skryf. Die gesin trek in 1974 van Bloemfontein na Johannesburg waar Henk televisie-regisseur word. Op veertig word sy voltyds uitgewer by Perskor, en werk daarná drie jaar as vryskut taalversorger/proefleser saam met professor F.F. Odendal aan die 1994-uitgawe van die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (HAT). Sy lewer ook baie werk vir die radio en sedert 1974 skryf sy radioverhale vir Siembamba en tussen 1978 en 1987 lewer sy agt radiovervolgverhale vir Jongspanateljee. Met die kinders uit die huis, woon sy en haar man in ’n meenthuis in Ruimsig in Roodepoort.
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Radiodramas[wysig | wysig bron]
Haar skryflus is reeds aangewakker in graad een, toe sy fisies leer skryf het en van toe af het sy nooit werklik opgehou nie. Vanaf 1995 skryf sy voltyds en behartig ook die regie van verskeie radiodramas. Sy maak veral ’n belangrike bydrae deur die talle radiodramas wat sy skryf en wen verskeie kere pryse in die Sanlam/RSG-radiodramakompetisie. “Die man met die rooi jas” is ’n Kersdrama van ’n pa en sy dogter wat mekaar byna vir altyd verloor het. Die pa slaan ’n nuwe blaadjie in sy lewe om en word gevra om Kersvader te wees vir minderbevoorregte kinders. “Nagwaak” speel af tydens en na afloop van die Anglo-Boereoorlog in Hanover en De Aar met die gevangeneming, fusillering en begrafnis van drie jongmans wat verdink is dat hulle Kaapse rebelle is. Emma en Adriaan is verlief, maar sy weier om in die onsekere tye te trou en hy trou dan met haar niggie Breggie. Hulle sit egter hulle verhouding voort na sy huwelik. Eddie Jenkins is ook verlief op Emma en is lid van die Britse vrywilligersmag op die dorp. Wanneer hy een nag vir Adriaan by Emma betrap, gebruik hy die geleentheid om hom te laat vang vir ’n ontploffing by die stasie. Adriaan word deur sy mense as ’n held beskou en hulle kan nie die waarheid vertel om besonderhede van sy ontrouheid bekend te maak nie, selfs al sal dit sy lewe red. Hierdie radiodrama word opgeneem in die versamelbundel “Droomskip en ander radiodramas” en wen in 2000 die Sanlam en RSG radiodramakompetisie. “Swane” handel oor depressie wat gevaarlik toeneem en dikwels tot selfdood by tieners lei. Die enkelma Anna worstel na haar dogter Nina se selfdood met al die vrae en verwyte en wanneer sy Nina se gedigte lees vind sy geheime uit oor haar dogter se toestand en haar lewe wat sy nie voorheen geweet of besef het nie. Skokkend is die rol wat grootmense na aan haar gespeel het om haar te misbruik en verwar en so haar selfdood veroorsaak het. Die sprokie van die lelike eendjie verskaf die agtergrond van die titel, waar die gelukkige einde van die sprokie (en Nina se profetiese droom) die suggestie verskaf dat Nina na haar dood op ’n gelukkiger plek is. Hierdie radiodrama wen die Sanlam en RSG-radiodramakompetisie in 2004 en word in 2006 met ’n ATKVeertjie bekroon. In 2006 is “Rylopers (my vriend Fred)” die wenner van die Sanlam en RSG-radiodramakompetisie. Die drama gaan oor interafhanklikheid tussen twee mense wat tematies vergelyk kan word met ’n aanhoudende dobbelspel en verslawing. Die twee vriende vind dobbel ’n aangename tydverdryf en hierdie verslawing dryf die handeling op die spits. In aansluiting by die titel kan vriendskap soos dobbel met ’n rit vergelyk word, ’n rit waarin nóg die bestuurder, nóg die passasier beheer oor die eindbestemming het. “Die wonderwerk” word vir die eerste keer in 2009 uitgesaai. Dit vertel die verhaal van die pyn en frustrasie wat die ontdekking van Braille voorafgaan en die lewe van die spesiale man wat hierdie stelsel nalaat. “Die feesmaal” is ’n Kersdrama wat die eerste keer op Kersdag 2011 uitgesaai word. Adéle het haar spyskaart uitgewerk en beplan die feesmaal van die jaar. Haar lang gastelys vir die Kersmaal is opgestel, met mense wat in die hoogste kringe beweeg. Toe verskyn Marie, haar man Anton se niggie, op die toneel en dit lyk of alles wil skeefloop. Marie is nie hulle sosiale klas nie, maar die deftige gaste wat Adéle nooi het almal ander planne gemaak. Anton nooi dan vir Marie en haar man Koos na die feesmaal, met Anton se grootste sakemededinger, Peet en sy vrou Selma, as die enigste ander gaste. Peet en Koos ken mekaar en dit word ’n aand waarin sout van die aarde mense en ware waardes weer seëvier, ’n feesmaal in die ware sin van die woord. “As vuur skoon brand” is ’n Paasdrama wat in 2013 uitgesaai word en die impak van ’n vernietigende veldbrand op familielede as tema het. Jaco en Melissa is van Johannesburg af op pad na sy pa se veeplaas iewers tussen Vryburg en Kuruman. Die veld het tot in die aarde verbrand. Faan en Christine probeer red wat te redde is en hy koop met geleende geld voer vir die vee wat oorleef het. Koos het by die dood omgedraai en Stienie waak langs sy bed. Die atmosfeer op die plaas is neerdrukkend en die vooruitsigte is bleek. Dit lyk of die vuur die finale woord gaan hê, maar die menslike gees word nie deur vuur vernietig nie.
Sy skryf ook radiovervolgverhale en is onder meer vir drie jaar voltyds besig met die daaglikse Radiosondergrense-sepie “Blinkwater”, terwyl die vervolgverhaal “Mooi mense” ook uitgesaai word.
Jeug en kinderlektuur[wysig | wysig bron]
Haar publikasies sluit in kinder-, jeug- en opvoedkundige boeke, geestelike boeke en liefdesverhale. Vir die jeug skryf sy onder andere die wetenskapfiksiereeks “Atlantis”, waarin “Atlantis”, “Galapagos” en “Bestemming Xenos” almal verwerkings in boekvorm is van radiodramas wat in die program “Jongspan-ateljee” uitgesaai is. In “Atlantis” gaan die Du Toits elke Julie Suidkus toe. Frans, Johan, Flip en Ilse gaan ’n week vroeër om diepseeduik te doen. Op Klipbaai ervaar hulle vreemde dinge, want vreemde paddamanne vlug die water in, hulle vind ’n moderne kontrolekamer in die wrak van die Katriena en die vissersbote, die Sunflower en die Seagull, verdwyn, oënskynlik ingetrek deur ’n reuse inkvis. Annelida van Atlantis ontmoet in “Bestemming Xenos” vir Doran van die planeet Xenos en vaar saam met hom en sy robot, Alexander-7, die ruimte in. Hulle word egter deur ruimterowers gevange geneem en beland op die planeet van die Bondels, wat miermense is wat geen genade ken nie. Hier word hulle gehou in ’n ondergrondse stad omring deur ’n dorre woestyn. In “Galapagos” is Flip, Ilse en Annelida van “Atlantis” weer die hoofkarakters. Hulle kuier op hul oom se Karooplaas Jakkalsfontein, wat vir maande reeds deur ’n plaag vreemde skilpaaie geteister word. Hulle het ook sonde met hul eienaardige ou buurman, oom Botes, wat baie kla maar gewoonlik al die moeilikheid begin. Dan kom kruip Alexander, die nuuskierige klein robotjie, ook in almal se harte en Annelida raak verlief op die besoeker van die vreemde planeet. Dit word noodsaaklik om een van die skilpaaie te vang en hulle waag dit een donker nag op die buurgrond, met rampspoedige gevolge. Die laaste boek in die reeks, “Pegasus”, word in 2000 deur die Universiteit van Stellenbosch verwerk as ’n musiekblyspel vir laerskoolkinders.
Vir kinders skryf sy verskeie boeke, wat insluit “Rolfie se robot”, “As”, “Die jaagwurm”, “Die neusgogga”, “Robotliefde”, “Kosie Kinkelstert en die geld” en “Kosie Kinkelstert in die sop”.
Onder die skuilnaam Arno Fourie skryf sy die jeugromans met Christelike inslag “Drippelkie” en “Alexander en die R100-noot”. In “Drippelkie” moet Arno Fourie die lyding en dood van sy meisie verwerk. Die boek word in die voltooide verlede tyd geskryf, wat ook impliseer dat die traumatiese gebeure en die verwerking daarvan reeds verby is en dat heling dus gekom het. “Drippelkie” wen in 1998 die CUM/CNW-skrywerskompetisie. In “Alexander en die R100-noot” aanvaar Alex ’n gesteelde R100-noot van ’n daggaroker, waarna hy geforseer word om betrokke te raak by bendebedrywighede. Vir hierdie boek is sy ’n finalis vir die Sanlamprys vir Jeuglektuur vir 2002.
Prosa vir volwassenes[wysig | wysig bron]
Verskeie populêre romans, liefdesverhale en geestelike verhale, verskyn uit haar pen. In “Alinda se lampie” verpleeg Alinda Norval in ’n hospitaal in Saoedi-Arabië, waar sy verlief raak op die chirurg Danie Hartog. Danie stel egter meer belang in die Arabiese prinses Irmina. “Dit gebeur met ander” is ’n inspirerende roman wat vertel hoe kwaad in goed kan verander. “Sluiers” is ’n liefdesverhaal wat in Saoedi-Arabië afspeel. Suster Sandra de Waal vlug soontoe om te gaan verpleeg nadat sy haar verloofde in ’n ander vrou se arms betrap. “Fyn porselein” ontgin die broosheid van menslike verhoudings binne familieverband. Drie geslagte vroue se lewens word oopgevlek en word beurtelings vertel uit die perspektief van die ouma en hoofkarakter, Hanna, haar dogter An en kleindogter Mariëtte. Die titel verwys na die eetmale en teedrink, welke rituele ’n samebindende faktor in die boek is. In “Haar naam is Ragel” verongeluk Ragel se tweejarige seuntjie en sy kan hierdie voorval nie verwerk nie. Haar verhouding met haar man ly erg daaronder en al wat hulle gemeen het, is hulle verwerping van God. Ragel vlug dan na ’n dorpie om van alles weg te kom. Hier sien sy erger ellende as haar eie en kry sy nuwe insigte. “Ter wille van Talita” kontrasteer die siniese dertienjarige Talita met haar gelowige jonger sussie. Hulle pa, Theuns, is ’n irrasionele gesinsgeweldenaar en ’n groot probleem in hulle lewens, maar hy is self wanaangepas en kompleks en lewe in angs. Dit is slegs deur geloof wat daar ’n oplossing vir hulle lewens kom. “Haar ma se kind” het aanneming as tema, met Dania wat sedert sy tien jaar oud is by haar oom en tannie Dora Stals en Jonnie in ’n dorpie aan die Weskus woon. Haar ma, Lea, is die verpleegster Dora se suster en het nege kinders en weens die druk het Dora-hulle vir Dania ingeneem. Dora en Jonnie se enigste dogter, Jo-Anne, bly en werk in Londen, maar die familie se geskiedenis en ’n rits tragiese gebeure bring haar vir ’n wyle terug Suid-Afrika toe. Dania, Dora en Jo-Anne is die hoofkarakters, wie se innerlike stryd met veral selfaanvaarding en volgehoue leuens onder die loep kom. Vir Struik vertaal sy ses Amerikaanse Christelike romans in Afrikaans.
Publikasies[wysig | wysig bron]
Helena Hugo[wysig | wysig bron]
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1980 | Galapagos |
| 1981 | Bestemming Xenos |
| 1982 | Die storie van groei |
| Rolfie se robot | |
| 1991 | Atlantis |
| 1993 | Pegasus |
| 1999 | Somerreën |
| 2005 | Desembersterre |
| Sluiers | |
| Wintervuur | |
| Prinses | |
| Rapsodie | |
| Kristalpaleis | |
| 2006 | As |
| Woestynbruid | |
| Spore | |
| Droomhuis vir Danita | |
| ’n Man vir Krismis | |
| 2007 | Alinda se lampie |
| Die jaagwurm | |
| Liefde op Lammertjiespan | |
| Die liefdesbrief | |
| Die neusgogga | |
| 2008 | Kosie Kinkelstert en die geld |
| Narkose vir die hart | |
| Romanse agter die skerms | |
| 2009 | Verkeerde liefde |
| Dit gebeur met ander | |
| Die pad na Weerbegin | |
| Troukoors | |
| 2010 | Huweliksklokkies |
| Die kleur van verlange | |
| Soete verleiding | |
| 2011 | ’n Venster vir die son |
| Fontein vir ’n vlugteling | |
| Kind van die lig | |
| Serenade | |
| Veldpad van verlange | |
| 2012 | Fyn porselein |
| Kosie Kinkelstert in die sop | |
| Liefde met gevoel | |
| Robotliefde | |
| Want liefde maak lig | |
| 2013 | Haar naam is Ragel |
| Liefde vir elke dag | |
| Marta | |
| 2014 | Ter wille van Talita |
| 2015 | Haar ma se kind |
| Omnibus: ’n Venster vir die son; Kind van die lug; Fontein vir ’n vlugteling | |
| 2016 | Mispa |
| 2023 | Weskus-omnibus 1: Haar naam is Ragel; Marta |
Arno Fourie[wysig | wysig bron]
- 1998 Drippelkie
- 2001 Alexander en die R100-noot
Bronnelys[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006
- Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) “Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom” Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005
Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]
- Anoniem “’n Vrou van vele talente dié” “Beeld” 29 Maart 2006
- Opperman, A.J. “Skryfreis met vele stilhouplek” “Wes-Beeld” 9 Mei 2014
- Opperman, A.J. “Jongste is laaste in Weskus-reeks” “Wes-Beeld” 10 Julie 2015
Internet[wysig | wysig bron]
- Liefdesverhale: http://www.liefdesverhale.co.za/authors/2187[dooie skakel]
- Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/wetenskapfiksie_afrikaans.html#Galapagos
- Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cvs/cv_arnofourie_ph.htm Geargiveer 13 September 2014 op Wayback Machine
- Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3AHugo%2C+Helena.&dblist=638&fq=ap%3A%22hugo%2C+helena%22&qt=facet_ap%3A
- Maroela Media: https://maroelamedia.co.za/afrikaans/boeke/koop-een-van-die-boeke-op-wereldboekedag/