Gaan na inhoud

Helena van Konstantinopel

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Flavia Julia Helena

Gebore Circa 248, Drepanum
Feesdag 18 Augustus

Flavia Julia Helena (Augusta), Helena van Konstantinopel of Sint-Helena (circa 248 – circa 329) was die moeder van die Romeinse keiser Konstantyn die Grote. Die ontdekking van verskeie belangrike relikwieë word aan haar toegeskryf. Sy word binne die Oosters-ortodokse en Rooms-katolieke christendom as heilige vereer.

Lewensloop en legende

[wysig | wysig bron]

Helena is waarskynlik in die vergane stad Drepanum gebore in die landstreek Bithinië (in die teenswoordige Turkye). Haar seun Konstantyn het die naam van die stad later na Helenopolis verander. Daar bestaan ook bronne waaruit dit blyk dat Helena gebore is in Škrip op die eiland Brač (tans in Kroasië) in die Adriatiese See. Sy stam uit 'n lae sosiale klas. Volgens sommige kenners was sy die dogter van 'n herbergier.

Die Basiliek van Konstantyn in Trier. Dit is 'n onderdeel van die paleis van Helena en haar seun Konstantyn
Die drinkbeker van Helena. Dit is deel van die kerkskat van die Dom van Trier

Helena het kennis gemaak met die Romeinse militaris Konstantius Chlorus en later sy seun Konstantyn gebaar. Na hul egskeiding het Konstantius vervolgens met die stiefdogter van keiser Maximianus getrou en later self keiser geword. Na sy dood in 306 het sy seun Konstantyn hom opgevolg en het Helena, as moeder van die keiser, 'n belangrike figuur aan die keiserlike hof geword. Sy het haar vervolgens in Trier (Augusta Treverorum) bevind. In die 324 het Konstantyn die eretitel 'Augusta' aan haar toegeken.

Helena het, net soos haar seun, haar tot die Christendom bekeer. Omstreeks 325 het sy 'n reis deur die ooste van die Romeinse Ryk onderneem. Volgens die kerkvader Eusebius se beskrywing van haar in sy "Vita Constantini", was sy voortdurend besig om te bid, aalmoese te gee, heilige plekke te besoek en kerke te stig. Verder het sy besluit om die ware graf van Jesus te vind.

Volgens oorlewering het Helena ook daarin geslaag om die Heilige Kruis, die kruis waarop Jesus gesterf het, te vind. Die ligging van die Heilige Kruis is aan haar in 'n droom gewys, waarna sy die Heilige Kruis gevind het. Aanvanklik - steeds volgens oorlewering - het hierdie kruis 'n plek in die Heilige Graf gekry. Sy sou na bewering ook die Heilige trappe na Rome gebring het. Hierdie trap was na bewering deel van Pontius Pilatus se praetorium in Jerusalem. Jesus sou dus daaroor gestap het tydens sy Passie.

Sy het ook na bewering die oorblyfsels van die Drie Konings teruggeneem na Konstantinopel, waarna dit in 344 aan die stad Milaan geskenk is. Alhoewel dele van die "Vita Constantini" ooreenstem met geskiedkundige feite, is die meeste van Eusebius se verhale geskryf en bedoel as 'n opbouende verhaal vir 'n Christelike gehoor.

Ingevolge die "Gesta Treverorum" word daar gesê dat Helena die sogenaamde Heilige Tuniek, 'n stuk geweefde lap wat aan Jesus behoort het, na Trier gebring het. Sy, haar seun en sy gesin het daar in 'n paleis gewoon, waarvan die troonkamer en die basiliek van Konstantyn nog bestaan. Die Heilige Tuniek is tans in 'n aparte kapel van die Trier-katedraal, waarvan 'n gedeeltelik voorganger ook deur Konstantyn gebou is.

Helena het kort na haar terugkeer uit die Heilige Land gesterf. Danksy die verhale van Eusebius het die Kerk aan haar die status van heilige verleen. Haar naamdag val op 18 Augustus in die Rooms-Katolieke Kerk, op 19 en 21 Mei in die Lutherse Kerk en op 21 Mei in die Ortodokse-kerk.

Nalatenskap

[wysig | wysig bron]
Fresko van Konstantyn en Helena in 'n Serwiese klooster

Verskeie oorblyfsels van Sint Helena is in omloop. Daar word gesê dat haar as aangetref word in die Basiliek van Santa Maria in Aracoeli. In dieselfde kerk word een van die spykers van die kruis van Jesus bewaar, wat deur Helena vanaf die Heilige Land gebring is. Ontelbare stukke en stukke van die Heilige Kruis self, wat volgens haar gevind is, word bewaar in kerke en kloosters oor die hele wêreld heen.

Helena word ook (meestal vergesel van 'n kruis) in Christelike tekeninge, skilderye, fresko's, ikone, loodglasvensters, beeldhouwerke en reliëfs van oor die hele wêreld uitgebeeld. Die bekendste hiervan is waarskynlik haar marmerbeeld in die Sint Pieterskerk in Rome.

Bisantynse ikone en fresko's word gewoonlik saam met haar seun, keiser Konstantyn, uitgebeeld. [1].

Sint Helena is die beskermheilige van die dorp Aalten in die ooste van Gelderland. Sover bekend word ook die enigste Sint-Helena-kerke in Nederland daar gevind, te wete die Ou en Nuwe Helena-kerk. In Houyet in die provinsie Namur kan die enigste kerk wat aan Sint Helena in België gewy is gevind word.

Die eiland Sint Helena in die Atlantiese Oseaan is deur die Spanjaard Goao da Nova na haar vernoem, omdat hy die eiland op 21 Mei, die feesdag van Sint Helena ingevolge die Rooms-Katolieke kalender, ontdek het. [2].

Notas

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.

Verwysings

[wysig | wysig bron]