Ina le Roux
Ina le Roux is ’n Afrikaanse skrywer van Vendavolksverhale. Met die Tambani-projek moedig sy Vendavroue aan om hulle volksverhale te weef, met die kunswerke wat dan internasionaal bemark word.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Ina le Roux studeer aan die Universiteit van Pretoria en is vir baie jare dosent in Afrikaanse letterkunde. Vanaf 1989 tot 1995 is sy in hierdie kapasiteit verbonde aan die Universiteit van Venda in Thohoyandou. Haar navorsingbelangstelling is in Indiese filosofie, vroeë Boeddhistiese Palitekste, en ook die mondelinge oorleweringstradisie van die Venda[1] Sy behaal ’n meestersgraad oor verlossing in die Boeddhisme (waarvoor sy Sanskrit aanleer). Daarna pak sy ’n D.Litt. et Phil.-graad in godsdienswetenskap aan met onderwerp die Vendavolksverhale as artikulasie van religieuse uitinge, wat sy in 1996 verwerf. Die titel van haar proefskrif is “Net die woorde het oorgebly: ’n godsdienswetenskaplike interpretasie van Venda-volksverhale (Ngano)”. Sedert 1995 bly sy in Midrand en is sy mede-eienaar van ’n private onderneming in Johannesburg, terwyl sy na-ure die tradisionele weefprodukte van die Venda vrouens wêreldwyd bemark (die Tambani-projek.[2] Sy moedig die Vendas aan om hulle volksverhale te weef en sodoende hulle finansieel onafhanklik te maak en terselfdertyd die tradisie van hulle mondelinge oorlewering nie te laat uitsterf nie. Sy teken self die karakters uit die stories met syskermtegniek, waarop die Vendavroue dan hierdie tekeninge op lappies borduur. In 2008 verkoop sy haar onderneming om haar voltyds aan die Tambani-projek te wy. Hierdie produkte is al uitgevoer na lande soos die Verenigde State van Amerika, Nederland en Brittanje.
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
In haar boek “So lief as wat daardie hoender vir ’n skoot is”[3][4] neem sy stof wat sy in haar navorsing onder die Vendas versamel as boublokke,[5]spesifiek haar wisselwerking met Piet Mavhetha, ’n pastoor van Folovhodwe in die droë Niani-gebied.[6]Die verhale in die bundel vertel die storie van pastoor Piet se lewe en dié van sy mense en gemeente. Piet Mavhetha word nie as Christen groot nie en sy agtergrond is dus die tradisionele kultuur van sy mense, wat inisiasie, toordery en die vrou se ondergeskikte rol insluit. Sy kerstening laat hom toe om dinge ook uit ’n meer Westerse perspektief te sien, sodat die gebruike en kultuur van die Vendas met empatie maar ook objektiwiteit verhaal word. Die vertellings volg geen vaste patroon nie en behandel ’n aantal anekdotes uit Piet se pastorale lewe en agtergrond oor sy lewensgeskiedenis, asook agtergrond oor ander mense van die streek. Al die verhale word weergegee in die eiesoortige spreektaal van die Venda, met kleurryke beskrywings van hulle kultuur en gewoontes. Agterin die boek is ’n lys verklarings van Venda name en -woorde.[7] “Die reën kom nie maklik nie” is ’n heruitgawe van “So lief as wat daardie hoender vir ’n skoot is”, met twee nuwe verhale (“Die dikwielfiets” en “Die kerk van die holiness”) wat bygevoeg word. Van haar verhale word in versamelbundels opgeneem, insluitende “Uit die kontreie vandaan” en “Bladsak”. Saam met Jaco Kruger skryf sy ook die boek oor Vendaliedere, “The flamboyant rooster and other Tshivenda song stories”.
Publikasies[wysig | wysig bron]
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1996 | So lief as wat daardie hoender vir ’n skoot is |
| 2007 | The flamboyant rooster and other Tshivenda song stories (saam met Jaco Kruger) |
| 2009 | Die reën kom nie maklik nie |
Bronnelys
Boeke[wysig | wysig bron]
- Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006
Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]
- De Beer, Erika “Stories in stekies” “By” 12 Julie 2008
- Engelbrecht, Theunis “Die storie van pastoor Piet en sy mense” “Beeld” 2 Februarie 1997
Internet[wysig | wysig bron]
- NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/7724 Geargiveer 9 Julie 2017 op Wayback Machine
- Tambani Projek: http://www.tambani.co.za/story-of-tambani/ Geargiveer 25 Oktober 2016 op Wayback Machine
Resensies en ander verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ NB-Uitgewers webwerf: http://www.nb.co.za/authors/7724
- ↑ Die gedetailleerde geskiedenis van hierdie besondere projek en die impak wat dit het op die plaaslike gemeenskap kan gevind word by die Tambani-webwerf: http://www.tambani.co.za/story-of-tamban[dooie skakel]
- ↑ Cilliers, Cecile “Rapport” 20 Oktober 1996
- ↑ De Vries, Abraham H. “Insig” April 1997
- ↑ Du Plessis, Hans “Beeld” 16 Desember 1996
- ↑ Jordaan, Annette “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 35 no. 4, Augustus 1997
- ↑ Rousseau, Leon “Beeld” 2 November 2009