Ipatijef-huis

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Ipatijef-huis in Jekaterinburg (later Swerdlofsk), in 1930.

Die Ipatijef-huis of Ipatjef-huis (Russies: Дóм Ипáтьева, Dom Ipatjewa, of Ипáтьевский дóм, Ipatjefski dom) was 'n huis in Jekaterinburg (later hernoem tot Swerdlofsk) waar die voormalige keiser Nikolaas II van Rusland, sy gesin en lede van hulle huishouding in Julie 1918 doodgeskiet is[1] ná die Bolsjewistiese Rewolusie. Die naam daarvan is toevallig dieselfde as dié van die Ipatijef-klooster in Kostroma, van waar die Huis van Romanof die troon bestyg het. Net voor die moord op die Romanofs is die huis herdoop tot Die Huis met 'n Spesiale Doel.

As deel van die 60ste herdenking van die rewolusie is die huis in 1977 gesloop op bevel van die Politburo van die Kommunistiese Party van die Sowjetunie – byna 59 jaar ná die moord op die Romanofs en 14 jaar voor die verbrokkeling van die Sowjetunie self in 1990-'91.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Die laaste privaat eienaar van die huis, Nikolai Ipatijef.
Die Ipatijef-huis (links) en Charitonof-paleis aan Woznesenskaja-plein, wat die Bolsjewiste "Plein van Volkswraak" herdoop het. Op die agtergrond is Jekaterinburg.
Die eetkamer van die Ipatijef-huis.

In die 1880's het Iwan Redikortsef, 'n amptenaar in die mynbedryf, 'n tweeverdiepinghuis laat bou aan die hang van 'n prominente heuwel in Jekaterinburg. Die lengte van die fasade was 31 m. In 1898 is die huis oorgeneem deur Sjarawijef, 'n goudhandelaar met 'n twyfelagtige reputasie, en 10 jaar later is dit gekoop deur Nikolai Nikolajewitsj Ipatijef, 'n militêre ingenieur, wat die grondverdieping in sy kantoor omskep het.[2]

Aan die einde van April 1918 het Ipatijef opdrag gekry om die Oeralse Sowjet te gaan spreek. Daar is hy beveel om die huis dadelik te ontruim. Dit is daarna "Die Huis met 'n Spesiale Doel" genoem.

Die keiserlike gesin[wysig | wysig bron]

Die keiser en sy gesin het op 30 April 1918 in die huis ingetrek en 78 dae daar deurgebring. Dit het ingesluit tsaar Nikolaas II, sy vrou, Aleksandra Fjodorowna, en hulle vyf kinders, Olga, Tatjana, Maria, Anastasia en Aleksei, asook hulle geneesheer, dr. Jewgeni Botkin, Aleksandra se kamerbediende, Anna Demidowa, die kok Iwan Charitonof en lyfkneg Alexei Trupp. Hulle het in vier kamers op die tweede verdieping gebly, terwyl hulle wagte op die grondverdieping gebly het. Van vroeg in Julie is die bevel oor die wagte oorgeneem deur Jakof Joerofski, 'n senior lid van die Oeralse Sowjet.

Die gevangenes kon vir kort tye elke dag in die tuin loop wat met 'n hoë, dubbele houtheining afgeskort is,[3] maar die vensters is toegeverf sodat niemand hulle kon sien nie.

Omstreeks middernag op 16-17 Julie 1918 het Joerofski dr. Botkin gevra om die gevangenes wakker te maak sodat hulle uit Jekaterinburg geneem kon word omdat magte van die teenkommunistiese Wit Leër die stad nader en in die strate skiet. Hulle is na 'n kelder geneem, en hier het Joerofski en 'n groep gewapende mans al 11 gevangenes doodgeskiet. Die baie mense in die klein kamertjie en chaotiese skietery het tot 'n morsige slagting gelei. Dit het die mans sowat 20 minute geneem om almal dood te skiet of met bajonette dood te steek.[4]

Die Kerk op Bloed.

Sloping[wysig | wysig bron]

Reeds van 1923 af is foto's van die huis met sy hoë heining in die pers gepubliseer met byskrifte soos "die laaste paleis van die laaste tsaar". In 1927 het die huis deel van die Oeralse Rewolusionêre Museum geword, daarna 'n landbouskool en in 1938 'n teengodsdiensmuseum. In dié tyd het dit gebruik geraak dat amptenare van die Kommunistiese Party in groot toergroepe opdaag en voor die beskadigde muur van die kelder waar die Romanofs geskiet is, vir foto's poseer.

In 1946 is die gebou deur die plaaslike Kommunistiese Party oorgeneem. In 1974 is dit amptelik gekies as 'n histories-rewolusionêre monument. Dit het egter al hoe meer 'n plek geword waar mense die herinnering aan die tsaar wou lewend hou.

In 1977, terwyl die 60ste herdenking van die Russiese Rewolusie nader gekom het, het die Politburo besluit om die huis te laat sloop omdat dit "geen historiese waarde" het nie. Dit sou die plig van die voorsitter van die party se plaaslike tak, Boris Jeltsin, word om die taak af te handel. Hy het dit in September 1977 laat doen.[5] Jeltsin het in sy memoires, wat in 1990 gepubliseer is, geskryf "die een of ander tyd gaan ons ons skaam oor dié barbaarse daad".

Ondanks die feit dat die huis nie meer gestaan het nie, het die pelgrims bly kom – soms in die geheim en in die nag – en aandenkings op die leë erf agtergelaat. Ná die verbrokkeling van die Sowjetunie is die groot Kerk op Bloed op die terrein gebou.[2]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Encyclopædia Britannica, page 70, Volume 13, Macropaedia 1983
  2. 2,0 2,1 "Where the Romanovs were murdered: archived images". Russia Beyond the Headlines. 17 April 2014. Besoek op 29 Januarie 2020.
  3. Kurth, Peter. Tsar. pp. 186–187. ISBN 1-86448-911-1.
  4. Kurth, Peter. Tsar. p. 197. ISBN 1-86448-911-1.
  5. Archived Images Geargiveer 28 Desember 2014 op Wayback Machine

Skakels[wysig | wysig bron]