J.P. Bruwer

J.P. Bruwer
J.P. Bruwer
Gebore	Johannes Petrus van Schalkwyk Bruwer; 23 September 1914; Barrydale
Sterf	13 Maart 1967 (op 52); Vliegongeluk naby Kayserstrand suid van Oos-Londen
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Alma mater	Montagu Afrikaanse Hoërskool; Wellington Opleidingskollege; Universiteit van Suid-Afrika; Universiteit van Pretoria
Beroep	Kommissaris-generaal vir Suidwes-Afrika
Bekend vir	Skrywer van verskeie volksverhale

J.P. Bruwer (23 September 1914 – 13 Maart 1967) was 'n professor en hoof van die Departement Volkekunde aan die Universiteit van Stellenbosch en word aangestel as Kommissaris-generaal vir Suidwes-Afrika (tans Namibië). Hy skryf verskeie volksverhale en ook vakkundige werke.

Lewe en werk[wysig | wysig bron]

Johannes Petrus van Schalkwyk Bruwer is op 23 September 1914 op Barrydale in die Kaapprovinsie gebore. Sy ouers was Abraham Petrus van Schalkwyk Bruwer en Margritha Petronella Magdalena Haasbroek. Hy gaan vanaf 1920 tot 1930 op die Afrikaanse skool op sy geboortedorp skool en matrikuleer dan in 1932 aan die Montagu Afrikaanse Hoërskool. Hierna studeer hy in 1933 en 1934 verder aan die Wellington Opleidingskollege waar hy eersteklas diplomas verwerf in Onderwys, Bybelkunde en Dogmatiek. Nadat hy vir ses maande onderwys gee in die distrik van Bredasdorp, vertrek hy in Julie 1935 na Zambië, waar hy as opvoedkundige aansluit by die sendingorganisasie van die NG Kerk van die Oranje-Vrystaat. Hy beklee hierdie pos tot 1950. Tussen 1935 en 1950 is hy onderwyser te Kamoto, hoof van die opleidingskool vir onderwysers te Madzi Mayo en Katete (laasgenoemde deur homself gestig) en vanaf 1944 is hy sekretaris vir onderwys vir die Oos-Luangwa provinsie van Noord-Rhodesië (Zambië). Tydens sy verblyf in Zambië behaal hy in 1945 die B.A.-graad met lof aan die Universiteit van Suid-Afrika en in 1948 die M.A.-graad in Bantoetale en -antropologie met lof aan die Universiteit van Pretoria met ŉ verhandeling oor “Die gesin onder die moederregtelike Acewa”. In hierdie tyd dien hy ook op die regering se Adviesraad vir Swart Onderwys en op vele ander regeringsliggame. Hy is in 1938 getroud met Cornelia Dorothea (Cora) Gutter (1911-1990) van Fouriesburg en drie dogters en twee seuns word uit die huwelik gebore.

In Januarie 1951 word hy aangestel as lektor in Volkekunde aan die Universiteit van Stellenbosch en vanaf Januarie 1956 tot einde Desember 1963 is hy professor en hoof van die departement. Hy behaal sy D.Phil.-graad in 1955 aan die Universiteit van Pretoria met ŉ proefskrif oor “Die verwantskapbasis van sosiale organisasie by matriliniêre Bantoegemeenskappe, met besondere verwysing na die Kunda”. In sy tyd op Stellenbosch is hy lid van die afvaardiging van die Suid-Afrikaanse regering na die konferensie vir die Komitee vir Tegniese Samewerking Suid van die Sahara in 1955. Verder is hy regeringsverteenwoordiger op die Raad van die Universiteit van Fort Hare; in 1959 tot 1960 besoekende professor aan die Skool vir Gevorderde Internasionale Studies aan die John Hopkins Universiteit in die Verenigde State van Amerika; tussen 1959 en 1963 spesialis-adviseur vir die Algemene Sendingkommissie van die NG Kerk in die Kaap; en tussen 1960 en 1963 voorsitter van die Raad van die Universiteitskollege van Zoeloeland en ŉ lid van die Kommissie van Ondersoek na die Suidwes-Afrika aangeleentheid. Hy is ŉ lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en word in 1961 verkies tot die Raad van hierdie liggaam.

In Januarie 1964 word hy aangestel as Kommissaris-generaal vir Suidwes-Afrika en beklee hierdie pos tot die einde van hierdie jaar. In 1965 word hy aangestel as professor in Sosiale Antropologie aan die Universiteit van Port Elizabeth en in 1967 word hy ook vise-rektor van hierdie universiteit. Hy is lid van die Raad van die Universiteit van Port Elizabeth en ook van die Raad van die Universiteit van Suid-Afrika. In 1965 is hy ŉ getuie vir die Suid-Afrikaanse regering oor die Suidwes-Afrika aangeleentheid by die Internasionale Hof in Den Haag. Hy is op 13 Maart 1967 een van 25 passasiers aan boord van vlug 406 van Port Elizabeth na Oos-Londen wat naby Kayser-strand by Oos-Londen in die see stort en sterf.

Skryfwerk[wysig | wysig bron]

“Die renoster wat eenmaal in duisend jaar lag en ander sprokies” bevat sy optekening van sprokies van inheemse volkere, waaruit Hennie Aucamp die titelverhaal opneem in “Wys my waar is Timboektoe”. Hy skryf ook die roman “Swart Mamba”. ŉ Uittreksel uit hierdie boek word deur G.H. Franz onder die titel “Die dood van die mamba” in die versamelbundel “Mooi loop” opgeneem. “Die bul van Emvayeni” is ŉ roman waarin Logalera in sy eie taalidioom vertel van die vlug van sy Natalse stam voor Tsjaka se Zoeloes na Sentraal-Afrika. “Manne van die Bantoe” is ŉ boek oor die groot swart leiers Tsjaka, Moshoeshoe en Khama.

Sy reeks van vier radiopraatjies oor “Ons mandaat: Suidwes-Afrika” wat hy in Maart en April 1961 oor die Afrikaanse Diens van die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie lewer, word later in pamfletvorm deur die SAUK gedruk. Hy skryf verskeie ander vakkundige werke.

Publikasies[wysig | wysig bron]

Jaar	Publikasies
	Fiksie
1942	Die renoster wat eenmaal in duisend jaar lag en ander sprokies
1943	Kalulu die slim hasie
1948	Swart mamba
1950	Die bul van Emvayeni
1959	Die goue mantel en ander verhale
1962	Nongquase en die bloedrooi son
1966	Noord van die Zambesi
	Nie-fiksie
1956	Manne van die Bantoe
	Die Bantoe van Suid-Afrika
1958	Die patrilinie by die Pedi
	Volkekundige studies: etnografie: Vir standerd VII (met H.J. van Zyl)
	Volkekundige studies: etnografie: Vir standerd VII (met H.J. van Zyl)
1960	The Kuanyama of South West Africa
1961	Inleiding tot die algemene volkekunde (saam met P.J. Coertze)
	Ons mandaat: Suidwes-Afrika
1966	South West Africa: the disputed land
	Die Khoisan en Bantoebevolking van Suidwes-Afrika
	Die matriliniêre orde in Okavangoland

Bronnelys[wysig | wysig bron]

Boeke[wysig | wysig bron]

Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. “Skrywers en rigtings” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952
Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk1984

Internet[wysig | wysig bron]