Johannes du Plessis Scholtz

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf J. du P. Scholtz)
Johannes du Plessis Scholtz
Gebore14 Mei 1900
Hottentots-Holland, Kaapkolonie
Sterf26 Januarie 1990 (op 89)
Nuweland, Kaapstad
NasionaliteitSuid-Afrika
BeroepSkrywer, taalhistorikus, kunsversamelaar
TitelProfessor
EggenootHelena Elizabeth Zoraide geb. Heyse
KindersJacob Jan du Plessis Scholtz

Johannes du Plessis Scholtz (14 Mei 1900 – 26 Januarie 1990) was 'n Suid-Afrikaanse skrywer, taalhistorikus en kunsversamelaar. Hy het in 1943 die Hertzogprys vir Wetenskaplike Prosa gewen met sy boek Die Afrikaner en sy taal, 1805–1875.

Prof. Scholtz het artikels oor die interne en eksterne geskiedenis van die Afrikaanse taal bygedra tot die Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Dit het die geskiedenis behandel van die ontstaan en ontwikkeling van die taal en van sy stryd om oorlewing en erkenning. Dit was gegrond op oorspronklike navorsing en bevat nie inligting wat elders in druk verskyn het nie. Talle vakgenote het gevra dat die oorspronklike Afrikaanse teks (die Engelse artikels was 'n vertaling daarvan) in ’n afsonderlike boek uitgegee word. Dit het gebeur in 1980 met die verskyning van Wording en ontwikkeling van Afrikaans by Tafelberg-Uitgewers en is minstens een keer herdruk.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

Boeke[wysig | wysig bron]

  • 1939. Die Afrikaner en sy taal, 1805–1875. Nasionale Pers: Kaapstad.
  • 1941. Uit die geskiedenis van die naamgewing aan plante en diere in Afrikaans. Nasionale Pers: Kaapstad.
  • 1963. Taalhistoriese opstelle. Van Schaik: Pretoria. (herdruk in 1981)
  • 1965a. Die Afrikaner en sy Taal, 1806–1875. 2de uitgawe. Nasou: Kaapstad.
  • 1965b. Afrikaans uit die vroeë tyd. Nasou: Kaapstad.
  • 1970a. Afrikaans-Hollands in die agtiende eeu. Nasou: Kaapstad.
  • 1970b. Strat Caldecott, 1886–1929. A.A. Balkema: Kaapstad.
  • 1973. D.C. Boonzaier en Pieter Wenning: Verslag van 'n vriendskap. Tafelberg: Kaapstad.
  • 1974. Naamgewing aan plante en diere in Afrikaans. 2de uitgawe. Nasou: Kaapstad.
  • 1976. Moses Kottler: His Cape Years. Tafelberg: Kaapstad.
  • 1978. Katrine Harries: Life and work. Tafelberg: Kaapstad.
  • 1979. Oor skilders en skrywers. Tafelberg: Kaapstad.
  • 1980. Wording en ontwikkeling van Afrikaans. Tafelberg: Kaapstad.

Ander werke[wysig | wysig bron]

  • 1923 Augustus. Review: Japie by J.R.L. van Bruggen. Die Huisgenoot: 187.
  • 1934 Julie 23. Review: Oor die Afrikaanse taal by G.S. Nienaber. Die Burger.
  • 1937a. Review: M.J. Koenen's Verklarend Handwoordenboek der Nederlandse Taal. Die Huisgenoot: 59.
  • 1937b. Review: Groot Woordeboek. Afrikaans-Engels, Engels-Afrikaans. Die Huisgenoot: 59, 63.
  • 1937 Desember 18. "Die halwe kring – antwoord op resensie van E.C. Pienaar." Die Burger.
  • 1947 November 28. "D.C. Boonzaier: Beroemde Karikaturis en Merkwaardige Mens." Die Huisgenoot.
  • 1950. Nederlandse invloed op die Afrikaanse woordeskat. Lesingsreeks van die Universiteit van Kaapstad No. 3. Oxford University Press: Kaapstad.
  • 1952. "Die ontwikkeling van die Afrikaanse taal en letterkunde." In: Boekspieël van Suid-Afrika. Komitee van Boekuitstalling van Riebeeck-fees: Kaapstad: 85-115.
  • 1954. "Structuurvergelijking tussen Nederlands en Afrikaans." Taal en Tongval 3(2&3): 101-104, mede-outeur met W. Gs. Hellinga.
  • 1959. "Strat Caldecott (1886–1929)." Ons Kuns I, uitgegee deur die tydskrif Lantern in medewerking met die S.A. Uitsaaikorporasie, Pretoria, 67 vlg.
  • 1964. "Kritiek op Afrikaanse taalgebruik." Standpunte Nuwe Reeks 52, Jg. 23(4): 32-36.
  • 1965. "'n Dramatiese geskiedenis." Standpunte 33(4): 1-5.
  • 1966a. "Grammatikareël of stylmiddel?" In: Smal swaard en blink. Bundel aangebied aan N.P. van Wyk Louw by geleentheid van sy sestigste verjaardag 11 Junie 1966. Academica: Pretoria – Kaapstad: 118-137.
  • 1966b. "Afrikaans, External history of." In: Standard Encyclopædia of Southern Africa, Nasou: Kaapstad: 63-80.
  • 1966c. "Afrikaans, Internal history of." In: Standard Encyclopædia of Southern Africa, Nasou: Kaapstad: 80-113.
  • 1966d. "Boonzaier, Daniël Cornelis." In: Standard Encyclopædia of Southern Africa, Nasou: Kaapstad: 422-423.
  • 1966e. "Hesseling, Dirk Christiaan." In: Standard Encyclopædia of Southern Africa, Nasou: Kaapstad: 513-514.
  • 1971. Review: G.S. Nienaber, Afrikaans in die vroeë jare. Tydskrif vir geesteswetenskappe 11(4): 332.
  • 1973. "By die honderdste verjaarsdag van Pieter Wenning." Tydskrif vir geesteswetenskappe 13(4): 349-358.
  • 1985a. "Vroeë taalkundige studies." Tydskrif vir geesteswetenskappe 25(2): 80-105.
  • 1985b. "Afrikaanse woorde en uitdrukkinge – eiegoed of erfgoed?" Tydskrif vir geesteswetenskappe 25(4): 235-290.

Artikels vir Die Burger[wysig | wysig bron]

  • 1971 Desember 13. "Bonnard se rol in vandag se kuns."
  • 1972 Oktober 18. "Die verbondenheid van D.C. Boonzaier."
  • 1973 Mei 4. "Stern-argief nou in biblioteek."
  • 1973 Mei 7. "Stern-skatte na jare gevind."
  • 1973 Junie 15. "Stukke getuienis oor ons grootste digter."
  • 1973 September 10. "Voortrekkerhuis: Wenning se skilderye."
  • 1973 Desember 6. "Van Wyk Louw: Skugter, maar nie geheimsinnig."
  • 1973 Desember 31. "Le Vaillant en sy akwarelle."
  • 1974 Maart 15. "Historiese huis en Pierneef."
  • 1974 April 26. ",Nuwe' Caldecott opgespoor."
  • 1974 Augustus 12. "Skildery van Wenning geïdentifiseer."
  • 1975 Oktober 23. "'n Skildery van Wenning."
  • 1976 Januarie 8. "Verhaal van beeld in Kaapstad."
  • 1976 Maart 10. "Kuns-speurwerk – en 'n verrassing."
  • 1977 Januarie 24. "'n ,Nuwe' Kottler."
  • 1977 Mei 2. "Vroeë Caldecott-werk ontdek."
  • 1977 Augustus 15. "Verlore skilderye van Caldecott ontdek."
  • 1978 Januarie 18. "Noor se spotprente behou trefkrag."
  • 1978 Februarie 9. "Werke van Kottler 'ontdek'."
  • 1978 Augustus 9. "Identifikasie van 'n skildery."
  • 1978 Oktober 2. "Hy was 'n opregte mens."
  • 1979 September 28. "Probleme met nagelate kunswerke."
  • 1979 Desember 12. "Vyf vroue en die Nuwe Groep."
  • 1980 Maart 19. "Katrine Harries se nagelate werk."
  • 1981 Maart 10. "Onderskatte en half vergete skilder."
  • 1981 April 9. "Malraux se groot slag."
  • 1981 Junie 8. "'Onbekende' werk van Boonzaier."
  • 1981 September 23. "SA Kunswerke wat verdwyn."
  • 1982 Februarie 25. "Ou Kaap herleef in seldsame boeke."
  • 1982 Februarie 26. "Geskiedenis van Kaapstad in ou kalenders."
  • 1982 Maart 8. "'n Groot skilder in 'n klein land."
  • 1982 Junie 22. "Ou boekwinkels en Kaapse kultuur."
  • 1982 Julie 7. "Besonderse kuns van Kay."
  • 1982 Julie 28. "Só het 'n boek ontstaan."

Bronne[wysig | wysig bron]