Janusz Waluś
Janusz Waluś | |
|---|---|
| Gebore | Janusz Jakub Waluś 14 Januarie 1953 |
| Nasionaliteit |  Pole Suid-Afrika |
| Bekend vir | Sluipmoord op die voorsitter van die Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party Chris Hani |
Janusz Waluś[1] (uitspraak: Janoesj Waloes; gebore 1953 in Zakopane, Klein-Pole) is 'n Poolse immigrant wat die voorsitter van die Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party Chris Hani op 10 April 1993 vermoor het. Hy was in aanhouding in die Kgosi Mampuru-gevangenis in Pretoria. Waluś is vier keer parool geweier, voordat die konstitusionele hof in November 2022 gelas het dat hy op parool vrygelaat is. Sy parool is vir byna 'n week uitgestel nadat hy in die tronk aangeval is, en hy is op 7 Desember 2022 vrygelaat.[2][3]
Sy parooltydperk het vir twee jaar geduur, waartydens hy verbied was om Suid-Afrika te verlaat. Sy parooltydperk het in November 2024 geëindig.[3] In Desember daardie jaar het die regering aangekondig dat Waluś op 6 Desember na Pole gedeporteer sou word met die Poolse regering wat vir die verrigtinge betaal.[4]
Hy het van 1986 dubbele Poolse en Suid-Afrikaanse burgerskap gehad totdat sy Suid-Afrikaanse burgerskap in 2017 teruggetrek is.
Waluś is op 14 Januarie 1953 in 'n kommunistiese Pole gebore. Hy emigreer in 1981 na Suid-Afrika, ontvang 'n permanente verblyfpermit, en sluit hom by sy pa en broer in Suid-Afrika aan. In 1987 ontvang hy Suid-Afrikaanse burgerskap.
Die tydsberekening van die moord, net voor die eerste demokratiese verkiesing in Suid-Afrika, het aansienlike politieke spanning in die land veroorsaak. Slegs Nelson Mandela se persoonlike pleidooi vir kalmte kon uiteindelik die situasie ontlont.[5]
Die moord het uiteindelik nie die onderhandelinge en die oorgang na 'n nuwe bedeling beïnvloed nie. Waluś en sy medepligtige, Clive Derby-Lewis is beide ter dood veroordeel, maar die vonnis is later na lewenslank verander nadat die doodstraf in Suid-Afrika in 1995 afgeskaf is. Toe Waluś sy straf hoor, het hy die volgende oor die ANC te sê gehad:
|
Hulle (die ANC) is kommuniste en hulle sal hierdie wonderlike land vernietig. Hulle sal alles wat met moeite deur wittes opgebou is opmors. Dit is vir my 'n pyn om te dink dat alles hier vernietig gaan word in die naam van 'n veelrassige utopia wat nooit sal werk nie. Hulle wil vryheid en demokrasie hê – oor 'n paar jaar is vryheid en demokrasie al wat hulle sal oorhê.[6][7] |
|
In November 2022 het Raymond Zondo, die President van die Konstitusionele Hof die Ministerie van Justisie en Korrektiewe Dienste beveel om voorwaardelike vrylating aan Janusz Walus toe te staan, na byna 30 jaar in die tronk toe hy vir twintig jaar in aanmerking gekom het en dat sy vorige versoeke verwerp is. Twee dae voor sy vrylating op parool is Walus deur 'n medegevangene van die Kgosi Mampuru-gevangenissentrum in Pretoria gesteek.[1].
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ http://sabctrc.saha.org.za/reports/volume6/section1/chapter4/subsection5.htm
- ↑ Chothia, Farouk (21 November 2022). "South African court orders release of Chris Hani's killer Janusz Walus". BBC News.
- ↑ 3,0 3,1 Maromo, Jonisayi. "Janusz Walus discharged from hospital, officially on parole". www.iol.co.za (in Engels). Besoek op 7 Desember 2022.
- ↑ "Far-right extremist who murdered South African hero to be deported". BBC (in Engels). Besoek op 6 Desember 2024.
- ↑ Sparks, Allister (1994). Tomorrow is Another Country. Struik.
- ↑ Gazeta Wyborcza, 6 Mei 1994
- ↑ www.opcjanaprawo.pl – Roman Konik: Raport w 14 lat od upadku apartheidu[dooie skakel]
Normdata  |
|
|---|