Gaan na inhoud

Johanna van Gogh-Bonger

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Johanna van Gogh-Bonger
Van Gogh-Bonger in 1889
Gebore
Johanna Gezina Bonger
4 Oktober 1862
Amsterdam, Nederland
Gesterf 2 September 1925 (1925-09-02) (ouderdom 62)
Laren, Nederland
Ander name Jo van Gogh-Bonger

Johanna Gezina van Gogh-Bonger (4 Oktober 1862 – 2 September 1925) was 'n Nederlandse redakteur wat honderde briewe van haar eerste eggenoot, die kunshandelaar Theo van Gogh, en Vincent van Gogh, sy broer, vertaal het.

Van Gogh-Bonger het 'n sleutelrol gespeel in die groei van Vincent van Gogh se roem nadat hy oorlede is.[1]

Johanna en Theo van Gogh se seun Vincent Willem van Gogh (kunshandelaar) (1890-1978), wat na sy oom vernoem is, het die Van Gogh-museum in Amsterdam gestig.[2]

Familie en vroeë jare

[wysig | wysig bron]

Johanna (Jo) Gezina Bonger is op 4 Oktober 1862 in Amsterdam in Nederland gebore. As die dogter van Hendrik Christiaan Bonger (1828–1904), 'n versekeringsmakelaar, en Hermine Louise Weissman (1831–1905), was sy die vyfde van sewe kinders. Sy was veral na aan haar ouer broer Andries Bonger (1861–1936). Andries het in 1879 na Parys verhuis, en die twee het gereeld briewe gewissel. Haar jongste broer, Willem Adriaan Bonger (1876–1940), het 'n belangrike kriminoloog geword. Die gesin was musikaal en het aandoptredes van kwartette gehou, en Jo (ook genoem "Net") het 'n bekwame pianis geword. Anders as haar ouer susters, wat huishoudelike pligte gedoen het, was Jo, 'n "vrolike en lewendige kind", toegelaat om haar opleiding te bevorder deur Engels te studeer en die ekwivalent van 'n universiteitsgraad te verdien. Sy het 'n paar maande in Londen gebly en in die British Museum se biblioteek gewerk.[3] As adolessent het sy onder die invloed gekom van die nie-konformistiese skrywer Multatuli, skrywer van die satiriese, negentiende-eeuse anti-koloniale roman Max Havelaar.[4]

Vanaf die ouderdom van 17, behalwe tydens haar huwelik met Theo, het sy 'n gedetailleerde dagboek gehou, wat later 'n belangrike bron geword het om Vincent se nadoodse roem te skep, en die rol van haar oorlede man beklemtoon het. [5]

Volwassenheid

[wysig | wysig bron]
Met seun Vincent Willem by die ateljee van fotograaf Raoul Saisset, 4 Rue Frochot, Parys, 1890

Op die ouderdom van 22 word sy 'n onderwyseres in Engels by 'n kosskool vir meisies op Elburg, en later hou sy skool aan die Hoër Meisieskool in Utrecht. Gedurende hierdie tyd wat sy in Amsterdam was, is sy deur haar broer Andries voorgestel aan Theo van Gogh, die broer van Vincent. Een van die Van Gogh-susters het haar as “slim en teer” beskryf.[6] 

Huwelik met Theo van Gogh

[wysig | wysig bron]

Theo het baie oor Johanna gedink, en het die volgende jaar 'n besoek aan Amsterdam gebring om sy liefde teenoor haar te verklaar. Verras en geïrriteerd dat 'n man wat sy skaars geken het met haar sou wou trou, het sy hom aanvanklik van die hand gewys. Sy het sy voorstel die volgende jaar egter aanvaar, en hulle is op 17 April 1889 in Amsterdam getroud. Om die huis in Nederland waar sy saam met haar ouers en broers en susters gewoon het te verlaat en na Parys te verhuis om saam met haar kunshandelaar-eggenoot te gaan bly, was vir haar 'n groot aanpassing. Die egpaar het voor hul huwelik gereeld briewe verwissel, waarin hulle mekaar beter leer ken het. Dit is later gepubliseer as Brief Happiness: The Correspondence of Theo Van Gogh and Jo Bonger.[7] Voordat sy in die huwelik getree het, het Jo geweet dat die verhouding tussen haar toekomstige man en sy broer Vincent sterk was, tot so 'n mate dat sy in wese ook met Vincent getrou het, deur met Theo te trou. Vir jare het haar man Theo, Vincent se werk as kunstenaar ondersteun, finansieel asook op alle ander maniere.[8] 

Theo is voor sy huwelik met sifilis geinfekteer as gevolg van besoeke aan prostitute, maar hy het nie Jo of hul seun Vincent Willem,[9] wie op 31 Januarie 1890, nege maande na die huwelik gebore is, aangesteek nie. Hulle het vir Vincent gevra of hy die baba se peetpa sou wees, wat die band tussen almal van hulle versterk het. Kort ná die baba se geboorte het Vincent die gesin in Parys besoek en hy het sy naamgenoot ontmoet. Die broers het honderde briewe uitgeruil, met dié van Vincent wat deur Theo bewaar is.[10] ’n Brief van Johanna aan Vincent, geskryf tydens haar uitgebreide kraamproses met baba Vincent Willem, bestaan steeds. Theo se jonger suster Wilemien van Gogh het tydens haar swangerskap en ná die baba se geboorte by Jo gebly en die nuwe ma gehelp. Die twee het vriende geword toe Jo en Theo verloof was en dit het voortgegaan ná Vincent en Theo se afsterwes.[11]

Ná Vincent se dood het Theo ’n uitstalling van sy broer se skilderye in hul Montmartre-woonstel in Parys gereël. Theo se gesondheid het ná Vincent se dood in duie gestort, wat destyds aan sy diep hartseer toegeskryf is. Jo het probeer om Theo na Nederland te laat verhuis vir behandeling, maar omstandighede het dit onmoontlik gemaak. Sy het wel 'n Nederlandse geneesheer, Frederik van Eeden, oorreed om na Parys toe te kom om behandeling met hipnose te probeer. Terwyl hy daar was, het Van Eeden Vincent se skilderye in Jo en Theo se woonstel bekyk en gloeiend daaroor geskryf. In ruil daarvoor het Jo vir hom 'n weergawe van The Sower geskenk, wat hy aan vriende gewys en oor geskryf het. “Jo het die eerste Van Gogh-saad suksesvol in Nederland geplant”.[12] Na haar man se dood ses maande ná Vincent s'n, was Van Gogh-Bonger vasbeslote om voort te gaan met haar man se pogings om Vincent se belangrikheid as kunstenaar te vestig, maar sy het ook gewerk om haar man se deurslaggewende rol in die ondersteuning van Vincent se lewe as kunstenaar te demonstreer.

Lewe na Theo se dood

[wysig | wysig bron]
Van Gogh-Bonger saam met haar seun en haar tweede man, Johan Cohen Gosschalk c. 1905

Na Theo se afsterwe in Januarie 1891, slegs 'n paar maande na Vincent s'n, is Johanna as 'n weduwee agtergelaat met haar babaseun om te onderhou. Sy het net 'n woonstel in Parys gehad met 'n paar meubelstukke en sowat 200 kunswerke wat destyds as waardeloos geag was - van haar swaer Vincent.[13] Alhoewel sy aangeraai is om die skilderye in Parys, 'n sentrum van die kunswêreld, agter te laat, het sy eerder teruggetrek na Nederland met die skilderye en honderde sketse, sowel as die groot kas briewe van Vincent aan haar oorlede man. Alhoewel sy nie self in kuns opgelei is nie, was sy tydens haar kort huwelik op die toneel van die lewendige kunswêreld van die Impressioniste en post-Impressioniste, wie se werk haar oorlede man bevorder het.[14]

In Nederland het sy 'n losieshuis in Bussum, 'n dorpie 25 km van Amsterdam af geopen, en begin om haar kontakte in die kunswêreld te hervestig. Tydens haar kort maar vrugbare huwelik met Theo het sy nie haar dagboek gehou nie, maar het dit weer hervat met die bedoeling dat haar seun dit eendag moet lees. Om ekstra inkomste te verdien, het sy kortverhale uit Frans en Engels in Nederlands vertaal. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (March 2024)">Verwysing benodig</span> ] In Augustus 1901 trou sy met Johan Cohen Gosschalk (1873–1912), 'n Nederlandse skilder wat tien jaar jonger as sy was. Gebore in Amsterdam, studeer hy kuns in Bussum en woon in Jo se koshuis. Hulle was 'n jaar lank verloof, en dit was onduidelik of hulle sou trou. Hulle het uiteindelik voortgegaan en getrou en 'n huweliksvoorwaardeooreenkoms aangegaan dat die eiendom wat hulle in die huwelik gebring het, apart sou bly. Vincent se skilderye wat uit Theo se boedel geërf is, het hare gebly, en dié wat aan haar seun Vincent Willem behoort het, was ook apart. Met haar huwelik het sy opgehou om haar losieshuis te bestuur en saam met haar nuwe man en seun na 'n nabygeleë huis, spesiaal ontwerp deur die Nederlandse argitek Wilhem Bauer, verhuis. Haar huwelik met Cohen, wat aan depressie gely het verkies het om alleen te wees, was uitdagend, en Jo het ander in haar vertroue geneem daaroor. Jo se goeie vriend en skoonsuster Willemien van Gogh is in die hospitaal opgeneem vir geestesongesteldheid vir wat blykbaar die res van haar lewe was. Jo het haar in die geesteshospitaal besoek en Vincent se skilderye wat deur Wil besit word, in trust gehou en sommige verkoop om vir haar hospitalisasie te betaal.[15] Sy was in 1912 weer 'n weduwee en het daarna nooit weer getrou nie. 

Sy het in hierdie tydperk van haar lewe by feministiese sake betrokke geraak. Sy het boekresensies vir feministiese publikasies geskryf en 'n goeie vriendin van feministiese joernalis Henriëtte van der Meij geword.[16] Sy was een van die stigterslede van 'n vroue-sosialistiese beweging, die Amsterdamse Sosiaal-Demokratiese Vrouepropagandaklub, "wat gemik was op werkersklasopvoeding en om vroue se werksomstandighede te verbeter."[17]

Bevordering van Van Gogh se skilderkuns en literêre prestasie in briewe

[wysig | wysig bron]

Sy het haar lewe daaraan toegewy om voort te gaan om die nalatenskap van Vincent en haar oorlede man Theo te vestig. Sedert vroeg in haar weduweeskap het sy 'n sistematiese proses begin om aandag te vestig op Vincent se kuns en sy lewe. Vir haar was die briewe en die skilderye 'n gesamentlike pakket en sy was van mening dat die kritici wat dalk sy werk sou afwys, moontlik deur middel van die briewe oortuig kon word. Vincent het in die briewe sy artistieke visie uiteengesit en sodoende kon diegene wat die skilderye sien dit beter verstaan. Vir mans vanuit die kunswêreld het Jo voorgekom as 'n oningeligte en obsessiewe vrou wat deur die huwelik verbind is met die relatief onbekende Vincent en Theo van Gogh. In 1892, terwyl sy 'n uitstalling van Vincent se werke gereël het, is sy hewig gekritiseer deur kunstenaar Richard Roland Holst:

"Mevrou Van Gogh is 'n bekoorlike vroutjie, maar dit irriteer my as iemand fanaties uitbars oor 'n onderwerp waarvan sy niks weet nie, en alhoewel verblind deur sentimentaliteit steeds dink sy neem 'n streng kritiese houding aan. Dit is skoolmeisie-praatjies, niks meer nie. [...] Die werk wat mevrou Van Gogh die graagste sou wou hê, is die een wat die mees bombastiese en sentimenteelste was, en die een wat haar die meeste laat huil het; sy vergeet dat haar hartseer Vincent in 'n god verander."[18]

Ten spyte van die afwysing deur die gevestigde elite van die kunswêreld, het sy onvermoeid en suksesvol voortgegaan om kunskritici en die publiek deur sy briewe van haar siening oor Vincent as 'n lydende artistieke genie te oortuig in beide skilderkuns en letterkunde. Sy het selfs Holst uiteindelik oorgewen. Hy het die omslag van die katalogus ontwerp vir 'n groot uitstalling van Vincent se werke. Sy het die broers se korrespondensie geredigeer en die eerste bundel in Nederlands in 1914 gepubliseer. Sy het ook 'n sleutelrol gespeel in die uitbouing van Vincent se roem en reputasie deur sommige van Vincent se werk strategies uit te leen aan verskeie vroeë retrospektiewe uitstallings, terwyl sy eienaarskap daarvan behou het.[19] 

Johanna Bonger, deur haar tweede man Johan Cohen Gosschalk, 1905

Sy het in kontak gebly met Vincent van Gogh se vriend Eugène Boch, aan wie sy sy eie portret in Julie 1891 aangebied het.[20] Sy het ook in kontak gebly met Émile Bernard, wat haar gehelp het om Vincent van Gogh se skilderye te bevorder.

Die nalatenskap en bekendheid van Vincent van Gogh, die lankmoedige kunstenaar, het in die jare na sy afsterwe mettertyd begin versprei, aanvanklik eers in Nederland en Duitsland en daarna verder deur Europa. Sy diep verbintenis met sy jonger broer Theo is gedokumenteer in die gereelde briefwisseling wat hulle vanaf Augustus 1872 gedeel het. Van Gogh-Bonger het die briewe in 1914 in drie volumes gepubliseer. Sy het aanvanklik nou saamgewerk met die Duitse kunshandelaars en uitgewers Paul Cassirer en sy neef Bruno om uitstallings van Van Gogh se skilderye in Berlyn te reël en ook in 1914 om die eerste volume van the Letters to Theo te publiseer. Publikasie van die briewe het gehelp om die boeiende mistiek van Vincent van Gogh, die intense en toegewyde skilder wat vir sy kuns gely het en jonk gesterf het, te versprei.[21]

Jo se lewe was toegewy om Vincent se postuum belangrikheid te bevorder. Haar skoonsuster Elisabeth (Lies) van Gogh het in 1910 'n persoonlike herinnering aan Vincent gepubliseer, wat in Engels, Frans en Duits vertaal is, wat die vermeende aanvraag na inligting oor Vincent se lewe aandui. Lies het vanuit haar geheue geskryf en al die feite was nie korrek nie. Jo het bedenkinge gehad oor Lies se memoires en die publikasie daarvan so kort voor Jo se beplande publikasie van haar uitgawe van Vincent se briewe aan Theo het 'n skeuring tussen die twee vroue veroorsaak. Toe Jo se uitgawe van die briewe in 1914 gepubliseer is, is alle vermeldings van Lies uitgeskakel. Lies het die konflik vernuwe en Jo gekritiseer omdat sy briewe met sulke intieme besonderhede en familiegeheime gepubliseer het en het Jo daarvan beskuldig dat sy die nagedagtenis van die broers vir finansiële gewin verraai het. Lies van Gogh het in 'n brief na Jo verwys as "Mev. Cohen Gosschalk", met Jo se naam uit haar tweede huwelik, skynbaar in 'n poging om Jo se aansien as 'n voorstander vir die Van Gogh-broers te ondermyn. Jo se seun Vincent Willem het aan Lies se kinders sy ma se spyt oor die einde van die vroue se vriendskap oorgedra.[22]

In 1914 het Jo Theo se oorskot van Utrecht na Auvers-sur-Oise verskuif en is dit langs Vincent se graf met bypassende grafstene begrawe. Haar seun Vincent Willem en sy verloofde was teenwoordig by die herbegrafnis. ’n Takkie klimop ranker wat uit die tuin van dr Paul Gachet geneem is, bedek tot vandag toe albei grafte. Die grafte het kort daarna 'n plek vir pelgrimstogte geword.[23]

Aangesien sy die noodsaaklikheid verstaan het om Amerikaners se waardering vir Vincent se kuns oor te wen, het Jo die vertaling van die briewe na Engels as belangrik beskou en aktief aandag daaraan toegewy om sy talente in New York te bevorder. Sy het drie jaar in New York deurgebring en van 1915 tot 1919 aan die Upper West Side en in Queens gewoon, waar sy begin het om Vincent se briewe in Engels te vertaal. Sy was suksesvol om gunstige aandag vir Vincent se werk te bewerkstellig, en het 'n uitstalling op Fifth Avenue gedoen.[24] Nadat die Eerste Wêreldoorlog geëindig het, het sy in 1919 na Amsterdam teruggekeer.[25]

Latere lewe en afsterwe

[wysig | wysig bron]
Postuum portret in olie, Isaac Israëls, in opdrag van haar seun Vincent kort na haar dood

Sy was 'n geruime tyd voor haar dood in swak gesondheid en het aan Parkinson se siekte gely. Alhoewel sy siek was, het sy tot en met haar dood voortgegaan om die verkope van Vincent se werke te bestuur. Sy sterf op 2 September 1925, op die ouderdom van 62, in haar plattelandse huis in Laren, Nederland. Tot en met haar dood was sy steeds besig met die vertaling van 526 van Vincent se briewe in Engels. In haar doodsberig, De Proletarische Vrouw op 10 September 1925 word berig: "Sy het altyd om verskoning gevra dat sy nie meer aktief in die [Sosialistiese] beweging was nie. Sy het ook gesê dat om haar seun goed groot te maak ook 'n goeie ding vir die samelewing was. 'So dit was my belangrikste werk.'"[26]

Ná haar dood het haar seun Vincent Willem van Gogh die versameling van sowat 200 skilderye, verskeie tekeninge, die Van Gogh-broers se briewe, en die lywige dokumentasie van Jo se saketransaksies geërf. Die inventaris van haar boedel toon dat sy benewens Van Gogh se skilderye en briewe ook werke van haar oorlede tweede man, Johan Cohen Gosschalk, gehad het. Haar strategie om sy beste werke te behou tesame met versigtig beheerde verkope van Van Gogh se ander werke het beteken dat 'n aansienlike versameling in binne die familie gebly het. Haar seun en kleinseun het haar werk voortgesit om die nalatenskap van sy oom Vincent en pa Theo te versterk, wat uiteindelik gelei het tot die oprigting an die Van Gogh-museum in Amsterdam deur die Nederlandse regering.[27] 

In populêre kultuur

[wysig | wysig bron]

Vincent van Gogh as vak in populêre kultuur is welbekend, maar onlangs was Jo van Gogh-Bonger ook 'n fokus.

Romans

[wysig | wysig bron]
  • Cauchi, Caroline (2023). Mrs Van Gogh. London: One More Chapter. ISBN 978-0-00-852451-7. OCLC 1351683901. [https://books.google.com/books?id=_XJwEAAAQBAJ Partial preview at Google Books.
  • Cooperstein, Claire (1995). Johanna: A novel of the van Gogh family. New York: Scribner. ISBN 978-0-684-80234-3. OCLC 604738644 – via Internet Archive.
  • Molnar, Marta (2022). Secret Life of Sunflowers. Marta Molnar. ISBN 978-1-940627-56-4. OCLC 1395955291.
  • Sánchez, Camilo (2012). La viuda de los Van Gogh (in Spaans). Argentina: Edhasa. ISBN 978-987-628-190-4. OCLC 862179543.

Films

[wysig | wysig bron]
  • Sedert 2024 word 'n Engelse vertaling van, Jo, The Van Goghs’ Widow, gebaseer op Camilo Sánchez's se Spaanse novella,[28] deur Cinema7 ontwikkel.[29]

Teater

[wysig | wysig bron]

Jo van Gogh-Bonger was ook die onderwerp van 'n aantal teaterproduksies. 'n Eenvrouvertoning deur die aktrise Muriel Nussbaum, Van Gogh en Jo is in 2005 by Fairfield Universiteit in die Verenigde State opgevoer. Mev. Van Gogh, 'n toneelstuk deur Geoff Allen, wat voorheen die toneelstuk Vincent and Theo geskryf het, is in 2012 by die Universiteit van Auckland in Nieu-Seeland opgevoer, met 'n resensent wat dit as "Wikipedia vir die verhoog" beskou het, emosieloos en sonder om aan te dui waarom sy 'n leeftyd daaraan gewy het om Vincent se werk te bevorder. Sy het ook as 'n hoofkarakter in die pop-rock-musiekblyspel Starry deur Dahan en D'Angelo verskyn. Die musiekblyspel is hoofsaaklik gebaseer op die briewe wat Van Gogh-Bonger gepubliseer het na Vincent en Theo van Gogh se dood.[30]

Sien ook

[wysig | wysig bron]
  • Lys van werke deur Vincent van Gogh, soos bevorder deur Jo van Gogh-Bonger

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Shilliam, Nicola J. (30 April 2021). "Johanna Van Gogh-Bonger (1862-1925): The unseen champion of Vincent Van Gogh". Princeton University Library. Besoek op 16 Desember 2024.
  2. ↑ "Biography of Vincent van Gogh (1890–1978)". Van Gogh Museum (in Engels). Besoek op 31 Maart 2024.
  3. ↑ Naifeh, Steven; Smith, Gregory White (2012). Van Gogh: The Life. London: Profile Books. p. 450. ISBN 978-1-84765-321-5. OCLC 1100862203.
  4. ↑ Memoir of J. van Gogh-Bonger
  5. ↑ "Jo Bonger's Diary, volume 1". bongerdiaries.org. Besoek op 23 Februarie 2022.
  6. ↑ An unknown woman who changed art history
  7. ↑ Gogh, Theo van; Gogh-Bonger, Johanna van (1999). Jansen, Leo; Robert, Jan (reds.). Brief Happiness: The Correspondence of Theo Van Gogh and Jo Bonger. Amsterdam, Zwolle: Van Gogh Museum; Waanders Publishers. ISBN 978-90-400-9372-2. OCLC 44731530.
  8. ↑ A brother like no other: Theo and Vincent van Gogh
  9. ↑ Luijten, Hans (2022). Jo van Gogh-Bonger: The Woman Who Made Vincent Famous. Translated by Richards, Lynne. Bloomsbury Visual Arts. doi:10.5040/9781350299610. ISBN 978-1-350-29961-0. OCLC 1344160576.
  10. ↑ ‘Without Jo there would have been no van Gogh’
  11. ↑ Verlinden, Willem-Jan (2021). The Van Gogh sisters. New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-77649-0. OCLC 1249108261.
  12. ↑ Luijten, Hans (2022). Jo van Gogh-Bonger: The Woman Who Made Vincent Famous. Translated by Richards, Lynne. Bloomsbury Visual Arts. doi:10.5040/9781350299610. ISBN 978-1-350-29961-0. OCLC 1344160576.
  13. ↑ van Gogh, V. W. "Memoir of Johanna Gesina van Gogh". Webexhibits. Besoek op 16 Desember 2024.
  14. ↑ The Woman Who Made van Gogh
  15. ↑ Jo van Gogh-Bonger: The Woman Who Made Vincent Famous (by Hans Luijten)
  16. ↑ Luijten, Hans (2022). Jo van Gogh-Bonger: The Woman Who Made Vincent Famous. Translated by Richards, Lynne. Bloomsbury Visual Arts. doi:10.5040/9781350299610. ISBN 978-1-350-29961-0. OCLC 1344160576.
  17. ↑ "Research Project: Biography of Jo van Gogh-Bonger". Van Gogh Museum. Besoek op 16 Desember 2024.
  18. ↑ Joosten, J.M. (1970). "Van Gogh publicaties". Museumjournaal (in Nederlands). 15 (3). pp. 157-58, note 61. ISSN 0027-4143. OCLC 900986761.
  19. ↑ The Woman Who Saved Van Gogh, Johanna van Gogh-Bonger
  20. ↑ "Johanna van Gogh stayed in touch with Eugene Boch". Eugeneboch.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Julie 2011. Besoek op 1 Augustus 2012.
  21. ↑ Van Gogh's Letters
  22. ↑ Verlinden, Willem-Jan (2021). The Van Gogh sisters. New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-77649-0. OCLC 1249108261.
  23. ↑ van Gogh, Johanna Gesina. "Memoir of Vincent van Gogh". Webexhibits. Besoek op 16 Desember 2024.
  24. ↑ Shorto, Russell (18 April 2021). "The Woman Who Made van Gogh". New York Times Magazine. pp. 40–49. ISSN 0362-4331. Besoek op 1 Oktober 2022.
  25. ↑ Jo Van Gogh-Bonger: The Woman Who Made the Legend
  26. ↑ Research Project: Biography of Jo van Gogh-Bonger
  27. ↑ The History of the Van Gogh Museum
  28. ↑ Sánchez 2012.
  29. ↑ "Jo, The Van Goghs' Widow". Cinema7. 29 Desember 2023. Besoek op 16 Desember 2024.
  30. ↑ Darvill, Josh (24 Maart 2022). "New Van Gogh musical Starry announces London Workshop". Stageberry (in Engels). Besoek op 18 September 2024.

Bronnelys

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Johanna_van_Gogh-Bonger&oldid=2787910"