Vioolconcerto nr. 7 (Mozart)

Vioolconcerto in D majeur
Nr. 7
deur W. A. Mozart
Toonaard	D majeur
Katalogus	K. 271a/271i
Gekomponeer	1777
Bewegings	1. Allegro maestoso 2. Andante 3. Rondo: Allegro
Partituur	Viool orkes

Die sogenaamde Vioolconcerto No. 7 in D majeur, K. 271a/271i, mag dalk deur Wolfgang Amadeus Mozart op 16 Julie 1777 in Salzburg voltooi gewees het. Dit staan bekend as die Kolb Concerto.

Struktuur

Die concerto beskik oor die gebruiklike vinnig-stadig-vinnig struktuur en is om en by 26 minute lank. Die bewegings is:

1. Allegro maestoso
2. Andante
3. Rondo: Allegro

Agtergrond

Die vioolconcerto was in 1907 deur Breitkopf & Härtel gepubliseer in 'n uitgawe deur Albert Kopfermann. Twee bronne vir die concerto is bekend: 'n volle partituur uit die versameling van Aloys Fuchs en 'n stel wat in 1837 deur Eugene Sauzay in Parys gemaak is vir sy onderwyser (en ook skoonvader) Pierre Baillot vanaf die verlore outograaf (wat toe in die besit was van François Habeneck). Die bron van Fuchs se eksemplaar is onbekend, en hy was nie self seker van die werk se egtheid nie: die uitleg daarvan met die soloviool deel aan die onderkant is baie uit karakter uit met die gewoontes van Mozart, waar die deel vir die soloinstrument gewoonlik op die boonste balklyn is. 'n Stukkie papier in Sauzay se afskrif lys die instrumente in presies dieselfde orde en met dieselfde horing solmisasie as wat in Mozart se egte vioolconcerto's gevind kan word, wat op sy beurt die egtheid van die werk ondersteun. Die ooreenkomste was ook deur Robert D. Levin opgemerk. Die vraag betreffende hoe die outograaf (indien dit werklik die outograaf was) in Habeneck se besit opgeëindig het, kan verklaar word daardeur dat Mozart dalk die outograaf privaat in Parys verkoop het, en dat die eggenoot van Sauzay se vriend Marie Bigot de Moragues konneksies gehad het tot Weense musiekuitgewers en die outograaf so in sy hande te lande gekom het. Drie kadense word gevind in die Paryse afskrif; twee mag dalk Baillot s'n wees en die derde Sauzay s'n. Fuchs se afskrif beskik ook oor drie verskillende kadense, welke feit Kopfermann onderdruk het, aangesien hy hulle as oneg beskou het. Die twee afskrifte verskil by sommige plekke, en 'n 37-maateinde in Fuchs se afskrif kom ooreen met 'n kort 7-maateinde in die Paryse afskrif: dit word deur sommige gesien as in ooreenstemming met Mozart se 1778 verklaring "Indien ek oor die tyd daarvoor beskik sal ek sommige van my vioolconcertos herrangskik, en hulle verkort".

Die concerto was onbekend aan Ludwig Ritter von Köchel, en dit is dus afwesig in die eerste uitgawe van die Köchel-katalogus. Paul von Waldersee het dit in die tweede uitgawe wat dateer uit 16 Julie 1777 as K. 271a gelys. Dit is die eerste keer op 4 November 1907 in Dresden uitgevoer. Na die eerste publikasie en uitvoering daarvan het wetenskaplikes die egtheid daarvan aanvaar. Georges de Saint-Foix twyfel nie aan die werk nie, maar meen dat die gepubliseerde weergawe 'n latere hersiening deur Mozart uit 1779 of 1780 is. Andere meen weer dat die werk inhoud bevat wat van Mozart se werkswyse afgelei kan word, maar deur 'n ander persoon afgehandel is. Rudolf Gerber het in 1934 'n ander uitgawe gepubliseer, en dit as eg beskou en 'n tema in die Finale se epiloog opgemerk wat soortgelyk sou wees aan 'n tema uit die 'Gavotte joyeuse' uit Mozart se eie balletmusiek tot Les petits riens , K. 299b. Hy het ook ooreenkomste opgemerk tussen die openingstemas van hierdie concerto en die outentieke K. 211. Die concerto is verder meer ook in 1932 deur Yehudi Menuhin opgeneem, met George Enescu se kadense. Alfred Einstein het die werk as K. 271i herbenoem as gevolg van die invoeging van nuwe werke met die getalle K. 271b tot K. 271H in die katalogus. Hy meen dat die werk gebaseer is op 'n rowwe skets van 'n vioolkonsert van Mozart wat uit 1777 dateer, maar noem dat die oorspronklike vorm nie maklik gerekonstrueer kan word nie. Die onkarakteristieke aantal passasies vir die solo-viool in die hoë register, in pizzicato (in die tweede beweging), en in dubbele stoppe in tiendes, word deur Einstein as 19de-eeuse toevoegings beskou. Friedrich Blume, daarenteen, spreek hom ten gunste van die egtheid van die werk uit, en het gesê dat "nie een passasie enige ruimte vir twyfel toelaat ten opsigte van temas, harmonie, ritme, konstruksie en orkestrasie nie". Hy het ooreenkomste met vioolbewegings van outentieke Mozart-serenades en divertimenti opgemerk, en gesê dat die ongewone gebruik van viooltegnieke nie voldoende gronde was om die egtheid van die werk te betwyfel nie; en kritiseer derhalwe Einstein se idees rakende die concerto. Carl Bär het in 1963 'n artikel gepubliseer wat ten gunste van die outeurskap van Mozart is, en daarop gewys dat 'n gedeelte in Joachim von Schiedenhofen se dagboek vir 25 Julie 1777 verklaar dat 'n Mozart-simfonie, 'n vioolkonsert (gespeel deur Mozart), en 'n fluitconcerto by Gusset's gespeel is. Bär het geglo dat die besondere vioolconcerto die K. 271a/271i concerto was, en het dit ook vereenselwig met die vioolconcerto Leopold, waarna verwys word as "die concerto wat jy [Wolfgang] vir Kolb geskryf het" op 3 Augustus 1778. Hy het die vyf outentieke vioolkonserte as moontlikhede uitgeskakel, aangesien hulle in 1775 geskryf is, en aangesien Leopold op 13 Augustus 1778 in 'n brief vermeld het dat graaf Czernin (wat sedert April 1775 in Salzburg was) nog nooit gehoor het dat die viool deur Kolb gespeel word nie . Daar word gedink dat Kolb Franz Xavier Kolb (1731–82) was, maar Bär vermoed dat dit eintlik sy ouer seun Johann Andreas was (een of ander tyd gebore tussen 1746-8?). Bär veronderstel dat hy die concerto net voor sy vertrek uit Salzburg ontvang het, dus dateer hy die concerto tot 16 Junie (uitvoering van die tweede Lodron Nachtmusik, K. 287/271H) en 26 Julie 1777 (Nannerl se naamdag). Bär was ook van mening dat die datering van die manuskrip (Salisburgo li 16 di Luglio 1777) 'n ander punt ten gunste van die egtheid van die werk daarstel omrede dit in 'n soortgelyke vorm was as dié wat op die meeste kontemporêre outograwe gevind kon word op 'n tydstip toe die skrywer van die hofie waarskynlik nie sou weet dat 'n vioolconcerto geskryf is nie. Ernest Hess merk egter op dat die werk komposisie foute, nie-Mozartiaanse frases, en tekortkominge in instrumentasie en opvolgings bevat sonder betekenis; welke Mozart self in sy Musikale grap, K. 522 , geparodieer het; welke alles op die teendeel dat Mozart die skrywer van hierdie concerto was, wys. Die sesde uitgawe van die Köchel-katalogus het die werk behou as K.271i maar die opmerkings van die derde uitgawe bevat, met die aanhaling van Hess se twyfeling ten opsigte van die egtheid daarvan.

Christoph-Helmut Mahling het in 1978 die vraag geopper of die werk dalk deur iemand anders geskryf kon gewees het, en inderdaad deur Mozart gekopieer is. Hy het egter ook opgemerk dat die meeste vrae rakende die werk onopgelos bly. Hy redigeer in 1980 die volume van die Neue Mozart-Ausgabe, wat hierdie werk (asook die twyfelagtige Sinfonia Concertante vir Vier Blaasinstrumente, K. 297b/Anh .C 14.01) bevat. Hy het dit gelys in die afdeling vir twyfelagtige werke, en al die kadense in die oorspronklike eksemplare ingesluit. Hermann Schmid het die werk on-Mozartiaans genoem, gebaseer op die vorme en tegnieke daarvan, en gesê: "Ek vind in die hele Concerto K. 271i geen musiek wat ek in alle erns aan Mozart sou toeskryf nie, en skryf die werk toe aan 'n komponis wat verskillende vorme en tegnieke as Mozart gebruik het en dateer die komposisie tot ongeveer die 1780's."

In die Mozart-Jahrbuch van 2001 het Mahling vroeër gepubliseerde inligting nagegaan en nuwe kommentaar en inligting gelewer. Hy het bevind dat die concerto nie veel in gemeen het met dié van Baillot nie, maar eerder veel meer in gemeen het met dié van Rodolphe Kreutzer. Hy het egter ook opgemerk dat die gereelde spronge in die hoë register (so hoog as D7) sonder baie musikale redes kenmerkend was van die Franse komposisieskool van die Paryse Konservatoria, wat bietjie later as die gebruiklike datering van hierdie concerto was: hierdie skool het Baillot en Kreutzer ingesluit. Die ongewone gebruik van pizzicato in die tweede beweging het 'n presedent in Baillot se Sinfonia Concertante vir twee viole in D mineur (Op. 38, geskryf in 1816). Die tempomerke "Allegro maestoso" is ook kenmerkend van kontemporêre Franse concertos, terwyl die majestueuse begin van die concerto in stippellyn-ritmes baie in gemeen het met die Franse ouverture-vorm. Mahling het dus gemeen dat indien die concerto 'n rangskikking was, dit waarskynlik een van die rangskikkings van óf Baillot óf Kreutzer was, wat uit omstreeks 1830 dateer. Hy het vyf moontlikhede vir die werklike herkoms van die concerto onderskei naamlik:

1. Mozart, maar later gedateer;
2. 'n Mozart-rangskikking van 'n ander komponis se vioolconcerto;
3. 'n ander kunstenaar se rangskikking van 'n Mozart-vioolconcerto;
4. 'n valse toeskrywing of gedagte-toeskrywing aan Mozart van 'n latere onverwante werk deur 'n onbekende komponis;
5. 'n eenvoudige vervalsing (te wete die Adélaïde Concerto , 'n latere vioolconcerto-vervalsing wat ook aan Mozart toegeskryf word)

Richard Kapp het verklaar dat spelers van die Tsjeggiese Filharmoniese Kamerorkes gelag het toe hulle die stuk gespeel het omdat 'n melodie uit die derde beweging soortgelyk is aan dié van die Tsjeggiese Kerslied Půjdem spolu do Betléma . Dit skep die moontlikheid dat die concerto deur 'n Tsjeggiese komponis geskryf is.

Die werklike herkoms van die K. 271a/271i-konsert bly egter onbekend, en is dikwels die onderwerp van besprekings oor die herkoms daarvan. Alle bekende opnames gebruik die langer einde uit Fuchs se afskrif; maar slegs die van Jean-Jacques Kantorow gebruik die kadense wat oorspronklik in die afskrifte gevind is.

Eksterne skakels

• Vioolconcerto in D majeur, K.271a/K.271i: Partituur op die International Music Score Library Project
• Concerto in D K. 271a/271i: Partituur en kritiese verslag (de) in die Neue Mozart-Ausgabe