Kaliforniese kondor
| Kaliforniese kondor | |
|---|---|
| |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Aves |
| Orde: | Cathartiformes |
| Familie: | Cathartidae |
| Genus: | Gymnogyps |
| Spesie: | G. californianus
|
| Binomiale naam | |
| Gymnogyps californianus (Shaw, 1797)
| |
| |
| Verspreiding
hougebied (standvoël) voormalige verspreidingsgebied | |
| Sinonieme | |
|
Genus-vlak:
Spesie-vlak:
| |
Die Kaliforniese kondor (Gymnogyps californianus) is 'n Nuwe Wêreld-aasvoël en die grootste Noord-Amerikaanse landvoël. Dit het in 1987 in die natuur uitgesterf toe alle oorblywende wilde individue gevang is, maar is sedertdien weer ingevoer na noordelike Arizona en suidelike Utah (insluitend die Grand Canyon-gebied en Zion Nasionale Park), die kusberge van Kalifornië en noordelike Baja California in Mexiko. Dit is die enigste oorlewende lid van die genus Gymnogyps, hoewel vier uitgestorwe lede van die genus ook bekend is. Die spesie word deur die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur as kritiek bedreig gelys, en word insgelyks deur NatureServe as kritiek benadeel beskou.[3]
Die verekleed is swart met kolle wit aan die onderkant van die vlerke; die kop is grootliks kaal, met velkleur wat wissel van grys op jong voëls tot geel en helder oranje op broeiende volwassenes. Sy vlerkspan van 3,0 m (9,8 voet) is die breedste van enige Noord-Amerikaanse voël, en sy gewig van tot 12 kg (26 lb) is amper gelyk aan dié van die trompetterswaan, die swaarste onder inheemse Noord-Amerikaanse voëlspesies. Die kondor is 'n aasdier en vreet groot hoeveelhede aas. Dit is een van die wêreld se langslewende voëls, met 'n leeftyd van tot 60 jaar.[4]
Kondorgetalle het in die 20ste eeu dramaties afgeneem as gevolg van landbouchemikalieë (DDT), stropery, loodvergiftiging en habitatvernietiging.[5] 'n Bewaringsplan wat deur die Amerikaanse regering ingestel is, het gelei tot die vang van al die oorblywende wilde kondore teen 1987, met 'n totale bevolking van 27 individue.[6] Hierdie oorlewende voëls is by die San Diego Wild Animal Park en die Los Angeles-dieretuin geteel. Getalle het gestyg deur teling in gevangenskap, en met ingang 1991 is kondore weer in die natuur vrygestel. Sedertdien het hul bevolking gegroei, maar die Kaliforniese kondor bly een van die wêreld se skaarsste voëlspesies. Teen 31 Desember 2023 het die Vis- en Natuurlewediens die totale wêreldbevolking van 561 bygewerk.[7] 'n Mei 2024 bevolkingsskatting van 561 word deur die nie-winsgewende Ventana Wildlife Society op hul webwerf verskaf.[8] Die kondor is 'n belangrike voël vir baie Kaliforniese inheemse Amerikaanse groepe en speel 'n belangrike rol in verskeie van hul tradisionele mites.[9]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ BirdLife International (2020). "Gymnogyps californianus". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T22697636A181151405. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22697636A181151405.en. Besoek op 9 Maart 2022.
- ↑ "Appendices | CITES". cites.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Februarie 2010. Besoek op 14 Januarie 2022.
- ↑ "NatureServe Explorer 2.0". explorer.natureserve.org. Besoek op 16 November 2022.
- ↑ "Once nearly extinct, the California condor nears new milestones". CNN. 27 April 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Augustus 2018. Besoek op 27 April 2011.
- ↑ "San Diego Zoo's Animal Bytes: California Condor". The Zoological Society of San Diego's Center for Conservation and Research for Endangered Species. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Augustus 2003. Besoek op 18 April 2012.
- ↑ "Last Wild California Condor Capture for Breeding Program" (PDF). U.S. Fish & Wildlife Service (persverklaring). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2016. Besoek op 6 Mei 2009.
- ↑ "World CA Condor Update – 2023 Population Status" (PDF). National Park Service. 31 Desember 2023. Besoek op 19 Mei 2024.
- ↑ "Condor Status". Ventana Wildlife Society. 19 Mei 2024. Besoek op 19 Mei 2024.
- ↑ Foster, J.W. (2024). "Wings of the Spirit: The Place of the California Condor Among Native Peoples of the Californias". California Department of Parks and Recreation. Deelstaat Kalifornië. Besoek op 22 April 2024.
It is apparent that California condors held a special place in the lives and ceremonies of California natives.