Kolofon

Hierdie artikel bevat nie ’n bronnelys nie, wat beteken dat die inhoud nie geverifieer kan word nie.
Enige bevraagtekende inligting mag dus ook mettertyd verwyder word. Help Wikipedia deur betroubare bronne tot die artikel by te voeg.

'n Illustrasie van 'n kolofon (in Spaans)

‘n Kolofon of drukkersmerk is ‘n kort nota in ‘n boek wat ‘n opsomming gee van die wyse waarop en deur wie daardie boek fisies tot stand gekom het.

Soort inligting

Gewoonlik staan die kolofon op die rugkant van die titelbladsy. Dit is vir navorsers en bibliotekarisse van belang om te weet wie verantoordelik is vir die produksie van die boek en skep vertroue in die inhoud van die teks. Inligting soos die volgende word verstrek:

die titel van die boek
die skrywer, redakteur, samesteller
die uitgewer van die boek, sy adres en dikwels die firma se handelsmerk
die taalversorger, proefleser, indekseerder
die jaar van uitgawe
die hoeveelste uitgawe en hoeveelste druk
die vertaler (indien die boek vertaal is)
die name van die illustreerders, kaarttekenaars, fotograwe en persone wat betrokke was by die band- en stofomslagontwerp
die firma betrokke by die druk- en bindwerk (en soms vergesel van hul logo’s as versiering)
die lettertipe wat in die boek gebruik is en die grootte daarvan (die tipografie)
die soort papier gebruik en deur watter firma vervaardig (soms vergesel van die sinnetjie “afkomstig uit goed bestuurde bosse e.a. beheerde bronne”)
die omvang van daardie oplaag
die eienaars van die outeursreg (die kopieregklousule)
die ISBN-nommer
katalogiseringsinligting vir biblioteke (soos byvoorbeeld die Library of Congress- en Dewey-klassifiseringsnommers)
instansies wat deur hul subsidie die publikasie moontlik gemaak het
'n lys van ander boeke deur dieselfde outeur.

Tydskrifte en koerante

Ook in periodieke publikasies kom ‘n kolofon voor. Daar word vermeld

wat die denkrigting van die blad is
die name van die redakteur, joernaliste, korrespondente
die adres van die publikasie en die uitgewer
die ISSN-nommer
intekenbesonderhede
die naam en adres van die ombudsman waar lesers beswaar kan maak teen sekere stellings in ‘n artikel
waar op foute gewys en kommentaar en voorstelle gemaak kan word
Indien die blad voorheen onder ‘n ander titel verskyn het, word dit soms met die datum van stigting vermeld.
Soms verskyn selfs die name van vorige redakteurs.

Ander

So ook kan die end credits by ‘n film as ‘n kolofon beskou word. Ook is die lys van name van samestellers van ‘n webwerf ‘n kolofon.

Geskiedenis

Die woord kolofon kom van die Grieks kolophoon met die betekenis van “laaste toevoeging” of “slotwoord”. In wiegdrukke en baie van die eerste gedrukte boeke het bogenoemde soort inligting aan die einde van die boek verskyn. In dae voor die tyd van die drukpers is boeke met die hand oorgeskryf en is die naam van die kopieerder (dikwels ‘n monnik) vermeld. Soms het dit met ‘n vroom spreuk vergesel gegaan. Mettertyd het die inligting al minder geword en het die woord finis oorgebly. Ook dit het later verdwyn. In die moderne uitgewersbedryf het dit egter herleef, is selfs uitgebrei en na die verso van die titelblad verskuif. Dikwels word die woord impressum as sinoniem gebruik.