Kwesbaarheid vir klimaatsverandering

Kwesbaarheid vir klimaatsverandering (of klimaatkwesbaarheid of klimaatrisiko-kwesbaarheid) word gedefinieer as die "geneigdheid of vatbaarheid om nadelig beïnvloed te word" deur klimaatverandering. Dit kan van toepassing wees op mense maar ook op natuurlike stelsels (ekosisteme). Menslike en ekosisteem kwesbaarheid is interafhanklik.^[1]^:12 Klimaatveranderingkwesbaarheid omvat "'n verskeidenheid van konsepte en elemente, insluitend sensitiwiteit of vatbaarheid vir skade en gebrek aan kapasiteit om te hanteer en aan te pas".^[1]^:5 Kwesbaarheid is 'n komponent van klimaatrisiko. Kwesbaarheid verskil binne gemeenskappe en oor samelewings, streke en lande heen, en kan met verloop van tyd verander.^[1]^:5 In 2021 woon ongeveer 3,3 tot 3,6 miljard mense in omgewings wat hoogs kwesbaar is vir klimaatsverandering.^[1]^:12

Kwesbaarheid van ekosisteme en mense vir klimaatsverandering word gedryf deur sekere onvolhoubare ontwikkelingspatrone soos "onvolhoubare see- en grondgebruik, ongelykheid, marginalisering, historiese en deurlopende patrone van ongelykheid soos kolonialisme en bestuur".^[1]^:12 Daarom is kwesbaarheid hoër in plekke met "armoede, bestuursuitdagings en beperkte toegang tot basiese dienste en hulpbronne, gewelddadige konflik en hoë vlakke van klimaatsensitiewe lewensbestaan (bv. kleinboere, herders, vissersgemeenskappe)"^[1]^:12

Kwesbaarheid kan hoofsaaklik in twee hoofkategorieë opgedeel word, ekonomiese kwesbaarheid, gebaseer op sosio-ekonomiese faktore, en geografiese kwesbaarheid. Nie een sluit mekaar uit nie.

Daar is verskeie organisasies en instrumente wat deur die internasionale gemeenskap en wetenskaplikes gebruik word om klimaatkwesbaarheid te evalueer.

Verwysings[wysig | wysig bron]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 IPCC, 2022: Summary for Policymakers [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, M. Tignor, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem (eds.)]. In: Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, M. Tignor, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, B. Rama (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, bl. 3–33, doi:10.1017/9781009325844.001.

[:34-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 IPCC, 2022: Summary for Policymakers [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, M. Tignor, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem (eds.)]. In: Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, M. Tignor, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, B. Rama (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, bl. 3–33, doi:10.1017/9781009325844.001.

[1]