Maal- en breekmasjiene

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Maal- en breekmasjiene word gebruik am stukke materiaal mee te vergruis of te verpoeier. Breekmasjiene lewer gebreekte stukkies tot so klein as 5 mm, en maalmasjiene deeltjies Kleiner as 5 mm. Sommige meulens is 'n kombinasie, van 'n maal- en breekmasjien en het roosters wat die deeltjies sorteer nadat dit stukkend geslaan is.

Elke masjien se konstruksie word bepaal deur die grootte, struktuur en hardheid van die materiaal wat daarmee verwerk moet word. By die keuse van maal- of breekmasjiene speel nie alleen die uiteindelike fynheid van die materiaal nie, maar ook die fisieschemiese eienskappe en veral hardheid 'n rol. Harde, bros materiaal breek makliker as sagte, taai materiaal maar veroorsaak meer slytasie by die breekwerktuig. Tot eersgenoemde materiale behoort byvoorbeeld graniet, ertse. sandsteen en hoogoondslak, en tot laasgenoemde steenkool, soute en kakao.

In breekwerktuie word die materiaal aan druk-, slaan-, klowings- of wrywingskragte onderwerp, hoewel dit dikwels gekombineer word om die beste resultate te verkry. Harde materiale word die beste deur middel van druk- en slaankragte kleiner gemaak, sagte en taai materiale deur wrywing en bros materiale deur klowing. Na gelang van die eindgrootte van die deeltjies wat verlang word, word daar tussen voorbrekers (3 cm), tussenbrekers (1 mm) en fynbrekers (0,05 mm) onderskei. Masjiene wat stukkies groter as 5 mm lewer, staan as breekmasjiene bekend, en die wat kleiner deeltjies lewer, as maalmasjiene.

Breekwerktuie moet onder meer aan die volgende vereistes voldoen:

- dit moet 'n eindproduk van ʼn reëlmatige grootte lewer;

- dit moet deurlopend (kontinu) werk;

- dit moet maklik versien kan word en verslete onderdele moet gou vervang kan word;

- dit moet 'n lae energieverbruik hê.

Sommige masjiene het ʼn wisselbare deeltjie-verkleiningsgraad, dit wil sê die verhouding tussen die grootte van die deeltjies kan voor en na bewerking verander word. Party van die masjiene staan daarom as sowel brekers as meulens bekend.

Voorbrekers[wysig | wysig bron]

Masjiene wat materiaal tot 'n grootte van ongeveer 3 cm kan verklein, word voorbrekers genoem en dit sluit byvoorbeeld die kakebreker of bekbreker en die keëlbreker in. By die kakebreker word die materiaal tussen ysterkake gebreek. en sit die skarnierpunt bo (Blakekakebreker) of onder (Dodge-kakebreker). By die keëlbreker word die materiaal tussen 'n spil (keël) en ʼn bus vergruis. Die tregter- of keëlvormige bus draai eksentries om die spil en slinger as 't ware heen en weer sodat die afstand tussen die spil en buswand voortdurend wissel en die materiaal fyngedruk word.

Tussenbrekers[wysig | wysig bron]

Met tussenbrekers word die materiaal tot 'n grootte van 1 mm vergruis. Voorbeelde hiervan is die hamermeul, rollermeul, kerwer en walsbreker. Die hamermeul word onder meer vir die maal van graan gebruik. Dit werk teen 'n hoë omwentelingsnelheid en verbruik heelwat energie. Die rollermeul bestaan uit twee swaar rollers en word gebruik om keramiese stowwe, bene en kalk mee fyn te druk.

Die gewig en die snelheid van die rollers bepaal die fynheid van die eindproduk. Die kerwer bestaan uit twee plat skywe met penne en messe wat konsentries ten opsigte van mekaar draai. Die materiaal, byvoorbeeld steenkool, kalksteen, kunsmis en bene, word by die as van die skywe ingelaat, en na die buitekant van die skyf gestrooi en tussen die penne en messe vergruis en stukkend geslaan. Die walsbreker bestaan uit rollers wat teen mekaar draai en ʼn plettende of brekende werking. het. Die rollers word dikwels voorsien van penne (vir tekstielvesels), lemme (vir papiervesels) of ribbe (vir plantaardige materiaal).

Bronnelys[wysig | wysig bron]