Madame Bovary

Madame Bovary: Mœurs de province
Titelblad van die Franse eerste uitgawe in 1857
Skrywer	Gustave Flaubert
Land	Frankryk
Taal	Frans
Genre	Literêre realisme
Uitgewer	Revue de Paris (in reeksvorm) & Michel Lévy Frères (in boekvorm, 2 Vols)
Uitgegee	1 Oktober - 15 Desember 1856 (in reeksvorm) & 12 April 1857 (in boekvorm)
Letterkunde-portaal

Madame Bovary, oorspronklik gepubliseer as Madame Bovary: Mœurs de province, is 'n roman deur die Franse skrywer Gustave Flaubert wat in 1857 gepubliseer is. Die gelyknamige karakter leef bo haar vermoë ten einde van die banaliteite en uitsigloosheid van die landelike lewe te ontsnap.

Toe die roman die eerste keer in Revue de Paris tussen 1 Oktober en 15 Desember 1856 gepubliseer is het Franse staatsaanklaers die roman weens die beweerde onfatsoenlikheid, onbetaamlikheid en onwelvoeglikheid daarvan aangeval. Die gevolglike verhoor in Januarie 1857 het die boek berug gemaak. Na Flaubert se onskuldigbevinding op 7 Februarie 1857 het Madame Bovary in April 1857 'n topverkoper geword toe dit in twee volumes gepubliseer is. As 'n baanbrekerswerk van literêre realisme word die roman beskou as Flaubert se meesterstuk en as een van die mees invloedrykste literêre werke wat geskryf is.

Opsomming van verhaal

Illustrasie deur Charles Léandre Madame Bovary, gegraveer deur Eugène Decisy. (Illustrasie sonder teks op bladsy 322: Emma in manskostuum by die bal)

Charles Bovary is 'n skaam, vreemd geklede tienerjarige seun wat 'n Officier de santé in die Openbare Gesondheidsdiens word. Hy trou met die vrou wat sy moeder vir hom gekies het, die onaangename maar sogenaamd ryk weduwee, Héloïse Dubuc. Charles begin om 'n mediese praktyk in die dorpie Tostes op te bou.

Eendag besoek Charles 'n nabygeleë plaas om die eienaar se gebreekte been te herstel, en in die proses ontmoet hy sy pasiënt se dogter, Emma Rouault. Emma is 'n pragtige jong vrou wat 'n hunkering na luukshede en romantiese verhoudinge het, geïnspireer deur die lees van gewilde romans. Charles voel onmiddellik tot haar aangetrokke, en wanneer Héloïse sterf, wag Charles die routydperk uit voordat hy Emma ernstig die hof maak. Haar vader gee sy toestemming, en Emma en Charles trou.

Emma vind die getroude lewe vervelig en raak lusteloos. Charles besluit sy vrou het 'n verandering van omgewing nodig en verskuif sy praktyk na die groter dorpie Yonville. Daar gee Emma geboorte aan 'n dogter, Berthe, maar moederskap is 'n teleurstelling. Sy raak verlief op Léon Dupuis, 'n regstudent wat Emma se waardering vir letterkunde en musiek deel. Emma gee nie erkenning aan haar passie vir Léon nie, en hy vertrek later na Parys om sy studies voort te sit.

Volgende knoop Emma 'n verhouding aan met 'n ryk en onbeskaamde grondeienaar, Rodolphe Boulanger. Ná vier jaar dring sy daarop aan dat hulle saam wegloop. Rodolphe deel nie haar entoesiasme vir hierdie plan nie en op die vooraand van hul beplande vertrek beëindig hy die verhouding met 'n brief wat onderin 'n mandjie appelkose geplaas word wat aan Emma afgelewer word. Haar skok is so groot dat Emma dodelik siek word en haar na die godsdiens begewe.

Wanneer Emma herstel woon sy en Charles op sy aandrang 'n opera by in nabygeleë Rouen. Die opera wakker Emma se passies weer aan, en sy ontmoet weer vir Léon wat, nou opgevoed en werksaam in Rouen, ook die opera bywoon. Hulle begin 'n liefdesverhouding. Emma bevredig haar begeerte na luukse goedere en klere met aankope wat op krediet by die handelaar Lheureux gedoen word, wat reël dat sy volmag oor Charles se boedel verkry.

Wanneer Lheureux Bovary se skuld invorder, pleit Emma by 'n aantal kennisse om geld, maar word telkens die deur gewys. In wanhoop sluk sy arseen en sterf 'n pynlike dood. Charles gee homself oor aan wroeging en smart, hou op werk en maak 'n lewe deur sy besittings te verkwansel. Wanneer hy sterf word sy jong dogter Berthe by haar ouma geplaas, wat kort daarna sterf. Berthe woon saam met 'n arm tante, wat haar stuur om in 'n katoenfabriek te werk. Die boek sluit af met die plaaslike apteker Homais, wat met Charles se mediese praktyk meegeding het en prominensie bereik het onder die mense van Yonville, en beloon word vir sy mediese prestasies.

Karakters

Emma Bovary is die roman se gelyknamige protagonis. Sy het 'n hoogs geromantiseerde wêreldbeskouing en smag na skoonheid, rykdom, passie, sowel as die hoë lewe.

Charles Bovary, Emma se man, is 'n baie eenvoudige man. Hy is 'n officier de santé, oftewel "gesondheidsbeampte".

Rodolphe Boulanger is 'n welgestelde plaaslike man wat Emma verlei.

Léon Dupuis is 'n klerk wat Emma aan poësie bekendstel en wat op haar verlief raak.

Monsieur Lheureux is 'n slinkse handelaar wat geld aan Charles leen en die Bovary's tot skuld en finansiële ondergang lei.

Meneer Homais is die dorpsapteker .

Justin is Monsieur Homais se vakleerling en agterneef wat verlief is op Emma.

Styl

Die boek was in sommige opsigte geïnspireer deur die lewe van 'n skoolvriend van die skrywer wat 'n dokter geword het. Flaubert se vriend en mentor, Louis Bouilhet, het aan hom voorgestel dat dit 'n geskikte onderwerp vir 'n roman sou wees, en dat Flaubert moet probeer om op 'n "natuurlike manier" te skryf, dit wil sê sonder onnodige afwykings. Die skryfstyl was van die allergrootste belang vir Flaubert. Terwyl hy die roman geskryf het, het hy geskryf dat dit "'n boek oor niks sou wees, 'n boek afhanklik van niks eksterns nie, wat bymekaar gehou sou word deur die interne dryfkrag van sy styl", 'n doelwit wat, vir die kritikus Jean Rousset, van Flaubert "die eerste nie-figuratiewe romanskrywer" gemaak het, soos die latere James Joyce en Virginia Woolf. Alhoewel Flaubert geen voorliefde vir die styl van Balzac gehad het nie, was die roman wat hy geskryf het waarskynlik 'n uitstekende voorbeeld van, en 'n verbetering op, die literêre realisme van Balzac. Die "realisme" van die roman sou egter 'n belangrike element wees tydens die verhoor vir obseniteit: die hoofaanklaer het aangevoer dat die roman nie net immoreel was nie, maar dat realisme in die letterkunde 'n oortreding teen die kuns en fatsoenlikheid was.

Die realistiese beweging was deels 'n reaksie teen die romantiek. Die karakter van Emma kan gesien word as die verpersoonliking van 'n romantikus: in haar geestelike en emosionele toestand toon sy geen verband met die realiteite van haar wêreld nie. Alhoewel hy in sommige opsigte met Emma kan identifiseer, het Flaubert gereeld met die karakter se romantiese dagdromery en literêre smaak gespot. Die akkuraatheid van Flaubert se vermeende bewering: "Madame Bovary, c'est moi" ("Madame Bovary is ek"), kan bevraagteken word. In Flaubert se briewe het hy hom van die sentimente in die roman gedistansieer. Aan Edma Roger des Genettes het hy geskryf: "Tout ce que j'aime n'y est pas" ("alles waarvoor ek lief is is uitgesluit van die boek") en aan Marie-Sophie Leroyer de Chantepie: "je n'y ai rien mis ni de mes sentiments ni de mon existence" ("Ek het niks van my gevoelens of van my lewe gebruik nie"). Volgens Mario Vargas Llosa "Sou Emma Bovary se lot waarskynlik anders gewees het indien sy nie soveel romans gelees het nie."

Madame Bovary is al gesien as 'n kommentaar op die bourgeoisie: die dwaasheid van aspirasies en drome wat nooit verwesenlik kan word nie, of 'n geloof in die geldigheid van 'n selfvoldane, misleide persoonlike kultuur, wat geassosieer word met Flaubert se tydperk, veral tydens die bewind van Louis Philippe, toe die middelklas meer identifiseerbaar geword het, in teenstelling met die werkersklas en die adel. Flaubert het die bourgeoisie verag. In sy Woordeboek van Ontvangde Idees word die bourgeoisie gekenmerk deur intellektuele en geestelike oppervlakkigheid, rou ambisie, oppervlakkige kultuur, 'n liefde vir wêreldse dinge, morele verval, gierigheid en bowenal 'n oppervlakkige nabootsing van sentimente en oortuigings.

Vir Vargas Llosa is "Emma se drama die gaping tussen illusie en werklikheid, die afstand tussen begeerte en die vervulling daarvan" en toon dit "die eerste tekens van die vervreemding en ontnugtering wat 'n eeu later mans en vroue in industriële samelewings sou verswelg."