Marlene le Roux
Marlene le Roux (*17 September 1934, Bloemfontein - ) is ’n bekroonde Afrikaanse skrywer van jeugverhale.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Vroeë lewe en opleiding[wysig | wysig bron]
Marlene de Villiers is op 17 September 1934 in Bloemfontein gebore, waar sy ook groot word.[1] Haar vader (J.F. de Villiers) is Biologie onderwyser aan die Hoërskool Sentraal in Bloemfontein, waar sy matrikuleer.
Na skool studeer sy verder aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat, waar sy ’n aantal B.Sc.-vakke (onder meer Chemie en Fisika) neem ter voorbereiding vir ’n loopbaan in die aptekerswese en ook haar toekomstige man ontmoet. Sy slaag die vakke en begin dan werk by die Voortrekker Apteek in Bloemfontein, waar sy ingeskryf is vir die praktiese deel van die kursus en die volgende drie jaar deurbring. Die plan was dat sy daarna na die Potchefstroomse Universiteit of Grahamstad toe sou gaan om die kursus te voltooi, omdat dit die enigste plekke was waar 'n graad in aptekerswese aangebied was.
Persoonlike lewe[wysig | wysig bron]
Haar toekomstige man, J.S. le Roux, het intussen sy honneursjaar in Geologie voltooi en werk aanvaar as myngeoloog by die Stilfonteinmyn in Wes-Transvaal en hulle besluit om te trou, wat ’n einde maak aan ’n moontlike loopbaan vir haar as apteker. Op Stilfontein bly hulle vir twee jaar terwyl albei studieskuld afbetaal en daarna aanvaar haar man ’n pos as staatsgeoloog in Bloemfontein. Hulle begin met ’n gesin en haar man aanvaar dan ’n onderwyspos by Sentraal Hoërskool, omdat dit onprakties was om so baie van die huis weg te wees om as geoloog veldwerk te doen. Hy loop aandklasse om ’n Universiteits Onderwysdiploma te bekom en skryf daarna in vir ’n Honneursgraad in Geografie. Later word hy aangestel as dosent by die Universiteit van die Oranje-Vrystaat. Sy skryf ook by die universiteit in en behaal ’n B.A.-graad met Geskiedenis en Afrikaans-Nederlands as hoofvakke en in 1969 ook die Universiteits Onderwysdiploma.
Sy en haar man woon as afgetredenes steeds in Bloemfontein. Hulle het drie kinders.
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Kort- en vervolgverhale[wysig | wysig bron]
Sy begin skryf om die inkomste aan te vul. Aanvanklik spits sy haar toe op die skryf van kortverhale en vervolgverhale vir tydskrifte. Haar eerste kortverhaal, Die koperlamp, verskyn op 4 Maart 1960 in Huisgenoot, waarna sy nog kortverhale publiseer in Huisgenoot, Sarie en Mense, tot met Februarie 1963 onder die skuilnaam Tiba Malan en daarna onder haar eie naam. Die kortverhaal Lente verower in 1992 ’n eerste prys in ’n kortverhaalwedstryd uitgeskryf deur Sarie. In Desember 1971 verskyn Die geel kapsules in Sarie. Dit is ’n spanningsverhaal in vier aflewerings met ’n vroulike en was haar eerste poging om iets langer as ’n kortverhaal te skryf.
Verskeie vervolgverhale volg. Van haar vervolgverhale verskyn later ook in boekvorm, waaronder Die vlindervanger,[2] wat verwerk word tot ’n radiovervolgverhaal, in ’n rolprent omskep en ook vir skole voorgeskryf word. Wagkamer[3][4] is ’n bundel kortverhale waarin sy hoofsaaklik liefdesverhale bundel wat nie altyd aan die sentimentele ontkom nie. Ten spyte van hierdie gebrek is daar tog etlike verhale wat ’n rypheid van insig in die mens toon en verhale soos In ’n Venesiese wagkamer en Die landdros munt uit met uitstekende afsluitings. Nog ’n kans word deur Annemarie van Niekerk opgeneem in die versamelbundel Vrouevertellers 1843–1993.[5]
Jeugliteratuur[wysig | wysig bron]
Sy lewer haar belangrikste werk op die gebied van die jeugliteratuur en verskeie van haar jeugverhale word aan skole voorgeskryf. Haar eerste jeugroman, Alles op die spel, verower die eerste prys in ’n jeugverhaalwedstryd wat deur Sarie en Tafelberg Uitgewers uitgeskryf is en verskyn eers as vervolgverhaal in Sarie voordat dit gepubliseer word. ’n Deurlopende tema in haar werk is die terapeutiese waarde van kontak met diere, wat die tema is van Die koms van die fluitspeler. Rosalie se tante betrek haar by die veearts-praktyk om Rosalie se aandag van die naderende egskeiding van haar ouers af te lei. Hierdie boek is in 1989 die naaswenner van die Volkskas Bank-prys vir Jeuglektuur.
In 'n Uil op die voëlhok boer Erna Rademeyer met voëls in die voëlhok wat haar pa vir haar gebou het voor haar ouers se egskeiding. Sy gebruik hierdie stokperdjie as skans teen haar stiefpa se pogings tot toenadering. Haar beste vriendin, die uitgesproke June, openbaar dat sy baie meer ernstige probleme het met haar stiefpa. Erna se houding verander wanneer die wit kokketiel met die geel kuif ontsnap en sy besef dat haar stiefpa werklik omgee. Dan raak Erna en June se vriendskap gekompliseerd, want albei is op dieselfde seun verlief.[6] Die Volkskas Bank-prys vir Jeuglektuur word in 1991 aan 'n Uil op die voëlhok toegeken.
In Die prys van 'n witkruis sluit Mariet by ’n natuurleweklub aan wat na witkruisarende omsien. Saam met die bruin seun Oliver fnuik sy die pogings van ’n gierige man om die eiers skade aan te doen.[7]
In Groen is die kleur van genade word Mark tot gemeenskapsdiens by die Dierebeskermingsvereniging gevonnis nadat hy ’n stadstuin vandaliseer. Hier maak hy kennis met mense wat werklik omgee, in kontras met die lede van die skoolbende by wie hy voorheen betrokke was en wat gereeld met die gereg deurmekaar is. Hy ontmoet ook vir Tina en saam hoop hulle dat die duif met die gebreekte vlerk weer sal kan vlieg. Die titel verwys na die groen vloeistof waarmee diere die genadedood toegedien word, wat as metafoor dien vir die prosesse waardeur tieners gaan om hul probleme op te los.[8] Die Volkskas Bank-prys vir Jeuglektuur word in 1993 deur Groen is die kleur van genade gewen en hierdie boek is in 1994 die naaswenner van die ATKV Kinderboekprys vir ouderdomsgroep 13-15 jaar.
Sterling ’n liefdesverhaal vir die jeug waarin seks, vigs en buite-egtelike verhoudings van ouers ook behandel word. Hierdie boek verower in 1995 die ATKV Kinderboekprys vir ouderdomsgroep 13-15 jaar.
In Fokus op Stella is Stella ’n amateurfotograaf. Wanneer sy getuie is van ’n diefstal neem sy instinkmatig ’n foto. Daarna moet sy kies of sy die foto gaan gebruik om ’n dief aan die pen te laat ry en of sy gaan stilbly om die skade wat aan die dief se familiebande aangerig gaan word te vermy.[9]
Die pasaangeër behandel rasseverhoudings. Nico se oom is doodgeskiet deur ’n swart motorkaper en kort daarna word ’n swart seun aangewys as sy nuwe pasaangeër op die atletiekbaan. Die spanwerk wat hier vereis word verander gaandeweg Nico se houding teenoor swart mense en help hom om die dood van sy oom te verwerk. Hierdie boek is op die kortlys vir die toekenning van die Sanlamprys.
Publikasies[wysig | wysig bron]
| Jaar | Publikasie |
|---|---|
| 1973 | Die vlindervanger |
| 1974 | Piroop is rooi |
| 1975 | Die Turkse pyl |
| 1978 | Valke oor Delphi |
| 1979 | Alles op die spel |
| 1980 | Die vonds |
| 1982 | Blomme in die ryp |
| 1984 | Wagkamer |
| 1989 | Die koms van die fluitspeler |
| 1991 | ’n Uil op die voëlhok |
| Die prys van ’n witkruis | |
| 1993 | Groen is die kleur van genade |
| 1994 | Sterling |
| 1996 | Fokus op Stella |
| 1999 | Die pasaangeër |
Bronne[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
- Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom. Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Le Roux, Marina. Biografiese skets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
- ↑ Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cvs/cvmarleneleroux.htm Geargiveer 13 September 2014 op Wayback Machine
- ↑ Le Roux, André. Die Burger, 27 Junie 1985
- ↑ Van Zyl, Ia. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 23 no. 2, Mei 1985
- ↑ Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ALe+Roux%2C+Marlene.&qt=hot_author
- ↑ Le Roux, Marina. Die Burger, 4 Februarie 1992
- ↑ Le Roux, Marina. Die Burger, 17 Desember 1991
- ↑ Le Roux, Marina. Die Burger, 15 Februarie 1994
- ↑ Crafford, Carien. Rapport, 1 Desember 1996
