Mattachine-vereniging
Die Mattachine-vereniging (Engels: Mattachine Society) is in 1950 gestig en was een van die eerste LGBT-organisasies in die VSA, moontlik die eerste naas Chicago se Society for Human Rights. Die kommunis en arbeidsaktivis Harry Hay het die groep saam met ’n paar mansvriende in Los Angeles gestig om die regte van gay mans te beskerm en bevorder. Takke is in ander stede gestig en teen 1961 het die nasionale vereniging in streeksgroepe vertak.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Harry Hay het in 1948 die idee gekry van ’n gay aktivistegroep.[1] Hy het sy idee oor die volgende twee jaar verfyn en op 11 November 1950 het Hay en sy vriende hul eerste byeenkoms in Los Angeles gehou onder die naam Society of Fools.[2] In April 1951 is die groep se naam na die Mattachine-vereniging verander, na aanleiding van Middeleeuse geheime Franse verenigings van gemaskerde mans wat vanweë hul anonimiteit die regerende monarge kon kritiseer sonder om gestraf te word.[3]
Namate Hay betrokke geraak het by die verening, het hy al hoe meer bekommerd geraak dat sy oriëntasie die Amerikaanse Kommunistiese Party nadelig sou beïnvloed; die party was in dié stadium antihomoseksueel en het nie gay lede toegelaat nie. Hay het self voorgestel die party dank hom af en hulle het dit gedoen, maar hom tot ’n "lewenslange vriend van die volk" verklaar uit erkenning vir die werk wat hy toe reeds vir die party gedoen het.[4]
Mattachine was oorspronklik soos die Kommunistiese Party georganiseer, met selle, ’n eed vir geheimhouding en vyf vlakke van lidmaatskap, wat ’n al hoe hoër mate van betrokkenheid vereis het. Namate die organisasie gegroei het, is verwag die vlakke sou in nuwe selle verdeel, en so was daar die moontlikheid van horisontale en vertikale groei.[5] Die lede was anoniem.
Die vereniging het eers stadig gegroei, mar het in Februarie 1952 ’n groot hupstoot gekry toe een van die stigters, Dale Jennings, in ’n park in hegtenis geneem en van onkuise gedrag aangekla is. Gewoonlik sou so iemand net stil-stil ’n boete betaal, maar Jennings en die ander lede het dit as ’n kans beskou om die kwessie van polisielokvalle vir homoseksuele mans te pak. Hulle het die nuus begin versprei en dit het finansiële hulp en vrywilligers gelok. Jennings is aangekla en het erken hy is homoseksueel, maar skuld op die spesifieke klag ontken. Eindelik het die jurie ’n dooie punt bereik en Jennings was vry.[6]
Die Mattachine-vereniging was eers ’n enkele nasionale organisasie met sy hoofkwartier in Los Angeles en vanaf omstreeks 1956 in San Francisco. Takke is ook in New York, Washington, D.C., Chicago en ander stede gestig. Weens interne dispute is die nasionale organisasie in 1961 ontbind. Die tak in San Francisco het die naam Mattachine-vereniging behou. Ander takke het ook Mattachine in hul naam behou.[7][8]
’n Nuwe organisasie, ONE, Inc., is daarna gestig en ’n groep lesbiërs het in 1956 die Dogters van Bilitis begin, wat soms saam met die Mattachine-groepe gewerk het.
Die Mattachine se ledetal net in Kalifornië is teen Mei 1953 op meer as 2 000 geraam. Ná interne dispute in die organisasie het die stigters in dié maand egter afstand gedoen van hul leiersrol. Ander het hul plekke ingeneem[9] en Mattachine het amptelik niekonfrontasie as beleid aanvaar. Sommige historici meen dit het die vereniging se doeltreffenheid laat afneem en gelei tot ’n daling in die ledetal.[10]
In die 1960's was die onverbonde Mattachine-verenigings, veral dié in San Francisco en New York, van die voorste gayregtegroepe in Amerika, maar van die middel van dié dekade af, veral ná die Stonewall-onluste van 1969, is hulle beskou as te tradisioneel en nie bereid tot konfrontasie nie. ’n Nuwe generasie aktiviste het in die 1960's en 1970's na vore gekom wat ’n groter en radikaler agenda wou hê. Verskeie Mattachine-verenigings het steun begin verloor en die slagoffer geword van interne onmin.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Robinson, Jr., Franklin A. "Guide to the Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender (LGBT) Collection, NMAH.AC.1146" (PDF). Smithsonian Institution National Museum of American History Archives Center. Smithsonian Institution. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2015.pp. 55-58
- ↑ Hogan, et al., pp. 382–3
- ↑ Bronski, Michael (7 November 2002). "The real Harry Hay" (in Engels). The Phoenix. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2018. Besoek op 16 November 2008.
- ↑ Feinberg, Leslie (28 Junie 2005). "Harry Hay: Painful partings". Workers World (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2019. Besoek op 1 November 2007.
- ↑ D'Emilio, p. 64
- ↑ D'Emilio, pp. 69–70
- ↑ Rainbow History Project (22 Julie 1964). "Kameny" (in Engels). Rainbowhistory.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2009. Besoek op 5 November 2009.
- ↑ "Chicago Gay and Lesbian Hall of Fame". Glhalloffame.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Mei 2009. Besoek op 5 November 2009.
- ↑ Loughery, pp. 228–29
- ↑ Hogan, et al., p. 383
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- D'Emilio, John (1983). Sexual Politics, Sexual Communities: The Making of a Homosexual Minority in the United States, 1940–1970. Chicago: The University of Chicago Press. ISBN 0-226-14265-5.
- Hogan, Steve and Lee Hudson (1998). Completely Queer: The Gay and Lesbian Encyclopedia. New York: Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-3629-6.
- Loughery, John (1998). The Other Side of Silence: Men's Lives and Gay Identities: A Twentieth-Century History. New York, Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-3896-5.
