Militêre geskiedenis van Azerbeidjan

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die militêre geskiedenis van Azerbeidjan bestaan uit duisende jare van gewapende aksies in die gebied wat moderne Azerbeidjan insluit, sowel as ingrypings deur die Azerbeidjanse gewapende magte in konflikte in die buiteland. Daar word geglo dat die Azerbeidjani's erfgename is van verskeie antieke beskawings en volke, insluitend die inheemse Kaukasiese Albaniërs, Iranse stamme soos Skitiërs en Alane, en Oğusen Turke onder andere (let op dat verskeie moderne volke van die Kaukasus hul voorgeslagte na meer as een van dieselfde ou volke).

Azerbeidjan se ligging op die kruispad van Europa en Asië het dit vir Azerbeidjans moontlik gemaak om militêre kontak met beide die Europese en die Oosterse militêre magte te hê

Oudheid[wysig | wysig bron]

Kaukasiese Albanië[wysig | wysig bron]

Kaukasiese Albanië in die 5de en 6de eeu

Daar word geglo dat Kaukasiese Albaniers die vroegste inwoners van Azerbeidjan is.[1] Vroeë invallers het die Skitiërs ingesluit, wat in die 9de eeu vC in die streek aangekom het.[2] Die Suid-Kaukasus is uiteindelik omstreeks 550 vC deur die Achaemenidiese Ryk verower. Dit was rondom hierdie tydperk dat Zoroastrisme in Azerbeidjan versprei het. Die Achaemenidiese Ryk is op hul beurt in 330 vC deur Alexander die Grote verslaan. Na die agteruitgang van die Seleukidiese Ryk in Persië in 247 vC, het 'n Armeense Koninkryk beheer uitgeoefen oor dele van moderne Azerbeidjan tussen 190 vC tot 428 vC.[3][4] Kaukasiese Albaniërs het 'n koninkryk in die 1ste eeu vC gestig en grootliks onafhanklik gebly totdat die Sassanidiese Ryk die koninkryk in 252 nC 'n provinsie gemaak het[1]:38[1][5] Kaukasiese Albanië se heerser, koning Urnayr, het die Christendom amptelik as die staat aangeneem. godsdiens in die 4de eeu CE, en Albanië sou 'n Christelike staat bly tot die 8ste eeu.[6][7] Sassanidiese-beheer het geëindig ná hul nederlaag teen Moslem-Arabiere in 642 CE.[8]

Huidige republiek[wysig | wysig bron]

Eerste Karabakh-oorlog[wysig | wysig bron]

Militêre situasie ten opsigte van Nagorno-Karabach in Mei 2016

Die Azerbeidjanse weermag het 'n reeks beduidende nederlae teen Armenië gely[9] tydens die 1992–1994 Eerste Nagorno-Karabach-oorlog, wat gelei het tot die verlies van beheer oor Nagorno-Karabach en sewe omliggende gebiede, wat 16%[10] van die grondgebied van Azerbeidjan beteken het. Azerbeidjanse bronne beweer dat Armeense oorwinning grootliks te danke was aan militêre hulp van Rusland en die ryk Armeense diaspora, terwyl Armeniërs die bewering gedeeltelik ontken en verklaar dat Rusland Armeense en Azerbeidjanse kante eweneens van wapens en huursoldate voorsien. Die Azerbeidjanse weermag het Russiese, Oekraïense, Tsjetsjeense en Afghaanse huursoldate in diens geneem en is tydens die oorlog deur Turkse militêre adviseurs bygestaan.

21ste eeu[wysig | wysig bron]

Soldate van die 1ste Azerbeidjan Vredesmag Kompanjie in die Al Asad-lugbasis, tydens die Irak-oorlog.

Die Azerbeidjanse Gewapende Magte is op 9 Oktober 1991 heringestel in ooreenstemming met die Wet van die Republiek van Azerbeidjan oor die Gewapende Magte van Azerbeidjan.[11] Aanvanklik was die toerusting en fasiliteite van Azerbeidjan se leër dié van die 4de Leër (Sowjetunie). Sedert die val van die Sowjetunie het Azerbeidjan probeer om sy gewapende magte verder te ontwikkel tot 'n professionele, goed opgeleide en mobiele weermag. Sedert 2005 het Azerbeidjan sy militêre begroting tot VS$2,46 miljard in 2009 verhoog.[12]

Azerbeidjan het sy eie verdedigingsbedryf, wat handwapens en militêre vliegtuie vervaardig.[13][14][15] Daar is hoop om ander militêre toerusting te vervaardig.[16]

Azerbeidjan het tydens die Irak-oorlog by die multinasionale mag aangesluit en van 2006 tot 2008 troepe na die noordelike dele van Irak gestuur. Azerbeidjan het 250 troepe voorsien. Eenhonderd soldate is op 29 Desember 2004 gestuur om die 150 soldate wat reeds in die land was, te versterk. Hulle het sekuriteit verskaf vir die plaaslike Turkmene, sowel as vir godsdienstige terreine en konvooie. Troepe van Azerbeidjan dien saam met die NAVO-geleide Internasionale Veiligheidsbystandsmag in Afghanistan. Die wydverspreide gebruik van hommeltuie in die voortslepende Nagorno-Karabakh-konflik is 'n nuwigheid, nie net in die militêre geskiedenis van Azerbeidjan nie, maar ook in die algemeen.

Tweede Karabach-oorlog[wysig | wysig bron]

Botsings het op die oggend van 27 September 2020 langs die kontaklyn begin. Totale ongevalle was in die lae duisende.[17] Na die inname van Shusha, die tweede grootste nedersetting in Nagorno-Karabakh, deur Azerbeidjanse magte, is 'n wapenstilstand-ooreenkoms tussen Azerbeidjan en Armenië onderteken wat alle vyandelikhede in die gebied beëindig het.[18] Kragtens die ooreenkoms het Armenië die omliggende gebiede wat dit in 1994 beset het aan Azerbeidjan teruggegee terwyl Azerbeidjan grondtoegang tot sy Nachitsjewan-eksklawe verkry het.[19]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 James Stuart Olson. An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. ISBN 0-313-27497-5
  2. ↑ Azerbaijan – US Library of Congress Country Studies (Besoek op 7 Junie 2006).
  3. ↑ "Armenia-Ancient Period" – US Library of Congress Country Studies (retrieved 23 June 2006)
  4. ↑ Strabo, "Geography" – Perseus Digital Library, Tufts University (retrieved 24 June 2006).
  5. ↑ Encyclopædia Britannica:The list of provinces given in the inscription of Ka'be-ye Zardusht defines the extent of the gigantic empire under Shapur, in clockwise geographic enumeration: (1) Persis (Fars), (2) Parthia, (3) Susiana (Khuzestan), (4) Maishan (Mesene), (5) Asuristan (southern Mesopotamia), (6) Adiabene, (7) Arabistan (northern Mesopotamia), (8) Atropatene (Azerbaijan), (9) Armenia, (10) Iberia (Georgia), (11) Machelonia, (12) Albania (eastern Caucasus), (13) Balasagan up to the Caucasus Mountains and the Gate of Albania (also known as Gate of the Alans), (14) Patishkhwagar (all of the Elburz Mountains), (15) Media, (16) Hyrcania (Gorgan), (17) Margiana (Merv), (18) Aria, (19) Abarshahr, (20) Carmania (Kerman), (21) Sakastan (Sistan), (22) Turan, (23) Mokran (Makran), (24) Paratan (Paradene), (25) India (probably restricted to the Indus River delta area), (26) Kushanshahr, until as far as Peshawar and until Kashgar and (the borders of) Sogdiana and Tashkent, and (27), on the farther side of the sea, Mazun (Oman)
  6. ↑ "Albania" Geargiveer 20 Januarie 2009 op Wayback Machine – Encyclopedia Iranica, p. 807 (retrieved 15 June 2006).
  7. ↑ "Voices of the Ancients: Heyerdahl Intrigued by Rare Caucasus Albanian Text" by Dr. Zaza Alexidze Geargiveer 17 Januarie 2009 op Wayback Machine – Azerbaijan International, Summer 2002 (retrieved 7 Junie 2006).
  8. ↑ "Islamic Conquest."
  9. ↑ 1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh
  10. ↑ CIA World Factbook. Azerbaijan. 2008:"Azerbaijan has lost 16% of its territory and must support some 600,000 internally displaced persons as a result of the conflict."
  11. ↑ official web page of the President of the Republic of Azerbaijan
  12. ↑ Military budget reaches $2 billion
  13. ↑ "Azerbaijan manufacturing arms". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Februarie 2012. Besoek op 22 Februarie 2009.
  14. ↑ "Azerbaijan to manufacture its own aircraft and helicopters".
  15. ↑ "Azerbaijan will produce competitive tanks, aircraft and helicopters in the future".
  16. ↑ "Azerbaijan to produce tanks, aviation bombs and pilotless vehicles in 2009".
  17. ↑ "Coronavirus thrives in Karabakh's bomb shelters". ctvnews.ca. CTV News. 24 Oktober 2020.
  18. ↑ "Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region". BBC News. 10 November 2020. Besoek op 11 November 2020.
  19. ↑ Kramer, Andrew E. (10 November 2020). "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War" – via NYTimes.com.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Militêre_geskiedenis_van_Azerbeidjan&oldid=2597913"