Moedertaalonderrig
Moedertaalonderrig verwys na die praktyk om onderrig in 'n student se moedertaal te verskaf. Hierdie benadering is gegrond op die begrip dat leer in 'n mens se moedertaal begrip, kognitiewe ontwikkeling en algehele akademiese prestasie fasiliteer.
In Suid-Afrika
[wysig | wysig bron]In Suid-Afrika, 'n land met twaalf amptelike tale, is die debat rondom moedertaalonderrig kompleks en diep verweef met sosio-politieke geskiedenis. Die voordele van moedertaalonderrig is talryk en goed gedokumenteer in opvoedkundige navorsing, dikwels aangehaal in publikasies soos Webb.[1] Leer in 'n mens se moedertaal stel studente in staat om konsepte makliker te begryp, meer aktief aan die klas deel te neem en 'n sterker fondament in hul studies te ontwikkel. Dit ondersteun ook kulturele identiteit en selfbeeld, aangesien dit die waarde van 'n student se taalkundige en kulturele erfenis bevestig.[2]
Die implementering van moedertaalonderrig in 'n veeltalige samelewing soos Suid-Afrika bied egter aansienlike uitdagings. Die nalatenskap van apartheid, wat afsonderlike onderwysstelsels afgedwing het en sekere tale bo ander bevorder het, beïnvloed steeds huidige onderwysbeleide. Gedurende die apartheidsera het Bantoe-onderwys moedertaalonderrig benut op 'n manier wat as beperkend en diskriminerend gesien is, soos ondersoek in Verhoef.[3] Hierdie historiese konteks maak die kwessie van moedertaalonderrig polities gelaai en emosioneel kompleks. Tans is die dominante onderrigtaal in baie skole en universiteite Engels, wat dikwels gesien word as 'n taal van geleentheid en globale kommunikasie. Hierdie verskuiwing is beïnvloed deur die begeerte om studente toegang te bied tot hoër onderwys en werksgeleenthede, wat gereeld in Engels aangebied word. Hierdie klem op Engels kan egter lei tot die marginalisering van ander tale en die potensiële verwaarlosing van die voordele van moedertaalonderrig.[4]
Die debat rondom moedertaalonderrig hou ook verband met kwessies van identiteit en kulturele bewaring. Vir baie gemeenskappe is taal 'n sentrale komponent van hul identiteit, en die gebruik van hul moedertaal in onderwys word as noodsaaklik beskou vir die handhawing van kulturele erfenis. Dit is duidelik in besprekings rondom Afrikaans, soos uiteengesit in publikasies soos Bornman, Pauw, Potgieter, en Janse van Vuuren[5] Die keuse van Afrikaans as onderrigmedium word dikwels nie net as 'n opvoedkundige voorkeur beskou nie, maar ook as 'n kwessie van kulturele en linguistiese identiteit. Die veranderende demografie en maatskaplike prioriteite het egter gelei tot debatte oor die rol en status van Afrikaans in die onderwys. Baie Afrikaanssprekende studente kies ook om in Engels te studeer, soos bespreek in Bornman, Pauw, en Potgieter.[6] Dit demonstreer die kompleksiteit van individuele keuses en samelewingsdruk in taalkeuse.
Die taalpolitiek in Suid-Afrika het ook die implementering van moedertaalonderrig aansienlik beïnvloed. Gedurende periodes van politieke spanning, veral rondom die tyd van die Tweede Wêreldoorlog en die nasleep daarvan, het die kwessie van taal as onderrigmedium 'n omstrede politieke strydveld geword.[7] Die verskillende politieke partye het verskillende sienings oor die ideale onderwysstelsel gehuldig, met sommige wat voorspraak gemaak het vir tweetalige skole om nasionale eenheid te bevorder en ander wat enkelmediumskole ondersteun het om spesifieke tale te beskerm en te bevorder. Hierdie historiese stryde onderstreep die feit dat taal- en onderwysbeleide nooit neutraal is nie, maar dikwels beïnvloed word deur ideologiese en politieke agendas. Post-apartheid is pogings aangewend om meertaligheid te bevorder, soos bespreek in Van Niekerk en De Wet,[8] en om die belangrikheid van moedertaalonderrig te erken terwyl dit ook toegang tot Engels as taal bied. Die werklike implementering van hierdie beleide bly egter 'n komplekse en voortdurende proses.
Boonop gaan suksesvolle moedertaalonderrig nie net oor die gebruik van 'n spesifieke taal nie, maar ook oor die hulpbronne, ondersteuning en onderwyseropleiding wat beskikbaar is. Soos uitgewys in Snayers en Du Plessis[9] verskil modelle van tweetalige onderwys baie, en sterk modelle wat werklik beide die moedertaal en 'n tweede taal ondersteun, is nodig. Om te verseker dat onderwysers vaardig is in die tale van onderrig, dat handboeke en leermateriaal in verskeie tale beskikbaar is, en dat daar gemeenskapsondersteuning vir moedertaalonderrig is, is deurslaggewende faktore vir die sukses daarvan. In baie gevalle kan uitdagings soos hulpbronbeperkings en 'n gebrek aan onderwyseropleiding die effektiewe implementering van moedertaalonderrig belemmer. Die rol van taalaktivisme, soos bespreek in Snayers[10] speel ook 'n belangrike rol in die voorspraak vir en ondersteuning van moedertaalonderrig en kan veranderinge in taalbeleid en -praktyk teweegbring.
Moedertaalonderrig is 'n belangrike aspek van onderwys wat talle voordele vir studente se kognitiewe, akademiese en emosionele ontwikkeling inhou. In die Suid-Afrikaanse konteks is die kwessie kompleks en verweef met historiese, politieke en sosiale dinamika. Die nalatenskap van apartheid, die oorheersing van Engels en die behoefte om kulturele identiteite te bewaar, dra alles by tot die voortdurende debat. Terwyl die uitdagings van die implementering van effektiewe moedertaalonderrig in 'n veeltalige samelewing beduidend is, is die erkenning van die belangrikheid daarvan en die verskaffing van voldoende hulpbronne en ondersteuning noodsaaklik vir die skep van 'n inklusiewe en billike onderwysstelsel wat alle studente bevoordeel. Die besprekings en studies wat hierbo aangehaal word, beklemtoon die behoefte aan 'n gebalanseerde benadering wat die belangrikheid van beide moedertaalonderrig en die noodsaaklikheid van Engelsvaardigheid in 'n geglobaliseerde wêreld erken. Verder beklemtoon dit die behoefte aan inklusiewe taalbeleide en aktiewe gemeenskapsbetrokkenheid. Laastens is daar navorsing wat wys op die noodsaaklikheid van moedertaalonderrig vir akademiese ontwikkeling, soos gevind in Esterhuyse, Beukes, en Louwrens[11] wat toon dat leerders wat moedertaalonderrig ontvang, geneig is om akademies beter te presteer.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Webb, Victor. 2006. Perspektiewe op moedertaalonderrig. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Bornman, E. en Pauw, J.C. 2014. Houdings en opinies oor moedertaalonderrig en die keuse van 'n universiteit,Afrikaanssprekende studente aan Unisa. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Verhoef, Grietjie. 2016. Sonder onderwys, geen bevryding. Moedertaalonderrig en gemeenskap in die grondslag vir swart in Suid-Afrika, 1952-1990. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Dreyer, Jan, Ontong, Juan en Bruwer, Armand. 2021. Moedertaalonderrig- moedersmelk vir rekeningkundestudente? LitNet Akademies Opvoedkunde.
- ↑ Bornman, E. Pauw, J.C., Potgieter, P.H. en Janse van Vuuren, H.H. 2017. Moedertaalonderrig, moedertaalleer en identiteit. Redes vir en probleme met die keuse van Afrikaans as onderrigtaal. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Bornman, E, Pauw, J.C. en Potgieter, P.H. 2014. Houdings en opinies oor moedertaalonderrig en die keuse van 'n universiteit, Afrikaanssprekende studente aan Unisa. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Truter, E.J.J. 2004. Stryd om moedertaalonderrig deur die oorlogsjare en daarna, 1939-1948. Acta Academica
- ↑ Van Niekerk, Angelique en De Wet, Annette. 2006. Moedertaalonderrig. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Snayers, J.H. en Du Plessis, Theo. 2006. Moedertaalonderrig en tweetalige onderwys - perspektiewe op die voertaalvraagstuk in Suid-Afrikaanse skole. Tydskrif vir Geesteswetenskappe.
- ↑ Snayers, J.H. 2012. Die rol van taalaktivisme by die waardering van moedertaalonderrig in Suid-Afrikaanse skole. PhD-proefskrif: Universiteit van die Vrystaat.
- ↑ Esterhuyse, K.G.F., Beukes, R.B.I. en Louwrens, L. 2007. Die verband tussen moedertaalonderrig en akademiese prestasie van graad 2-leerders. Tydskrif vir Taalonderrig.