Moewatalli II
| Moewatalli II | |
|---|---|
| Koning van die Hetiete | |
 'n Uitbeelding van Moewatalli II op 'n reliëf by Sirkeli Höyük.
| |
| Bewind | c. 1295-'82 v.C. (middelchronologie) |
| Voorganger | Moersili II |
| Opvolger | Moersili III |
| Ouers | Moersili II Gassoelawija |
| Gade | Tanoe-Hepa |
| Kinders | Moersili III Oelmi-Teshoep |
| Familie | Hattoesili III (broer) Toedhalija IV (nefie) |
Moewatalli II was omstreeks 1295-'82 v.C. koning van die Hetitiese Ryk.[1] Hy was die oudste seun van Moersili II en koningin Gassoelawija. Hy het verskeie sibbes gehad.
Biografie
[wysig | wysig bron]Hy is die bekendste daarvoor dat hy die Hetitiese hoofstad na Tarhoentassa geskuif,[2] sy broer Hattoesili as goewerneur in Hattoesa aangestel en in die Slag van Kadesj teen Ramses II geveg het.
Egiptoloë vermoed hy het in 'n tyd voordat Ramses II die Egiptiese troon bestyg het, 'n informele ooreenkoms met Seti I oor Kadesj aangegaan om 'n botsing tussen die twee magte te voorkom oor die beheer van Sirië.
Moewatalli het 'n vrou met die naam Tanoe-Hepa gehad, asook minstens twee kinders. Oerhi-Teshoep het as Moersili III koning geword totdat sy oom, Hattoesili III, hom van die troon gesit het. Nog een was Koeroenta, wat die vasalheerser van Tarhoentassa geword het tydens die bewind van Hattoesili III. Oelmi-Teshoep word soms 'n derde seun van hom genoem,[3] want dit is onwaarskynlik dat Oelmi-Teshoep en Koeroenta dieselfde persoon was.[4]
Skuif na Tarhoentassa
[wysig | wysig bron]Aan die begin van Moewatalli II se bewind was Hattoesa die hoofstad van Hatti. Dit was in die noorde van Anatolië geleë. Kort nadat hy aan die bewind gekom het, het hy besluit om die hoofstad na 'n nuwe plek te skuif, wat hy Tarhoentassa genoem het. Daar is geen bewyse van hoekom hy dit gedoen het nie, maar latere geskrifte dui op twee moontlike redes.
Die eerste teorie is dat dit weens skermutselinge tussen die Hetiete en Kaskiërs was en later die rebellie by Pijama-Radoe.[5] Dié dispute was aan die noordelike grens, en Hattoesa lê daarnaby. Nadat hy die noordelike grens gestabiliseer het, het hy die hoofstad suid na Tarhoentassa geskuif.[6]
Die tweede teorie is dat dit om godsdienstige redes was.[7] Die belangrikste bewys is dat die uitbeelding van die stormgod op sy seëls aansienlik verander het. Al die konings ná hom het sy motief vir seëls gevolg: die beskermende omhelsing van 'n god. Op die seëls word die koning omhels deur die stormgod van weerlig, Pihassassa, in plaas van die stormgod van die hemel, Teshoeb. Dié skuif sou eindelik, ná Moewatalli se dood, lei tot 'n bitter burgeroorlog.[8]
Slag van Kadesj
[wysig | wysig bron]Moewatalli II is die bekendste daarvoor dat hy teen Ramses II geveg het in die Slag van Kadesj. Onder sy bondgenote was Talmi-Sharroema, koning van Aleppo.
Hoewel albei kante beweer het hulle het die slag gewen, glo kenners oor die algemeen dit het vir albei kante sleg geëindig, veral vir Ramses II. Albei kante het groot verliese gely en hulle militêre krag is aansienlik verklein.[6]
Een van die goed wat die slag spesiaal gemaak het, was Moewatlli II se metodes. Hy het sy troepe in Noord-Sirië versamel, en verkenners en spioene uitgestuur om uit te vind waar Ramses II se leër was. Die spioene het Ramses bereik terwyl hy Kadesj genader het. Hulle het voorgegee hulle is drosters en het Ramses oortuig dat die Hetitiese leër 160 km verder in Aleppo was.[9] 'n Ruk later is nog Hetitiese verkenners gevang en toe het Ramses die waarheid uitgevind: Moewatalli II was reg buite Kadesj met sy leërs.
Die geveg het begin toe die Hetitiese leërs die Egiptiese leër aanval wat op pad na Kadesj was. Ramses II, by sy kamp in Kadesj, het voor sy ander afelings uitbeweeg en net een afdeling by hom gehad. Terwyl een Hetitiese leër die afdeling suid van Ramses aangeval het, het Moewatalli 'n tweede afdeling gestuur om Ramses se kamp aan te val.
Al het Ramses II voorgegee Egipte het die slag gewen, meen kenners die geveg was 'n ramp vir hom. Moewatalli II het daarna tot in Sirië uitgebrei en die Egiptiese uitbreiding is in die omgewing van Palestina stopgesit.[10]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Kuhrt, Amélie (2020). The Ancient Near East: c.3000–330 BC, Volume One (in Engels). Routledge. p. 230. ISBN 978-1-136-75548-4.
- ↑ cf. 'The Shift of the royal seat to Tarhuntassa' deur Trevor Bryce, The Kingdom of the Hittites (nuwe uitgawe), Oxford University Press, 2005. p.230
- ↑ Houwink ten Cate, Ph. H. J. (1994) "Urhi-Tessup revisited," Bibliotheca Orientalis 51, pp. 233–59
- ↑ Gurney, O. R. "Ulmi-Tešup Treaty," Anatolian Studies 43, p. 13–28; Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites pp. 270–71
- ↑ Bryce, Trevor. The Kingdom of the Hittites. red. New York: Oxford University Press, 2005 pg. 224-227.
- ↑ 6,0 6,1 Bryce, Trevor. The Kingdom of the Hittites. New ed. New York: Oxford University Press, 2005 pg. 230-233.
- ↑ Singer, Itamar. “The Failed Reforms of Akhenaten and Muwatalli.” BMSAES 6 (Oktober 2006): 37-58
- ↑ Bryce, Trevor (17 November 2022). Warriors of Anatolia: A Concise history of the Hittites. Bloomsbury Academic. p. 183-195. ISBN 978-1-3503-4885-1.
- ↑ Miriam Lichtheim, Ancient Egyptian Literature: The New Kingdom, (Berkeley: University of California Press, 2006), 43
- ↑ Marc Van De Mieroop, A History of the Ancient Near East. ca. 3000-323 BC, 3rd ed. (West Sussex: Wiley Blackwell, 2016), 169.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
